آلزایمر در سالمندان یا زوال عقل (Alzheimer's disease) یک سندروم است (آمیزه‌ای از نشانه‌ها و علایم) که با کاهش مداوم عملکرد مغز همراه است که می‌تواند حافظه، مهارت‌های فکری و دیگر توانایی‌های ذهنی را را تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله کمک می‌کند تا با ابعاد بیماری آلزایمر در سالمندان آشنا شوید.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

علائم آلزایمر در سالمندان

چه افرادی به آلزایمر مبتلا می‌شوند؟

آلزایمر در سالمندان را  چگونه تشخیص دهیم؟

درمان آلزایمر در سالمندان

نگهداری از بیمار آلزایمری

می‌توان از آلزایمر در سالمندان پیشگیری کرد؟

علت دقیق بیماری آلزایمر هنوز به طور کامل مشخص نشده، اگر چه به نظر می‌رسد یکسری از موارد به افزایش احتمال مبتلا شدن به این بیماری کمک می‌کند.

این موارد عبارتند از:

• افزایش سن
• سابقه خانوادگی این بیماری
• افسردگی درمان نشده، اگر چه افسردگی نیز می‌تواند یکی از علایم بیماری آلزایمر باشد
• شرایط مرتبط با بیماری‌های قلبی و عروقی
• فاکتورهای موثر در سبک زندگی افراد

علائم آلزایمر در سالمندان

بیماری آلزایمر یک نوع بیماری پیشرفتی است، به این معنی که علائم این بیماری در طی سال‌های مختلف به تدریج افزایش پیدا می‌کند و در نهایت به شدیدترین حالت خود در می‌آیند و عملکردهای متعدد مغزی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. اولین نشانه از بیماری آلزایمر معمولا از اختلالات جزیی در حافظه افراد مشخص می‌شود. به عنوان مثال، فراموش کردن حوادث و یا مکالمات اخیر و از یاد بردن نام مکان‌ها و اشیای مختلف.

در اینجا توضیح داده‌ایم راه جلوگیری زوال عقل در سالمندان چیست؟

هر چه شدت بیماری بیشتر شود،  اختلالات حافظه شدیدتر شده و علائم بیشتری در فرد بیمار نمایان می‌شود، مانند:

• گیجی، سردرگمی و گم شدن در مکان‌های آشنا
• بروز مشکل در برنامه‌ریزی یا تصمیم‌گیری
• بروز مشکل در تکلم و گفت‌وگو با دیگران
• بروز مشکل در رفت و آمد به مکان‌های دیگر بدون کمک دیگران و همین طور عدم توانایی در انجام امور خود مراقبتی مانند غذا خوردن، حمام کردن و دستشویی رفتن
• تغییرات شخصیتی مانند پرخاش، افزایش توقع و شکاک شدن به دیگران
• توهم داشتن (دیدن و یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد) و خیالاتی شدن (باور کردن چیزهای غیر واقعی)
• بی‌حوصله و مضطرب شدن

چه افرادی به آلزایمر مبتلا می‌شوند؟

بیماری آلزایمر در افراد بالای 65 سال شایع‌تر است. خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و دیگر گونه‌های بیماری زوال عقل با افزایش سن بیشتر می‌شود: تقریبا از هر 14 نفر بالای 65 سال یک نفر و از هر 6 نفر بالای 80 سال یک نفر به این بیماری دچار می‌شوند. همچنین از هر 20 نفر بین 45 تا 65 سال نیز یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند که این حالت بیماری را آلزایمر زودرس یا آلزایمر در جوانی می‌گویند.

آلزایمر در سالمندان را  چگونه تشخیص دهیم؟

هر چه علایم وجود آلزایمر به تدریج آشکار شود، تشخیص وجود این بیماری برای خود بیمار نیز سخت‌تر می‌شود، زیرا اکثر افراد فکر می‌کنند تنها دلیل ضعیف شدن حافظه آنها به دلیل بالا رفتن سن است.

همچنین، این روند تدریجی مبتلا شدن، باعث می‌شود که بیماران متوجه وجود اختلال در حافظه‌شان نشوند و همین‌طور باید توجه داشت که افراد نباید آلزایمر را به عنوان یک مشکل عادی در دوران کهنسالی تلقی کنند. یک تشخیص دقیق و به موقع می‌تواند به این افراد بهترین فرصت را برای آماده‌سازی و برنامه‌ریزی برای آینده بدهد تا بتوانند بهترین راه کمک و درمان را به دست آورند.

