۳.۲۰
(۱۲۰ نفر)
۱۵ دقیقه
۱۲ مرداد ۱۳۹۹
زمانی که تصمیم میگیرید عادات غذایی خود را تغییر دهید ممکن است با این پرسشها برخورد کنید: اصول تغذیه سالم چیست؟ چه رژیم غذایی برای من مناسبتر است؟ از خوردن چه غذاهایی باید پرهیز کنم؟ آیا با داشتن یک رژیم غذایی سالم، لاغر میشوم؟ اگر ذهنتان با این پرسشها مشوش شده و نمیتوانید تصمیم درستی بگیرید، نگران نباشید. در این مقاله سعی کردهایم که به تمامی این پرسشها پاسخ بدهیم. البته پیش از خواندن این مطلب در نظر داشته باشید که دستورالعمل به خصوصی برای داشتن یک رژیم غذایی سالم وجود ندارد و ممکن است انواع رژیمهای مدیترانهای تا رژیم شرق دور را در بر بگیرد. با وجود این، خوردن غذاهای سالم، در زمان مناسب و اجتناب از غذاهای ناسالم سه فاکتور مهم در اصول تغذیه سالم است. این سه نکته طلایی را به خاطر بسپارید و در برنامه غذاییتان از آنها بهره ببرید.
با بالاتر رفتن سن، میتوانید با مصرف غذاهای سالم از ابتلا به بیماریهایی که ناشی از تغذیه ناسالم است، دوری کنید. بدون شک با افزایش آگاهی در مورد غذاهای سالم و دستهبندی آنها میتوان به نتیجهای مطلوب رسید. مبنای رژیم غذایی سالم حذف غذاهای کنسروی، یخزده، دوری از قندها و غذاهای فرآوری شده است.
پرسش مهم و ابتدایی این است که اهمیت تغذیه سالم چیست و چرا رعایت رژیم غذایی سالم ضرورت دارد. در واقع چرا داشتن اصول تغذیه سالم امر مهمی تلقی میشود؟
جواب این سوالات در علم تغذیه و پزشکی با دلایل علمی و با تحقیقات بسیار ثابت شده، اما به زبان ساده علت اینکه باید یک رژیم غذایی سالم داشته باشید این است که اجزای بدن ما اعم از مغز، قلب، دستگاه گوارش، کبد و کلیهها برای کارکرد بهتر به مواد غذایی خاصی نیاز دارند. جالب است بدانید حتی بیماریهای روحی و روانی نیز گاهی به دلیل تغذیه نامناسب ایجاد میشود. حتی در بین ورزشکاران حرفهای هم مشاهده شده که علاوه بر تمرینات فیزیکی نیاز به تغذیه مناسب و منضبطی وجود دارد که به موفقیت آنها کمک شایانی می کند.
اهمیت تغذیه مناسب زمانی مشخص میشود که محققان افرادی را که رژیم غذایی سالمی دنبال میکردند با افرادی که رژیم غذایی مناسبی نداشتند، مورد مقایسه قرار دادند. نتیجه این مقایسه نشان میدهد که گروه اول از سلامت جسمی و فکری بیشتری بهرهمند بودند. این گروه همچنین حافظه قویتری داشتند و عملکرد مغزشان نتایج بهتری را نشان میداد. این در حالی است که افرادی که در گذشته تغذیه ناسالمی داشتند و اکنون رژیم غذایی سالم دارند نیز از لحاظ سلامت فیزیکی و بدنی پیشرفت قابل توجهی را نشان دادند.
دلایل دیگری که میتوان برای اهمیت داشتن اصول تغذیه سالم ذکر کرد، ابتلا به انواع بیماریهای قلبی، عروقی و کبدی است که تغذیه ناسالم نقش پررنگی در ابتلای به این بیماریها دارد. گرفتگی رگهای قلبی در سنین میانسالی و پیری به دلیل کلسترول بد یا چربی بد (LDL) است که به مرور زمان در رگها انباشته شده و مانع از جریان یافتن خون در رگها میشود. فراموش نکنید که کلسترول بد با رعایت یک رژیم غذایی سالم به راحتی قابل درمان است و میتوانید راهکارهای موثر و قطعی درمان آن را اینجا بخوانید.
