خواص زیره سیاه - ۹ نکته درباره خواص درمانی زیره سیاه
زمان خواندن ۹ دقیقه چهارشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ ۱۶:۵۶

ارزش غذایی
انرژی | ۳۳۳ کیلوکالری |
کربوهیدرات | ۵۰ گرم |
پروتئین | ۲۰ گرم |
چربی کل | ۱۵ گرم |
کلسترول | ۰ میلی گرم |
فیبر خوراکی | ۳۸ گرم |
زیره سیاه یکی از ادویههای پرطرفدار در سفرههای ایرانی است. از زیره سیاه در طبخ نان و انواع غذاها و همچنین به عنوان ادویه در انواع خورشت استفاده میشود. اما به راستی فواید زیره سیاه چیست؟ چه مواد پر خاصیت و مغذی در زیره سیاه یافت میشود؟ چگونه میتوان از خواص زیره سیاه بهرهمند شد؟ آیا محدودیت و عوارضی در استفاده از زیره سیاه وجود دارد؟ برای دریافت پاسخ تمام این سوالات و شناخت دقیق خواص زیره سیاه در ادامه مطلب همراه ما باشید.
فهرست مطالب
زیره سیاه چیست
زیره به دو نوع کلی وجود دارد؛ زیره سیاه و زیره سبز. معمولا زیره سبز برای زنان و به خصوص درمان دردهای قاعدگی موثر است که در این مطلب از وبسایت سبک زندگی میتوانید در این باره بخوانید.
زیره سیاه ادویهای خاص با طبع خیلی گرم و خشک است که علاوه بر آشپزی، به عنوان داروی گیاهی نیز استفاده میشود. زیره سیاه در سراسر دنیا یافت میشود (برای مثال، در غذاهای آلمانی زیره از اهمیت بسیاری برخوردار است) و قیمت چندانی نیز ندارد.
طعم تلخ و خاکی زیره سیاه یادآور طعم شیرینبیان، گشنیز و رازیانه است. میتوان در تهیه انواع نانها، شیرینیها و خوراکها از زیره سیاه چه به صورت دانه کامل و چه به صورت آسیاب شده استفاده کرد. در صورت مصرف برای خاصیت درمانیاش، میتوان زیره سیاه را به چایی یا دمنوشها نیز افزود.
زیره سیاه شامل بازه وسیعی از مواد غذایی مورد نیاز بدن است که در وعده غذایی بسیاری از ما کمبود آنها احساس میشود، مانند آهن، روی، کلسیم و فیبر. علاوه بر مواد مغذی موجود در این ادویه، تحقیقات ثابت کرده است ترکیبات معطر موجود در زیره سیاه فواید بسیاری را برای سلامت بدن از جمله بهبود هضم و گوارش به همراه دارند. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا فواید زیره سیاه، این ادویه شگفتانگیز را بررسی کنیم.
خواص درمانی زیره سیاه
زیره سیاه از قدیم الایام به دلیل خواص درمانیاش مورد استفاده قرار میگرفته است، اما خوشبختانه تحقیقات اخیر نیز فواید زیره سیاه برای سلامت بدن را تایید میکنند. در ادامه مطلب خاصیت زیره سیاه برای انواع کمبودها و عوارض موجود در بدن را نام میبریم:
- تحقیقات ثابت کرده است تعدادی از ترکیبات موجود در زیره سیاه، خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و به بهبود التهاب کمک میکنند. التهاب واکنش طبیعی بدن است، اما اگر این التهاب مزمن شود میتواند منجر به وقوع عارضههای بسیاری همچون بیماری التهابی روده شود که خود عوارضی همانند زخم، درد روده، دفع گاز، اسهال، فوریت دفع و تحریک بافت گوارشی به همراه خواهد داشت. از فواید زیره سیاه، جلوگیری از این اتفاق است. در نتیجه تحقیقی که روی موشهای مبتلا به بیماری التهابی روده انجام شده است، هم عصاره و هم عرق زیره سیاه در کاهش التهاب بافت روده بزرگ به موثری داروهای مبتنی بر استروئید واقع شدهاند.
- کمک به هضم غذا از دیگر فواید زیره سیاه است. در طول تاریخ همواره از زیره سیاه برای درمان بیماریهای گوارشی همچون سوهاضمه و زخم معده استفاده میشده است. تحقیقات انجام شده درباره خاصیت زیره سیاه برای مشکلات گوارشی ثابت کرده است که مصرف عرق زیره سیاه موثر است. اما شاید از خودتان پرسید که عرق زیره سیاه برای چیست. عرق زیره سیاه باعث انبساط بافت ماهیچهای دستگاه گوارشی شده و عوارض سوهاضمه همچون دفع گاز، روده درد و نفخ را بهبود میبخشد. تحقیق دیگری پیرامون خواص عرق زیره سیاه نشان داده است عرق زیره سیاه مانع رشد باکتریهای مضر در روده میشود، اما جلوی رشد باکتریهای مفید روده (که در تولید مواد مغذی، کاهش التهاب، بهبود گوارش، و حمایت از سیستم ایمنی بدن نقش دارند) را نمیگیرد.
