التهاب پاسخ طبیعی سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت، ویروس، بیماری و آسیب است. چه دارای علائمی باشد و چه نباشد التهاب در بدن همه ما رخ می‌دهد. مواد شیمیایی التهابی در جریان خون برای محافظت از بدن شما در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها عمل می کنند. دو نوع التهاب حاد و مزمن وجود دارد. التهاب حاد را می‌توان نوعی التهاب خوب دانست چرا که به بهبود ما کمک می‌کند، در حالی که التهاب مزمن به دلیل ارتباط با بیماری‌های مزمن، نوع بد آن است. تحقیقات نشان داده است که التهاب مزمن با بیماری‌هایی مانند آرتروز، بیماری قلبی، دیابت نوع دو، سرطان و آلزایمر ارتباط دارد.

فهرست مطالب

• انواع التهاب بدن

  • التهاب حاد

  • التهاب مزمن

• دلیل التهاب در بدن چیست

• التهاب بدن چگونه تشخیص داده می‌شود

• درمان داوریی التهاب بدن

• درمان طبیعی التهاب بدن

  • غذاهایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید 

  • غذاهایی که برای کاهش التهاب مفید هستند 

انواع التهاب بدن

در این قسمت درباره دو نوع التهاب بدن صحبت کرده و بیشتر با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

التهاب حاد

 التهاب حاد معمولا به دلیل آسیب دیدگی‌هایی مانند پیچ ​​خوردگی یا بیماری‌هایی مانند عفونت‌های باکتریایی و ویروسی ایجاد می‌شود. روند ایجاد التهاب حاد به سرعت اتفاق افتاده و می‌تواند شدید باشد. اگر تاکنون استخوان شما شکسته باشد یا قسمتی از بدن خود را بریده باشید، التهاب حاد را در عمل تجربه کرده‌اید. علائم رایج این نوع التهاب عبارتند از:

• قرمزی و تحریک پذیری
• درد و حساسیت
• ورم، برجستگی یا پف کردن
• ایجاد داغی در محل آسیب دیدگی
• کبودی و سفتی
• از دست دادن تحرک
• تب و حالت تهوع
• بی‌حالی و خواب آلودگی
• سردرد، گلودرد و گرفتگی بینی

بسته به علت و شدت زخم، التهاب حاد می‌تواند از چند روز تا چند ماه ادامه داشته باشد. گاهی التهاب حاد یک ناحیه خاص را تحت تاثیر قرار داده و گاهی مانند عفونت ویروسی بخشی وسیعی از بدن را درگیر می‌کند. هنگامی که بدن شما یک مهاجم مضر مانند باکتری یا ویروس را شناسایی می‌کند برای مقابله با آن واکنش ایمنی را آغاز می‌کند.

گلبول‌های سفید خون باعث ترشح چندین ماده شیمیایی التهابی می‌شوند. این نوع التهاب حاد باعث احساس بیماری و خستگی می‌شود چرا که بدن تمام انرژی خود را برای مقابله با عفونت می‌گذارد. برونشیت، ورم لوزه، آپاندیسیت، سینوزیت و مننژیت عفونی مثال‌هایی از التهاب حاد هستند.

التهاب مزمن

 این نوع التهاب طولانی مدت بوده و ممکن است سال‌ها یا حتی تمام عمر ادامه داشته باشد. هنوز علت دقیق ایجاد التهاب مزمن مشخص نیست اما محققان به این نتیجه رسیده‌اند که با گذشت زمان تغییرات عمده‌ای در بافت‌ها، اندام‌ها و سلول‌های بدن ایجاد می‌کند.

تحقیقات نشان داده است که ارتباطی بین التهاب مزمن و انواع مختلف بیماری‌های جدی وجود دارد. التهاب مزمن یکی از چندین عامل موثر در شروع و پیشرفت بیماری است. تاکنون قویترین ارتباط بین التهاب مزمن و بیماری در دیابت نوع دو و بیماری‌های قلبی دیده شده است. سایر مشکلات مرتبط با التهاب مزمن عبارتنداز:

• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• بیماری کلیوی
• انواع مختلف سرطان
• افسردگی
• اختلالات نورودژنراتیو (مانند بیماری آلزایمر)
• اختلالات خود ایمنی
• پوکی استخوان
• بیماری کبد چرب

دلیل التهاب در بدن چیست

عوامل زیادی ممکن است سبب ایجاد التهاب شود. مصرف داروهای خاص، ابتلا به بیماری‌ های مزمن، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و تحریک کننده و ایجاد دوره‌های مکرر التهاب سبب پاسخ‌های مزمن خواهد شد. مصرف سیگار تولید ملوکول‌های ضد التهاب را کاهش می‌دهد. کم تحرکی، فشار و استرس و اختلالات خواب نیز از عوامل مهم و موثر هستند.

در کنار این عوامل غذاهایی مانند قندها، کربوهیدرات‌های تصفیه شده، الکل، گوشت فرآوری شده و چربی‌های ترانس نیز می‌تواند در بدن التهاب ایجاد کنند.

التهاب بدن چگونه تشخیص داده می‌شود

آزمایش خاصی برای تشخیص التهاب وجود ندارد. پزشک بر اساس شرایط و علائم بیمار ممکن است هر یک آزمایشات زیر را برای تشخیص استفاده کند.

