خواص کنجد یا خواص دانه کنجد، به دلیل مواد مغذی سرشار موجود در دانه‌های آن است که در رنگ‌های سفید، زرد، سیاه و قرمز یافت می‌شود. کنجد که به نام‌های سمسم و جلجلان هم شناخته می‌شود در حقیقت گیاهی از دسته دولپه‌ای‌های پیوسته گلبرگ است و گیاه آن، برگ‌های پهن بیضی شکل، دراز و تیزی دارد. گل‌های این گیاه، به صورت منفرد در قسمت برگ‌های نزدیک به ساقه دیده می‌شود و میوه آن که همان دانه‌های مسطح و بیضوی هستند تنها قسمت قابل استفاده‌ گیاه کنجد است. دانه‌های کنجد، به دلیل ماهیت روغنی خود خواص بسیاری داشته و از قدیم کشت و استفاده می‌شده است. کنجد گیاهی است که با آب و هوای گرم و خشک سازگار بوده و در این آب و هوا کشت و پرورش داده می‌شود. همچنین کنجد به شکل‌های مختلف (طبیعی یا روغن آن) از گذشته تا امروز در میان مردم آسیا طرفدار زیادی داشته و دارد. در این متن با ما همراه باشید تا از فواید کنجد، این دانه مغذی در تغذیه سالم و تاثیرات آن بر سلامت پوست و موی شما صحبت کنیم. همچنین انواع مختلف محصولات به دست آمده از کنجد را به طور مختصر به شما معرفی خواهیم کرد.

فهرست مطالب

• خواص کنجد
• خواص روغن کنجد برای پوست
• خواص روغن کنجد برای مو 
• افزایش خواص کنجد با مصرف درست و اصولی 

خواص کنجد

دانه کنجد دارای پتانسیل  درمانی زیادی بوده که سال‌ها در طب سنتی و دارویی کاربرد داشته است. این دانه ممکن است بدن را در برابر بیماری قلبی، سرطان، دیابت و آرتروز محافظت کند. البته برای اینکه این خواص کنجد موثر واقع شوند باید مقدار قابل توجهی از دانه کنجد مصرف شود. (برای مثال یه مشت از آن به طور روزانه استفاده شود) ما در زیر به طور مختصر به خواص معجزه آسای دانه کنجد خواهیم پرداخت.