یکی از مهمترین علتهای داشتن کبد چرب نیز استفاده از غذاهای پر چرب، قندها و شکرهای مصنوعی است که با انتخاب سبک زندگی سالم مبتنی بر ورزش و همچنین رعایت اصول تغذیه سالم و مصرف کمتر قندها و چربیها، درمانپذیر است. از مهمترین بیماریهای فراگیر در دنیا و به خصوص ایران بیماری قند یا دیابت است که دلیل آن نیست عدم رعایت تغذیه خوب و سالم محسوب می شود. همه دلایل و شواهد بالا تنها قسمت کوچکی است که اهمیت تغذیه سالم در زندگی روزمره فرد را نشان میدهد.
اصول تغذیه سالم، عمدتا بر غذاهای غنی از مواد مغذی مانند حبوبات، میوه و سبزیجات، غلات سبوسدار، لبنیات کم چرب، پروتئین بدون چربی و آجیل و دانه تاکید دارد. در مقابل رژیمهای غذایی ناسالم حاوی مقادیر زیادی از چربی اشباع، چربی ترانس، نمک و قندهای افزودنی هستند. این رژیمها غالبا حاوی غذاهای فرآوری شدهای هستند که کالری بالایی دارند. در همین حال، مواد مغذی موجود در آنها بسیار کم است. مورد دیگری که تفاوت تغذیه سالم و ناسالم را نشان میدهد، میزان کالری و حجم غذای مصرفی در روز است. در رژیم غذایی سالم، بدن به همان اندازه غذا دریافت میکند که نیاز دارد، نه بیشتر و نه کمتر. در همین حال، برای تشخیص میزان سالم بودن یک رژیم غذایی باید کیفیت مواد توصیه شده در آن رژیم نیز مورد توجه واقع شود.
احتمالا هرم غذایی را دیدهاید؛ نموداری هرمی شکل که میزان غذای مورد نیاز روزانه هر فرد در آن قید شده است. اولین هرم غذایی در سوئد و در سال ۱۹۷۴ منتشر شد که بعد از آن کشورهای اروپایی و اسکاندیناوی و ایالات متحده هرمهای غذایی خود را با الهام از آن منتشر کردند. بعدها مدلهای به روز شده دیگری جایگزین آن شدند، اما هرم غذایی همچنان پر کاربردترین نمودار برای تعیین مواد غذایی لازم یک فرد است.
در قاعده هرم غلات، نان و ماکارونی وجود دارد که بیشترین قسمت از سبد غذایی روزانه هر فردی را تشکیل میدهند. طبقه بعدی هرم شامل دو قسمت میوه و سبزیجات است که در رژیم غذایی سالم یک فرد پر مصرفترین مواد غذایی بعد از غلات هستند. جایگاه سوم هرم متعلق به دو بخش گوشت و حبوبات و لبنیات است و در نهایت در قله هرم شیرینیها و چربیها قرار دارند که کمترین سهم از قوت غذایی روزانه یک فرد سالم را شامل میشوند.
براساس اصول تغذیه سالم، نه تنها هیچ طبقه غذایی حذف نمیشود بلکه باید از هر طبقه غذایی مفیدترین و سالمترین ماده غذایی انتخاب و مصرف شود. برای مثال از طبقه غلات و ماکارونی و نان بهتر است آرد و نان سفید و ماکارونی به میزان کمتری به مصرف برسد و نان سبوسدار جایگزین آن شود. یا مثلا از طبقه گوشت و حبوبات، گوشت قرمز کمتر استفاده شود و در قسمت لبنیات، شیر کم چرب یا ماست کم چرب جایگزین موارد پر چرب شود. در بخش قله هرم که بخش کمتری را به خود اختصاص داده است سالمتر این است که مغز بادام و پسته و روغنهای طبیعی گیاهی به جای شیرینیجات و روغن حیوانی به مصرف برسد. با رعایت کردن اصول هرم غذایی میتوان رژیم غذایی سالم تری را دنبال کرد.
در رژیمهای لاغری پیشنهاد حذف کامل برخی از مواد غذایی از برنامه روزانه فرد خیلی سخت است، اما در مورد تغذیه سالم، ما به دنبال تعادل در سلامتی و داشتن سبک زندگی سالم هستیم. در واقع اصول تغذیه سالم بر رعایت اعتدال در خوردن وعدههای غذایی تاکید دارد. به این معنی که میتوانیم از هر ماده غذایی که برای ما لازم است و بر اصول رژیم غذایی سالم منطبق میشود به مقدار کافی در طول روز مصرف کرده و هیچ طبقه غذایی را حذف نکنیم.