- بهبود سلامت قلب از دیگر فواید زیره سیاه است. پتاسیم موجود در زیره سیاه به حفظ ضربان قلب کمک میکنند. همچنین با انقباض سرخرگها در پایین آمدن فشار خون موثر است. مصرف به انداه زیره سیاه همچنین به کاهش سطح کلسترول خون کمک میکند.
- فیبر موجود در زیره سیاه مدت زمان زیادی برای هضم شدن لازم دارد، در نتیجه در مقایسه با دیگر مواد غذایی باعث میشود برای مدت طولانیتری احساس سیری کنید. این موضوع باعث میشود که ریزه خواری در فاصله میان وعدههای اصلی که از بزرگترین علل ابتلا به اضافه وزن و چاقی است کمتر اتفاق بیفتد و خاصیت لاغرکنندگی زیره را تقویت کند. فیبر موجود در زیره سیاه به ثابت نگه داشتن سطح قند خون در طول روز نیز کمک میکند.
- خاصیت ضد سرطانی زیره سیاه از دیگر فواید آن است. این دانه معطر سرشار از انواع ترپن است، ترکیباتی که در انبوهی از گیاهان یافت میشوند و بوی مخصوصی به آنها میبخشند. لیمونن، ترپنی که عموما در پوست مرکبات موجود است، در زیره سیاه هم وجود دارد و تحقیقات ثابت کرده است که این ترکیب میتواند با افزایش تولید آنزیمهای کبدی خاصی که به سم زدایی بدن از مواد سرطانزا کمک میکنند تاثیرات ضد سرطانی داشته باشد. زیره سیاه همچنین شامل ترکیب د-کاروون میشود، ترکیبی که باعث طعم و بوی خاکی زیره میشود. گفته میشود د-کاروون موجود در زیره سیاه میتواند در جلوگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ و همچنین فشار خون بالا موثر واقع شود. همچنین فلونوئیدهای موجود در زیره سیاه همچون لوتئین، کاروتوئن و کریپتوکسانتین، با دفع رادیکالهای آزاد از ما در برابر ابتلا به انواع سرطان محافظت کرده و از ابتلا به بیماریهای عصبی مانند پارکینسون جلوگیری میکنند.
- برای آن دسته از افرادی که از بیماری کم خونی فقر آهن رنج میبرند، برطرف کردن خستگی مفرط و تقویت عملکرد ورزشی از دیگر فواید زیره سیاه است. آهن موجود در زیره سیاه نقش مهمی در سلامت گلولهای قرمز خون بازی میکند. آهن عضو مهمی از هموگلوبین و میوگلوبین است، پروتئینهایی که مسئول حمل و انتقال اکسیژن به ماهیچههای سراسر بدن هستند. زنان باردار، دختران نوجوان، نوزادان و افرادی که به صورت مرتب خون اهدا میکنند بیشتر از دیگران در خطر بیماری کم خونی مینور و فقر آهن قرار دارند؛ در نتیجه توصیه میشود این گروه از افراد میزان مناسبی از زیره سیاه را در رژیم غذایی خود قرار دهند.
- بانوان میتوانند برای تسکین دل دردهای دوران قاعدگی از زیره سیاه استفاده کنند، اما این خاصیت زیره سیاه ممکن است باعث خونریزی و سقط جنین شود و نباید به میزان زیادی مصرف کرد. گفته میشود مصرف زیره سیاه شیر مادران را نیز افزایش میدهد، اما توصیه میشود مادران شیرده نیز با احتیاط فراوان و به میزان اندک زیره مصرف کنند.
- در کنار همه این ویژگیها، زیره سیاه مدر و محرک نیز هست و به بهبود سرفه، اسپاسم، عفونت سر و التهاب پوست و همچنین رفع بیخوابی کمک میکند.
زیره سیاه در لاغری و کاهش وزن نیز موثر واقع میشود. طبق تحقیق ۹۰ روزهای که روی ۷۰ زن انجام شده است، آن دسته از افراد که روزانه ۳۰ میلیلیتر از محلول ده درصد عرق زیره سیاه مصرف کرده بودند شاهد کاهش قابل توجهی در وزن، شاخص توده بدنی و درصد چربی بدن خود بودند که ثابت میکند کمک به کاهش وزن از دیگر فواید زیره سیاه است. بعضی دانشمندان معتقدند این خاصیت لاغرکنندگی زیره سیاه مربوط به افزایش باکتریهای مفید روده پس از مصرف زیره سیاه است که باعث تنظیم هورمونها، بالا رفتن متابولیسم و کاهش اشتها میشود. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی میتوانید به طور مفصل درباره خواص زیره سیاه برای لاغری بیشتر بخوانید.