• آزمایش خون: این آزمایش دارای پارامترهای مختلفی است که پزشک از طریق آن‌ها می‌تواند نشانه‌های غیر عادی را تشخیص دهد.
• الکتروفورز پروتئین سرم (SPE) : کم یا زیاد بودن برخی پروتئین‌ها می‌تواند نشانگر التهاب یا بیماری باشد. در روش  SPE با اندازه گیری پروتیئن‌های خاصی در قسمت مایع خون، ابتلای شخص به التهاب یا بیماری بررسی می‌شود.
• پروتئین واکنش پذیر: (CRP)  این پروتئین به طور طبیعی در پاسخ به التهاب در کبد تولید می‌شود. سطح بالای CRP در خون شما می‌تواند به دلیل بیماری یا بروز التهاب باشد.
• میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) : آزمایش ESR که به آن آزمایش میزان رسوب گفته می‌شود با اندازه گیری سرعت ته نشین شدن گلبول‌های قرمز در یک لوله خون، به طور غیر مستقیم التهاب را اندازه گیری می‌کند. هر چه گلبول‌های قرمز سریعتر فرو بروند، احتمال التهاب بیشتر است.
• ویسکوزیته پلاسما: در این آزمایش غلظت خون اندازه گیری می‌شود. التهاب یا عفونت باعث غلیظ شدن پلاسما می‌شود.
• دستگاه گوارش: برای تشخیص التهاب در دستگاه گوارش ممکن است نیاز به دیدن قسمت‌های داخلی دستگاه گوارش باشد. برای این منظور از آزمایش‌هایی مانند کولونسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و آندوسکپی استفاده می‌شود.
• سایر روش‌ها: گاهی باتوجه به علائم ممکن است نیاز به بررسی قسمت‌های مختلف بدن و مغز باشد که در این صورت از روش‌های عکس‌برداری مانند MRI و اشعه ایکس استفاده می‌شود.

درمان داوریی التهاب بدن

بسته به علت التهاب بدن نوع داروی تجویزی تفاوت خواهد داشت. به خاطر داشته باشید که مصرف خودسرانه دارو ممکن است به وخیم‌تر شدن شرایط منجر شود.

• NSAID: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)  معمولا اولین خط دفاعی در درمان درد و التهاب کوتاه مدت است. آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن از جمله داروهایی هستند که به این منظور استفاده می‌شوند. همچنین از دیکلوفناک هم برای چنین درمانی استفاده می‌شود.

NSAID ها می‌توانند برای التهاب بسیار موثر باشند، اما در استفاده‌های طولانی مدت دارای عوارضی هستند. ترجیحا از مصرف چنین داروهایی بدون مشورت پزشک و برای طولانی مدت خودداری کنید.

• کورتیکواستروئیدها: آن‌ها نوعی استروئید هستند که معمولا برای درمان تورم و التهاب و همچنین واکنش‌های آلرژیک استفاده می‌شوند. کورتیکواستروئیدها معمولا به صورت اسپری بینی یا قرص خوراکی تولید می‌شوند. هنگام مصرف کورتیکواستروئیدها با پزشک خود مشورت کنید چرا که استفاده طولانی مدت می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند.

• کرم‌های موضعی: برخی از مواد موضعی حاوی NSAID مانند دیکلوفناک یا ایبوپروفن هستند. این کرم‌ها برای افراد مبتلا به التهاب و درد در یک قسمت خاص از بدن مفید هستند. علاوه بر این کرم‌هایی نیز وجود دارند که دارای مواد طبیعی ضد التهابی مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌باشند.

درمان طبیعی التهاب بدن

رژیم غذایی از جمله عوامل موثر در میزان التهاب بدن است. مواد مغذی موجود در غذاها با اثراتی که بر قسمت‌های مختلف بدن می‌گذارند ممکن است سبب التهاب شده و یا آن را از بین ببرند. به عنوان مثال اثر آنتی اکسیدانی برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی با کاهش سطح رادیکال‌های آزاد که از محصولات جانبی متابولیسم بدن هستند در کاهش و کنترل التهاب نقش مهمی دارند.

غذاهایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید 

• نوشیدنی‌های قندی: نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر مانند آب میوه‌ و نوشابه
• کربوهیدرات تصفیه شده: نان سفید، ماکارونی سفید و …
• دسرها: کلوچه، آب نبات، کیک و بستنی
• گوشت فرآوری شده: سوسیس و کالباس
• میان وعده‌های فرآوری شده: پفک، چیپس و چوب شور
• روغن‌های خاص: روغن دانه و گیاهان فرآوری شده مانند روغن سویا و ذرت
• چربی‌های ترانس: غذاهایی با ترکیبات نیمه هیدروژنه
• الکل

غذاهایی که برای کاهش التهاب مفید هستند 

• سبزیجات: کلم بروکلی، کلم پیچ، کلم بروکسل، گل کلم، اسفناج و …
• میوه: مرکبات، انواع توت، سیب و …
• چربی‌های سالم: روغن زیتون، روغن نارگیل، روغن کنجد
• ماهی‌های چرب: ماهی آزاد، ساردین، شاه ماهی، ماهی خال خالی
• آجیل و مغزها: بادام، کنجد، فندق و سایر مغزها
• فلفل: فلفل دلمه‌ای و فلفل قرمز
• شکلات تلخ
• ادویه‌: زردچوبه و دارچین
• چای سبز

سخن پایانی

هر چند که ایجاد التهاب بدن اجتناب ناپذیر است اما با انجام تغییراتی در شیوه زندگی می‌توان تا حد زیادی اثرات التهاب مزمن را از بین برد. کاهش وزن، داشتن یک رژیم غذایی سالم و غنی از میوه‌ها و سبزیجات، غلات سبوس‌دار و پروتئین‌های بدون چربی، فعالیت ورزشی، ترک سیگار، خواب کافی و مراجعه مرتب به پزشک از جمله فعالیت‌هایی هستند که در کاهش التهاب مزمن موثر هستند.