1. منبع مناسب تامین فیبر لازم بدن: سه قاشق غذاخوری کنجد پوست گرفته نشده ( یا ۳۰ گرم از آن) قادر است ۳.۵ گرم یا ۱۲ درصد از فیبر مورد نیاز بدن را تامین کند. مصرف روزانه کنجد می‌تواند نیاز روزانه بدن به فیبر را برطرف سازد که از خواص کنجد محسوب می شود. فیبر به کمک کردن در هضم بهتر غذا معروف است. همچنین تحقیقات نیز تاثیر فیبر در کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، نوع خاصی از سرطان، چاقی مفرط و دیابت نوع دو را ثابت می‌کنند.
2. خواص کنجد در کاهش کلسترول بد و تری‌گلیسیرید: بعضی از تحقیقات انجام شده ثابت می‌کنند که خوردن روزانه دانه‌های کنجد می‌تواند در کاهش کلسترول بد و تری گلیسیرید موثر باشد. کلسترول و تری گلیسیرید بالا از عوامل اصلی ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند. پس با کنترل و کاهش آنها می‌توانیم خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهیم. تحقیقات نشان می‌دهد که خوردن چربی‌های اشباع نشده نسبت به چربی‌های اشباع شده بیشتر می‌تواند به سلامتی قلب و عروق کمک کند. دانه‌های کنجد نیز سرشار از چربی‌های اشباع نشده هستند. علاوه بر این دانه کنجد حاوی دو نوع ترکیب گیاهی (لیگنان و فیتواسترول) است که ممکن است تاثیراتی در کاهش کلسترول داشته باشند. در تحقیقی ۳۸ نفر از افراد با لیپید خون بالا، ۵ قاشق غذاخوری ( ۴۰ گرم) دانه کنجد پوست کنده شده را به صورت روزانه به مدت دوماه مصرف کردند و شاهد کاهش ۱۰ درصدی کلسترول بد( LDL ) و کاهش ۸ درصدی تری گلیسیرید بودند.
3. منبع مغذی پروتئین گیاهی: سه قاشق غذاخوری ( ۳۰ گرم ) از دانه‌های کنجد می‌تواند ۵ گرم از پروتئين روزانه مورد نیاز بدن ما را تامین کند. برای اینکه مقدار پروتئین دریافتی را افزایش دهید می‌توانید دانه‌های کنجد را به صورت پوست کنده و بو داده مصرف کنید. فرآیند بو دادن دانه‌ها و پوست کندن آنها در کاهش اگزالات و فیتات‌ها موثر است. این ترکیبات مانع از جذب پروتین در بدن شما می‌شوند. پروتئین برای سلامت شما حیاتی است و هرچیزی از ماهیچه‌ها تا هورمون‌ها در بدن شما از آن تشکیل شده است.
4. کاهش فشار خون: فشار خون بالا از عوامل اصلی بسیاری از بیماری‌های قلبی و سکته است. دانه‌های کنجد منیزیم دارند و باعث کاهش فشار خون می شوند. از دیگر خواص کنجد می‌توان به ویتامین ای، لیگنانس و دیگر آنتی‌اکسیدان ‌های موجود در این دانه‌ها اشاره کرد که می‌توانند مانع از تجمع پلاک در رگ‌های شده و فشار خون را کاهش دهند. 
5. حفظ سلامت استخوان‌ها: از دیگر خواص کنجد می توان به نقش آن در سلامت استخوان‌ها اشاره کرد. دانه‌های کنجد – چه با پوسته چه بدون آن – حاوی مواد مغذی است که سلامت استخوان‌ها را تضمین می‌کنند. البته کلسیم موجود در دانه کنجد با پوسته یافت می‌شود.
6. دانه کنجد دارای ترکیبات طبیعی به نام‌های اگزالات و فیتیات است که مانع از جذب مواد مغذی می‌شود. برای اینکه این ترکیبات را خنثی کرده و از خواص کنجد بهره‌مند شوید، بهتر است دانه‌های کنجد را خیسانده، بو داده یا از جوانه‌های آن استفاده کنید. سه قاشق غذاخوری (۳۰ گرم‌) دانه کنجد حاوی مواد معدنی زیر است:

8. کاهش التهابات بدن: دانه‌های کنجد ممکن است باعث مقابله با التهابات درون بدن شوند. التهابات طولانی مدت ممکن است در بسیاری از بیماری‌های مزمن مثل چاقی، سرطان و همچنین بیماری‌های قلبی و کلیوی نقش داشته باشند. در یک تحقیق افراد با بیماری کبد مخلوطی از تخمه کتان، تخمه کدو حلوایی و دانه‌های کنجد را به طور روزانه به مدت سه ماه مصرف کردند و در پایان تحقیق ناشنه التهابات درونی آنها به میزان ۵۱-۷۹ درصد دچار افت و کاهش شد. همچنین تحقیقات صورت گرفته روی حیوانات نیز کاهش التهابات را به دلیل خواص کنجد گزارش داده‌اند. 
9. منبع مناسب تامین ویتامین‌های ب: دانه‌های کنجد منبعی سرشار از ویتامین‌های ب هستند که خواص کنجد و ویتامین ب در دانه های آن چه به صورت پوست کنده و چه با پوست یافت می‌شود. البته خواص دانه کنجد با پوست بسیار بیشتر است، چرا که ویتامین‌های ب بیشتری در خود جای داده‌اند. ویتامین‌های ب در بدن کاربردهای بسیاری دارند که می‌توان به کمک به بهبود عملکرد سلول‌های بدن و افزایش متابولیسم اشاره کرد. 
10. کنترل قند خون: دانه‌های کنجد دارای میزان کمی کربوهیدرات هستند، اما از پروتئین و دیگر چربی‌های سالم سرشارند. این مواد به کاهش فشار خون کمک شایانی می‌کنند. علاوه بر این، دانه‌های کنجد حاوی پینورسینول هستند که این ترکیب می‌تواند با مهار عملکرد آنزیم گوارشی مالتاز در تنظیم قند خون موثر باشد. مالتاز باعث تجزیه قند مالتوز می‌شود. قند مالتوز از طریق هضم بعضی از غذاها مثل نان و ماکارونی در معده نیز تولید می‌شود که اگر پینورسینول مانع از هضم مالتوز شود می‌تواند فشار خون را کاهش دهد.
11. تقویت سیستم ایمنی بدن: از جمله خواص کنجد می‌توان به تاثیرت آن در تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد. دانه‌های کنجد می‌تواند یکی از منابع مهم تامین مواد معدنی مغذی مورد نیاز برای تقویت سیستم ایمنی بدن باشند. این دانه‌ها حاوی زینک، سلنیوم، مس، آهن، ویتامین ب۶ و ویتامین ای هستند. برای مثال بدن به زینک نیاز دارد تا گلبول‌های سفید را فعال و تقویت کند و هنگامی که حمله‌ای توسط باکتری‌ها صورت می‌گیرد قادر به دفع آن باشد. باید به یاد داشت که کمبود زینک بدن می‌تواند سبب اختلال در ایمنی سازی بدن شود. سه قاشق غذاخوری دانه کنجد ۲۰ درصد از زینک مورد نیاز بدن ما را در طول روز فراهم می‌کند.