بهتر است چیدمان متناسبی از کربوهیدراتها، پروتئینها و چربیها در سبد غذایی روزانه خود در نظر بگیرید. توضیحات زیر میتواند به شما در انتخاب بهترین مواد غذایی کمک کند.
پروتئین انرژی لازم برای انجام کارهای روزمره را در اختیار ما قرار میدهد. تحقیقات دانشمندان نشان داده است که بدن در دوران پیری به پروتئین بیشتری نیاز دارد. البته، این مورد را در نظر داشته باشید که پروتئین اضافی در بدن به کلیهها صدمه خواهد زد.
انواع چربیها عملکرد یکسانی ندارند. چربیهای بد باعث گرفتگی رگها و بیماریهای قلبی میشوند، اما چربیهای سالم از قلب و مغز انسان محافظت میکنند. به طور مثال اسید چرب امگا ۳ از اسیدهای چرب اشباع نشدهای است که سبب بهبود کارکرد مغز و قلب شده و اثراتی مانند استرس و افسردگی را از بین میبرد. همچنین امگا ۳ می تواند سطح کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهد.
سبزیجات، میوهها، آجیل و لوبیا دارای فیبرهای فراوانی هستند که باعث بهبود هضم غذا، تخلیه رودهها، کاهش خطر حمله قلبی، شادابی و طراوت پوست میشوند.
کمبود کلسیم باعث پوکی استخوان شده و حتی در بعضی افراد باعث استرس و اختلال در خواب میشود. در نظر داشته باشید که هرچه سن بالاتر میرود نیاز به کلسیم نیز افزایش مییابد.
کربوهیدراتها یکی از منابع مهم تامین انرژی بدن هستند و شرطی مهم در رعایت اصول تغذیه سالم تلقی میشود. بهتر است از کربوهیدراتهای اشباع نشدهای که در سبزیجات و میوهها وجود دارد به جای کربوهیدراتهای اشباع شدهای که در نان سفید، ماکارونی و شکر استفاده کرد. اگر کربوهیدراتهای موجود در رژیم روزانه بیشتر از مقدار مورد نیاز بدن باشند، باعث ایجاد تودههای چربی در بافتهای بدن خواهند شد.
فرهنگ تغذیه سالم، در بسیاری از کشورها وجود دارد. تحقیقات نشان داده است که رژیمهای غذایی سنتی در فرهنگ ژاپنی و مدیترانهای در مقایسه با رژیمهای غذایی اروپایی (غربی) درصد افسردگی کمتری دارند. در فرهنگ سنتی از میزان بیشتری از غذاهای دریایی (دارای امگا ۳ بالاتری هستند) استفاده شده و اغلب غذاها به صورت خام، پخت بدون روغن و یا بخارپز تهیه میشوند و در همین حال، تاکید زیادی بر تهیه میوه و سبزیجات روزانه و تازه دارند.
اما رژیمهای غذایی غربی بیشتر از غذاهای سرخ شده (که فراوان چربیهای اشباع شده دارند) و همچنین شکر و قندهای مصنوعی و مواد مضر تشکیل شدهاند. در اکثر این کشورها، آمار به دست آمده حکایت از افزایش وزن افراد دارد و این افزایش وزن بیرویه باعث ایجاد مشکلاتی از جمله بیماریهایی قلبی عروقی، افزایش فشارخون و کلسترول بالا میشود.
پرسش مهم این است که آیا با گامهایی هر چند کوچک میتوان در روند عادات غذایی تفاوتهایی ایجاد کرد که مواد غذایی مفید جایگزین مواد غذایی سمی و مضر شوند؟ بله. ادامه مطلب راهکارهایی را به شما میآموزد که با رعایت این موارد میتوانید گامی بزرگ در جهت حفظ رژیم غذایی سالم بردارید. این موارد را با عنوان ۱۲ گام موثر در اصول تغذیه سالم به خاطر بسپارید.
برای شما خبر خوبی داریم. در ادامه یک برنامه غذایی روزانه مبتنی بر یک رژیم غذایی سالم تهیه کردهایم که میتواند در رعایت سبک زندگی سالم و داشتن یک رژیم غذایی سالم مفید باشد.
همانطور که میدانید صبحانه مهمترین وعده غذایی است و باید ترکیبی از مواد غذایی را مصرف کنید تا به شما در شروع یک روز و حفظ انرژی در طول کار و فعالت تا وعده بعدی کمک کند.