 اگر نگران حافظه خود هستید و یا فکر می‌کنید که در مسیر زوال عقل هستید، بهتر است که به پزشک خود مراجعه کنید و اگر ممکن بود از فردی که با شما کاملا آشناست بخواهید که همراهتان باشد تا تغییرات  در رفتار و یا مشکلات شما را برای پزشک توضیح دهد. اگر شما نگران فرد دیگری هستید، او را برای مراجعه به پزشک تشویق کرده و تا مطب پزشک وی را همراهی کنید.

برای تشخیص آلزایمر آزمایش مشخصی وجود ندارد و بهتر است به یاد داشته باشیم که داشتن مشکلات در حافظه  لزوما به معنی ابتلا به بیماری آلزایمر نیست.

 پزشک شما با چند سوال در مورد مشکلات‌تان و انجام چند آزمایش  ساده نظر خود را می‌گوید و در صورت ابتلا به این بیماری شما را به یک پزشک متخصص ارجاع خواهد داد تا پزشک متخصص علایم شما را با جزییات بیشتری بررسی کند و همچنین آزمایشات تخصصی‌تر و یا اسکن از مغز را تجویز کند و درنهایت برای شما برنامه درمانی و مراقبتی مدونی تهیه نماید.

درمان آلزایمر در سالمندان

در حال حاضر برای این بیماری درمان مشخصی وجود ندارد و تنها داروهای خاصی برای کمک به تسکین برخی از علایم در دسترس است.

کمک‌های گوناگون دیگری برای افراد بیمار در دسترس است که به آنها  در تنها زندگی کردن کمک می‌کند. به عنوان انجام تغییراتی در محیط خانه تا تردد برایشان آسانتر شود و بتوانند کارهای روزمره را به راحتی انجام دهند.

درمان‌های روانشناختی همانند روش تحریک شناختی (یک نوع درمان از طریق تمرینات ذهنی در طی جلسات هفتگی) نیز به بیماران توصیه‌ می‌شود که می‌تواند به بهبود حافظه، مهارت‌های عملکرد مغز و توانایی صحبت کردن آنها کمک کند.

نگهداری از بیمار آلزایمری

زوال عقل می‌تواند تمام ابعاد زندگی بیماران و خانواده‌های آنها را تحت تاثیر قرار دهد. اگر دچار این بیماری شده‌اید و یا از فردی مبتلا نگهداری می‌کنید به یاد داشته باشید که همیشه حمایت و توصیه‌های بسیاری برای زندگی بهتر شما وجود دارد.افراد مبتلا به آلزایمر از آغاز بروز علایم چندین سال عمر خواهند کرد که این مدت برای هر فرد متفاوت است. آلزایمر یک بیماری لاعلاج است، اگر چه افراد در زمان ابتلا به این بیماری ممکن است به دلایل دیگری از دنیا بروند.  از آنجایی که این بیماری نوعی بیماری پیشرفتی عصبی است، می‌تواند اختلالاتی در بلعیدن غذا نیز به وجود آورد که این خود باعث بروز مشکلات تنفسی (با رفتن غذا به داخل ریه) و در نهایت عفونت قفسه سینه  شود. همچنین اکثر افراد مبتلا در نهایت هنگام غذا خوردن دچار مشکل خواهند شد و اشتهایشان کم می‌شود. اما اکنون برای همه در حال اثبات است که افراد مبتلا به آلزایمر و همین طور خانواده آنها نیاز به درمان‌های ویژه تسکینی دارند.

می‌توان از آلزایمر در سالمندان پیشگیری کرد؟

از آنجایی که هنوز علت دقیق بیماری مشخص نشده است پس روش خاصی برای پیشگیری وجود ندارد. اما با رعایت مواردی خاص می‌توان خطر ابتلا به آن را کاهش داد، همانند:

• ترک سیگار و کاهش استفاده از مشروبات الکلی
• داشتن تغذیه مناسب و منظم و همین طور تناسب وزنی ایده‌آل
• انجام حرکات ورزشی و همچنین داشتن تناسب اندام و ذهنی فعال

  پیروی از موارد بالا مزایای دیگری به ارمغان می‌آورد که کاهش بیماری‌های قلبی و بهبود سلامت کلی ذهن و حافظه از آن جمله است.

مترجم: امیرحسین احمدی