خواص روغن کنجد برای پوست

کنجد سرشار از آنتی اکسیدان‌ها، آنتی باکتری‌ها و مواد ضد ویروسی است. کنجد با انتقال بهتر خون به رگ‌های موجود در صورت به سلامت آن کمک می‌کند. روغن دریافت شده از دانه‌های کنجد حاوی مواد مغذی مثل امگا ۶، کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن و ویتامین‌هایگروه ب و ویتامین ای است. در ادامه درباره خواص کنجد برای پوست توضیحات بیشتری ارائه می‌دهیم. 

• روغن کنجد یک ماده ضد التهابی طبیعی است و از خواص درمانی بسیاری برخوردار است. خواص ضد باکتریایی روغن کنجد منجر به رفع و درمان بیماری‌های پوستی مثل استافیلوکوک و استرپتوک و قارچ‌های متداول پوستی مثل بیماری قارچ پای ورزشکاران می‌شود. از دیگر خواص روغن کنجد می‌توان به تاثیر آن برای درمان عفونت واژن اشاره کرد. روغن کنجد به همراه آب گرم می‌تواند عفونت‌های داخل واژن را کنترل کند.
• روغن کنجد در درمان آفتاب سوختگی هم کاربرد دارد که خواص روغن کنجد را دو چندان می‌کند. پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید و سوختگی می‌توانید از روغن کنجد بر روی پوست سوخته استفاده کنید تا التهاب و قرمزی به وجود آمده را از بین ببرد. همچنین اگر روغن کنجد را قبل از قرار گرفتن در معرض خورشید بر روی پوست خود بمالید از آسیب‌های نور فرا بنفش خورشید در امان خواهید بود. استفاده مکرر از این روغن مانع سرطان پوست شده و از آسیب‌های به وجود آمده به دلیل قرار گرفتن در معرض کلر آب استخر جلوگیری می‌کند.
• از دیگر خواص روغن کنجد، می‌توان به تاثیر آن در برطرف کردن ترک پا اشاره کرد. برای اینکه پاهای بدون ترک و نرمی داشته باشید باید هر شب قبل خواب پاهای خود را با روغن کنجد ماساژ داده و پس از اتمام از جوراب پشمی برای پوشش پای خود استفاده کنید. این کار را به مدت چند هفته انجام دهید تا تاثیرات معجزه آسای آن را مشاهده کنید.
• خواص کنجد برای کودکان نیز انکار نشدنی است. روغن کنجد برای سوختگی کنار ران نوزادانی که بر اثر پوشک دچار سوختگی شده نیز استفاده می‌شود.
•  روغن کنجد به درخشان و شاداب شدن پوست شما کمک شایانی می‌کند و می‌تواند مانع از خشکی پوست شود. همچنین از جمله خواص کنجد، بهبود جریان خون به دلیل خواص روغن کنجد است. بهترین روش مصرف روغن کنجد برای موثر واقع شدن، ماساژ پوست صورت با آن است.