چند پیشنهاد برای صبحانهای خوشمزه و مبتی بر رژیم غذایی سالم
اگر به دنبال انتخابهای بیشتری برای وعده صبحانه خود هستید، میتوانید طرز تهیه صبحانههای سالم را در اینجا پیدا کنید.
این وعده نیز بسیار مهم است چرا که قرار است انرژی شما تا شب را فراهم کند.
پیشنهاد ما به شما برای یک ناهار خوشمزه
در برخی از رژیمهای غذایی حذف این وعده پیشنهاد میشود، اما بر اساس اصول تغذیه سالم هیچ وعدهای حذف نخواهد شد. اگر از دوستداران وعدههای شام هستید، در این بخش برنامهای برای یک شام خوشمزه و مبتی بر رژیم غذایی سالم را برایتان گرآوری کردهایم.
چند پیشنهاد برای وعده شام شما بر پایه رژیم غذایی سالم:
در طول روز و در بین سه وعده اصلی میتوانید از میان وعدههای سالمی همچون آجیل و مغز، میوهها و غلات بدون قند استفاده کنید یا اگر خیلی گرسنه هستید به سراغ غذاهای کم حجم و کمکالری بروید. این مواد علاوه بر جلوگیری از ایجاد حس گرسنگی میتوانند در تامین ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز بدن یاریرسان باشند. در ادامه سه میانوعده غذایی سالم به شما معرفی میشوند:
همچنین فراموش نکنید که میان وعده و تنقلاتی همچون چیپس و پفک، بستنی و کیک و کلوچههای ناسالم نه تنها سودی برای بدن ندارند، بلکه با ایجاد حس سیری کاذب، در وعده اصلی غذایی بعدی شما نیز اختلال ایجاد خواهند کرد. البته نگران نباشید. میدانیم که بسیاری از شماها از طرفداران کیک و بیسکویت هستید. به همین دلیل طرز تهیه چند میانوعده خوشمزه و سالم را برایتان آماده کردهایم. کافی است به آنها سری بزنید.
داشتن یک رژیم غذایی سالم فقط به معنای توجه به جسم سالم نیست. مغز ما همچون سایر اعضای بدن نیز نیاز به تغذیه سالم دارد تا بتواند به نحوه احسن کارایی خود را حفظ کند.به همین دلیل رعایت اصول تغذیه سالم برای سلامت مغز نیز امری ضروری محسوب میشود. مواد مغذی که دارای آنتیاکسیدان بالا، ویتامینها و پروتئینها باشند بهترین منابع سوختی مغز هستند که باعث جلوگیری از بروز استرس شده و بر سلامت روان شخص تاثیر مستقیم میگذارد. در مقابل اگر از چربیهای اشباع شده، قندهای مصنوعی و غذاهای آمادهی کنسروی که سوخت نامناسب هستند استفاده شود، کارکرد مغز را دچار بحران خواهند کرد. از آنجایی که قندها و شکرهای مصنوعی باعث صدمه رساندن به مغز میشوند و تعادل انسولین را برهم میزنند، در عملکرد مغز تاثیرات مخربی برجا خواهند گذاشت. فراموش نکنیم که صدمههای مغزی، آسیبهای روانی را به دنبال خواهند داشت و مشکلات روحی و روانی را برای فرد ایجاد خواهد کرد. پس از مصرف غذاهای ناسالم، به خصوص شکر و قندهای مصنوعی پرهیز کنید که باعث آسیب رساندن به سلولهای مغزی میشود و همچنین تجمیع سلولهای آسیب دیده و ایجاد رادیکالهای آزاد عواقب جبرانناپذیری را برای مغز ایجاد خواهد کرد. شما میتوانید با رعایت کردن نکاتی بسیار ساده مراقب سلامتی خود و سالم زیستی باشید. امیدوارم مطالب بالا به شما کمک کرده باشد تا زندگی سالمتری را برای خود به ارمغان بیاورید.
شاید از این موارد هم خوشتان بیاید
۱۲۰ نفر امتیاز دادهاند
۵
۴
۳
۲
۱
لطفا دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید
حق همهی ماست که زندگی سالم و شادتری را تجربه کنیم. تمام تلاش تیمهای مختلف سبک زندگی همین است که حال شما بهتر شود.
کلیه حقوق این سایت محفوظ و متعلق به شرکت داده کاو(سهامی خاص) میباشد.