دانه سویا یکی از با ارزش‌ترین و مفیدترین دانه‌های گیاهی به شمار می‌رود. این دانه شگفت‌انگیز از نظر ارزش غذایی بسیار مهم و سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن است. سویا گیاهی یک ساله با برگ‌های زرد، سفید یا مایل به سیاه است که انواع آن به بیش از سه هزار نوع می‌رسد. این دانه حاوی آنتی‌بیوتیکی به نام کاناوالین و کلروفیل است که باعث می‌شود سویا از نظر خواص سلامتی مورد توجه باشد. در ادامه مطلب با فواید و خواص دانه سویا به ویژه خواص سویا آجیلی آشنا خواهیم شد. 

فهرست مطالب

• ارزش غذایی و کالری سویا
  • خواص دانه سویا
• خواص دانه سویا آجیلی برای لاغری و کالری آن
• پروتئین سویا
• خواص آجیل سویا
• خواص سویا آجیلی برای مردان
• خواص سویا آجیلی در بارداری

ارزش غذایی و کالری سویا

دانه سویا دارای ارزش غذایی بسیار زیادی است. این دانه سرشار از پروتئین گیاهی بوده و می‌تواند جایگزینی مناسب برای پروتئین حیوانی محسوب شود. افراد گیاهخوار می‌توانند برای تأمین پروتئین ضروری بدن خود از این دانه گیاهی سرشار از پروتئین استفاده کنند.

مطالعه و تحقیق درباره‌ی مصرف سویا بو داده یا آجیلی نیز به دلیل خوشمزه بودن و استفاده راحت می‌تواند، بسیار حائز اهمیت باشد. به همین دلیل بررسی خواص سویا آجیلی از موارد مهم و کاربردی محسوب می‌شود.

علاوه بر نکات گفته شده، دانه سویا سرشار از پتاسیم، کلسیم، ویتامین‌های گروه ب، ویتامین‌ دی، ویتامین ث، ویتامین ای، ویتامین کا و مقداری کاروتن است. گیاه سویا معمولا بسته به اقلیم و نوع مزاج هر منطقه به صورت شیر سویا، بلغور سویا، سویای تخمیر شده، سس سویا، سویای آجیلی، دانه سویا، جوانه سویا و سبوس سویا به مصرف می‌رسد.

سویا همچنین منبع غنی از هورمون استروژن است و می‌تواند نقش مهمی در درمان بیماری‌های زنان از جمله، کاهش استروژن ناشی از زایمان و یا ایفا کند. در ادامه جدول ارزش غذایی این دانه را ارزیابی می‌کنیم.

جدول ارزش غذایی سویا

ماده غذایی	مقدار در صد گرم دانه سویا	مقدار درصد گرم سویا آجیلی
سدیم	۲ میلی‌گرم	۱۵۲ میلی‌گرم
پتاسیم	۱۷۹۷ میلی‌گرم	۱۷۹۷ میلی‌گرم
قند	۷ گرم	۳.۹۱ گرم
ویتامین آ	۰	۰.۱ درصد
کلسیم	۲۷ درصد	۱۰ درصد
ویتامین دی	۰ درصد	۰ درصد
ویتامین ب۱۲	۰ درصد	۰ درصد
ویتامین ث	۱۰ درصد	۲  درصد
آهن	۸۷ درصد	۲۰ درصد
ویتامین ب۶	۰.۲ میلی‌گرم	۰.۲۱ میلی‌گرم
منیزیم	۷۰ درصد	۵.۲۱ میلی‌گرم

خواص دانه سویا

از جمله خواص کلی و دارویی دانه سویا می‌توان به این موارد اشاره کرد: 

• در کشور چین از زمان‌های دور، از این دانه گیاهی جهت از بین بردن سم موجود در بدن استفاده می‌شد.
• سویا گیاهی بسیار انرژی‌زا بوده و از آن به عنوان دانه‌ای مقوی و و مفید یاد می‌شود.
• سویا مملو از پروتئین گیاهی بوده و جایگزین خوبی برای پروتئین حیوانی است.
• مصرف سویا در افرادی که منع مصرف گوشت  قرمز و یا محصولات حیوانی را دارند، از قبیل افراد با بیماری گرفتگی شریانی، انواع سکته، مشکلات قلبی و افراد با چربی خون بالا می‌تواند تا حدود زیادی در تامین مواد مغذی مانند پروتئین و کلسیم جایگزین مناسبی باشد.