خواص روغن کنجد برای مو 

• از دیگر خواص کنجد، می‌توان به خواص روغن کنجد برای مو اشاره کرد. دانه‌های کنجد حاوی اسیدهای چرب امگا ۳، امگا ۶ و امگا ۹ هستند که این اسیدهای چرب سبب رشد سالم مو می‌شوند. این دانه‌ها به وسیله مرطوب نگه داشتن مو و نرم کردن مو باعث حفظ سلامت آنها شده و همچنین از پوست سر نیز محافظت می‌کنند. ماساژ کف سر با روغن ولرم کنجد موجب نفوذ آن به منافذ سر شده و سبب افزایش گردش خون در پوست سر‌ می‌شود. 
• همان طور که قبلا ذکر شد خواص روغن کنجد فراوان بوده و سرشار از مواد مغذی و معدنی است. ماساژ پوست سر با روغن کنجد از خشکی، پوسته پوسته شدن و مسدود شدن منافذ پوست که موجب نازکی و ریزش مو می‌شود، جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، خواص ضد قارچی، ضد باکتریایی و ضد التهابی آن در درمان عفونت پوست سر و شوره موثر بوده و پوست تحریک شده سر را تسکین می‌دهد.
• روغن کنجد می‌تواند به عنوان یک ضد آفتاب طبیعی برای محافظت از موها استفاده شود. مو در اثر قرار گرفتن در نور شدید آفتاب دچار خشکی و دو شاخگی شده و آسیب می‌بیند اما روغن کنجد از بروز آن جلوگیری می‌کند. اگر می‌خواهید درباره تاثیرات تابش نور خورشید بر موهای سر بیشتر بخوانید می‌توانید به وبسایت سبک زندگی مراجعه کنید. به طور کلی برای محافظت از موها در برابر تابش آفتاب، کرم‌های ضد آفتاب متعددی در بازار وجود دارند، اما شما می‌توانید با بهره‌بردن از خواص روغن کنجد برای مو، یک ضدآفتاب طبیعی داشته باشید. 
• گفته می‌شود روغن کنجد در تیره‌تر کردن مو و جلوگیری از سفید شدن آن نقش به سزایی داشته و افرادی که از سفیدی مو رنج می‌برند می‌توانند به طور طبیعی از روغن کنجد برای درمان آن بهره ببرند.
• از روغن کنجد می‌توان به عنوان یک نرم کننده مو نیز استفاده کرد. روغن کنجد به عنوان نرم کننده به درمان خشکی مو، دوشاخگی آن و آسیب‌های مو در اثر رنگ کردن می‌پردازد. این روغن رطوبت از دست رفته مو را به آن باز می‌گرداند و ساقه مو را تقویت می‌کند. همچنین درخشش، لطافت و شفافیت موهای خشک و شکننده از دیگر خواص روغن کنجد است. 

افزایش خواص کنجد با مصرف درست و اصولی 

کنجد همان طور که در ابتدا اشاره کردیم به رنگ‌های مختلفی وجود دارد، اما خود کنجد نیز در اشکال گوناگون مصرف می‌شود.

• چندین بار در طول متن به کنجد پوست کنده و کنجد با پوسته اشاره شده است. این بدان معنا است که کنجد را یا می‌توان از قشا خارج کرد یا با پوسته آن را مصرف کرد و در هر دو مدل خواص کنجد فراوان است. 
•  همچنین کنجد بو داده یکی از دانه‌های خوشمزه‌ای است که می‌توان از آن به عنوان یک میان وعده سالم نام برد و از خواص کنجد بهره‌مند شد.
• کنجد به دلیل روغنی بودن، دانه بسیاری مناسبی برای روغن‌گیری است. به دلیل خواص روغن کنجد، از روغن آن علاوه بر مصارف بهداشتی و دارویی اشاره شده در متن، در پخت و پز و آشپزی نیز استفاده می‌شود.
• یکی دیگر از محصولات به دست آمده از کنجد، ارده کنجد است که به عنوان وعده مناسب غذایی در صبحانه استفاده می‌شود و بسیار مقوی است.

سخن پایانی 

همانطور که در متن اشاره شد، خواص روغن کنجد، آن را به یک ماده غذایی پر ارزش در پخت و پز تبدیل کرده است و همچنین برای پوست و مو به عنوان روغن آرایشی کاربرد دارد. از خواص دانه کنجد، می‌توان به یک میان وعده سالم و پرانرژی اشاره کرد که جایگاه مهمی در رژیم غذایی سالم برای لاغری و تناسب اندام دارد. در پایان امیدواریم توانسته باشیم شما را با روزنه‌ای از خواص کنجد، این دانه روغنی مقوی و فواید دارویی و زیبایی آن آشنا کرده باشیم.