• سس سویا در بیشتر نقاط جهان به ویژه کشورهای آسیایی بسیار کاربرد داشته و از آن در آشپزی و به جهت از بین بردن بوی بد و افزایش طعم غذا استفاده می‌شود.
• سویا خاصیت ضد چاقی و افزایش وزن داشته و باعث عضله‌سازی و کاهش جحم چربی بدن می‌شود و مصرف آن در انواع رژیم غذایی سالم برای لاغری و تناسب اندام توصیه می‌شود.
• سس سویا بسیار ملین است. همچنین این سس خاصیت سم‌زدایی از غذا را نیز داراست.
• روغن سویا سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ است.
• سویا موجب جوان‌سازی پوست و همچنین تقویت مو و ناخن می‌شود.
• اسید فیتیک موجود در سویا مانند یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل کرده و موجب کاهش انواع تومور و رادیکال‌های آزاد می‌شود.
• دانه سویا به دلیل داشتن مقدار قابل ملاحضه‌ای فیبر باعث بهبود عملکرد روده‌ها می‌شود.
• مصرف سویا سطح کلسترول بد خون را پایین می‌آورد.
• سویا از بروز بسیاری از سرطان‌ها از جمله سرطان روده و سرطان سینه جلوگیری می‌کند.
• سس سویا موجب افزایش اشتها شده و در غذای افراد دچار لاغری استفاده می‌شود.
• رژیم غذایی حاوی سویا می‌تواند از بروز سنگ کیسه صفرا به خوبی پیشگیری کند.
• سس سویا می‌تواند داروی مناسبی در درمان سوختگی پوست محسوب شود.

خواص دانه سویا آجیلی برای لاغری و کالری آن

از مهمترین خواص سویای آجیلی می‌توان به تأثیر آن بر لاغری و میزان انرژی به دست آمده از آن پرداخت. با مصرف هر پیمانه از سویای آجیلی ۷۷۶ کالری انرژی به دست می‌آید. در حقیقت می‌توان گفت سویای آجیلی هم می‌تواند هم باعث لاغری شود و هم می‌تواند با کاهش وزن مفرط در افراد مبارزه کند.

همانطور که گفته شد از خواص سویای آجیلی داشتن میزان بالای کالری آن است. مصرف یک پیمانه سویای آجیلی می‌تواند تا ۴۰ درصد نیاز روزانه افراد به انرژی را تامین کند. اگر قصد لاغر شدن دارید، با مصرف آجیل سویا کمتر به سراغ تنقلات دیگر می‌روید و به این ترتیب کالری کمتری دریافت می‌کنید.

با وجود این، نباید از میزان کالری سویا غافل شد؛ در صورت مصرف مقداری از این دانه گیاهی بعد از هر وعده غذایی، احتمال افزایش وزن در افراد وجود خواهد داشت. در حقیقت زمان مصرف، مقدار مصرف، میزان تحرکات فردی، نوع رژیم غذایی افراد و تجویز متخصص تغذیه می‌تواند، خواص سویای آجیلی را در تعیین تناسب اندام تعیین کند. با همه این تفاسیر، ورزشکاران به دلیل سطح بالای کالری و میزان پروتئین سویا آجیلی از آن برای تامین انرژی و نیز عضله‌ سازی بهره‌های بیشماری می‌برند. مادران نیز می‌توانند سویا آجیلی را در رژیم غذایی دوران بارداری خود بگنجانند. 

پروتئین سویا

همانطور که در جدول ارزش غذایی گفته شد، میزان پروتئین سویا آجیلی موجود در ۱۰۰ گرم حدود ۳۶ گرم و در یک پیمانه از آن حدود ۶۸ گرم است. این مقدار از پروتئین در دیگر دانه‌های گیاهی و یا محصولات گیاهی کمتر یافت می‌شود. به همین خاطر محققان و دانشمندان دانه‌های سویا را جایگزین مناسبی برای پروتئین حیوانی می‌دانند.

همانطور که می‌دانید، پروتئین جزو مهمترین اجزا تشکیل دهنده بدن از جمله  پوست، مو، هورمون و استخوان بوده و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و تامین انرژی دارد. سویای آجیلی نیز مانند انواع دیگر سویا دارای مقدار زیادی پروتئین است.

از خواص سویای آجیلی علاوه بر میزان کالری بالا، می‌توان به مقدار زیاد پروتئین موجود در آن نیز اشاره کرد. با همه این تفاسیر پروتئین سویا نسبت به پروتئین حیوانی با کمبود یک یا چند آمینواسید ضروری مواجه است. در صورتی که بدن برای مدت طولانی با کمبود آمینواسیدهای ضروری خود روبه‌رو شود، دچار عوارض و مشکلات فراوانی خواهد شد.

خواص آجیل سویا

همانطور که در بالا گفته شد از خواص مهم سویای آجیلی می‌توان به میزان بالای انرژی و پروتئین آن اشاره کرد. علاوه بر این موارد آجیل سویا سرشار از فیبر، آهن و روی است. فیبر موجود در این دانه آجیلی باعث پر شدن حجم معده و کاهش اشتها در افراد شده و باعث بهبود عملکرد روده‌ها می‌شود. آهن و روی موجود در این دانه‌ها، باعث بهبود سیستم عروقی بدن و همچنین افزایش انبساط رگ‌ها بویژه در گوش افراد مسن می‌شود.

از دیگر خواص سویای آجیلی می‌توان به کاهش کلسترول بد خون (LDL) و افزایش کلسترول خوب خون (HDL) اشاره کرد. فیتواستروژن موجود در سویا آجیلی با افزایش جذب کلسیم در بدن به زنانی که با افزایش سن دچار پوکی و ضعف در استخوان می‌شوند، کمک فراوانی می‌کند.

فیبر و آنتی‌اکسیدان موجود در سویا آجیلی باعث کاهش ابتلا به سرطان‌ها به ویژه سرطان‌ کولون و سینه می‌شود. همچنین این دانه در جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع دوم و سرطان پروستات جلوگیری می‌کند.

خواص سویا آجیلی برای مردان

بسته به سن آقایان ممکن است، خواص سویای آجیلی در پیشگیری از سرطان پروستات متفاوت باشد. ایزوفلاون موجود در سویا آجیلی در مردان بالای ۶۰ سال تاثیرات پیشگیرانه بیشتری نسبت به اقایان جوان‌تر دارد.

در رده سنی بالای ۶۰ سال هرچقدر ایزوفلاون مصرفی توسط آقایان بیشتر باشد به همان میزان احتما پیشگیری از سرطان پروستات کمتر خواهد بود. فیتواستروژن موجود در سویا باعث کاهش سطح تستسترون در مردان می‌شود. این هورمون علاوه بر کاهش احتمال ابتلا به سرطان پروستات موجب افزایش سطح هورمون استروژن در مردان نیز می‌شود، همین امر موجب کاهش قدرت باروری و تأثیر منفی بر روی سلول‌های جنسی آنها خواهد شد. با وجود این، خوردن مقدار مناسبی دانه سویا (با میزان سلول‌های جنسی نرمال) باعث بروز نازایی نخواهد شد.

خواص سویا آجیلی در بارداری

طبق تحقیقات به عمل آمده بر روی تأثیر سویا در بارداری، می‌توان نتیجه گرفت مصرف به اندازه این دانه نه‌ تنها زیان نداشته، بلکه می‌تواند بسیار مفید و پرخاصیت نیز باشد. پیش از آنکه به خواص سویای آجیلی بپردازیم، باید بدانید مصرف هر ماده غذایی در زمان بارداری باید تحت نظر پزشک متخصص باشد. زیرا هر مادر باردار بسته به نوع محیط زندگی، بیماری‌های ارثی، خصوصیات فردی وشرایط بارداری با مادران باردار دیگر متفاوت است. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره رژیم غذایی دوران بارداری بیشتر بخوانید. 

سویای آجیلی شامل مقدار فراوانی انرژی، پروتئین، فیبر، آهن، کلسیم، ویتامین ث، ویتامین آ، ویتامین کا، کربوهیدرات، چربی و امگا۳ است که می‌تواند بسیاری از نیازهای غذایی مادر و جنین را تأمین کند.

مواد مغذی و خواص سویای آجیلی موجب می‌شود تا مادران حامله دچار کمبود کلسیم و به تبع آن دچار پوکی و کاهش استحکام استخوان نشوند. آهن، فولات، منگنز، پتاسیم، ریبوفلاوین، مس و فسفر موجود در این دانه‌ها موجب بهبود عملکرد سیستم بدن مادران باردار خواهند شد.

از دیگر خواص سویای آجیلی در بارداری می‌توان به بهبود سیستم گردش خون، سلامت قلب، کاهش ابتلا به دیابت نوع دوم و جلوگیری از یبوست در مادران حامله اشاره کرد.

سخن پایانی 

در این مطلب فواید دانه سویا و خواص سویای آجیلی را مرور کردیم. آجیل سویا در ایران محبوبیت زیادی دارد و بسیاری از افرادی که به دنبال لاغری و تناسب اندام هستند، برای تامین پروتئین مورد نیازشان سویا مصرف می‌کنند. آجیل سویا هم طعم خوبی دارد و هم مصرف آن آسان‌تر است. همچنین علاوه بر لاغری، مصرف آجیل سویا برای هم برای مردان و هم برای زنان به خصوص زنان باردار فایده بسیاری دارد.