نحوه تهیه و استفاده از زیره سیاه
همانگونه که قبلا به آن اشاره شد، با وجود انواع خاصیت و فایدههای موجود در زیره سیاه، زیره ادویه نایاب و گران قیمتی نیست. از این رو، در اکثر فروشگاهها موجود است و امکان خرید آنلاین آن نیز وجود دارد.
بیشترین استفاده زیره سیاه در آشپزی است. استفاده بیش از حد از نمک یا شکر میتواند منجر به بروز بیماریهایی همچون فشار خون بالا یا دیابت شود، برای همین بسیاری از افراد، انواع ادویه همچون زیره سیاه را در آشپزی جایگزین نمک و شکر میکنند.
میتوان در پخت انواع کیکها، شیرینیها و کلوچهها از زیره سیاه بهره برد. همچنین افزودن زیره سیاه به دسرهایی همچون انواع پای، تارت، مربا، ژله و کاستارد طعمی فلفلی و گرم به دسر میافزاید. افزودن زیره سیاه به وعدههای غذایی پر ادویه همچون انواع سوپ، خوراک و سس نیز نمیتواند خالی از لطف باشد.
برای بهره بردن از فواید زیره سیاه همچنین میتوان از دمنوشهای زیره سیاه استفاده کرد. برای تهیه دمنوش خانگی زیره سیاه، یک قاشق چایخوری زیره سیاه را آسیاب کرده و با یک لیوان آب جوش در یک قوری چینی به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید. سپس دمنوش را صاف کرده و باب میل خود، با مقداری نبات یا یک قاشق عسل میل کنید.
برای افزایش اثرات مفید دمنوش زیره سیاه، میتوانید آن را همراه با آویشن و زنیان یا دارچین و لیمو عمانی دم کنید. توجه داشته باشید که به علت وجود اسانس و مواد فرار در زیره، اگر زیره آسیاب شده بلافاصله مصرف نشود بخش زیادی از مواد موثر و ترکیبات شیمیایی مفید خود را از دست میدهد. به همین دلیل از آسیاب کردن مقدار زیادی زیره و نگه داری آن خوددای کنید و ترجیحا در لحظه و به میزان مورد نیاز خود دانههای زیره سیاه را آسیاب کنید.
با وجود اینکه اکثر مصرف زیره سیاه به صورت خوراکی است، اما میتوان به صورت موضعی هم از آن استفاده کرد؛ تنها باید توجه داشت که مصرف موضعی آن به اندازه مصرف خوراکی آن برای اکثریت بیخطر نیست! پوستهای حساس باید در استفاده از روغن یا عرق زیره سیاه احتیاط فراوان به خرج دهند. توصیه میشود به هیچ وجه از محلول غلیظ عرق زیره سیاه روی پوست استفاده نشود، اما اگر با روغنی همچون روغن زیتون ترکیب شود و یا محلول آن رقیق باشد ۲ (درصد) استفاده موضعی از عرق این گیاه بروی پوست سالم (نه پوست زخمی) برای بهرهمندی از فواید زیره سیاه بلامانع است.
دوز مصرفی و عوارض جانبی احتمالی
برای مصرف زیره سیاه هیچ دوز قطعی مشخص نشده است، اما برخی تحقیقات توصیه میکنند مصرف روزانه نصف قاشق چای خوری تا یک قاشق غذاخوری (۱ تا ۶.۷ گرم) از دانههای کامل زیره سیاه در سه وعده مجزا بهترین دوز مصرفی برای بهرهمندی از فواید زیره سیاه بدون به خطر انداختن بدن است.
زیره سیاه با بدن اکثریت افراد سازگاری دارد و عوارض جانبی اندکی در اثر مصرف این ادویه معطر گزارش شده است؛ اما با این حال، چون تحقیقات کافی در این باره انجام نشده است، بهتر است کودکان، زنان شیرده و به خصوص زنان حامله از مصرف زیره سیاه خودداری کنند؛ چراکه گفته میشود مصرف بیش از اندازه زیره میتواند منجر به سقط جنین شود.
به علاوه، مصرف زیره سیاه برای افراد مبتلا به اختلال عملکرد کبد یا کیسه صفرا میتواند خطرناک باشد، چراکه شواهدی نشان میدهد مصرف زیره سیاه میتواند منجر به تخلیه کیسه صفرا شود. توصیه میشود قبل از مصرف زیره سیاه، با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
استفاده بیش از حد از زیره سیاه، به ویژه در کنار استفاده از مکملهای آهن، میتواند منجر به جذب بیش از حد آهن شود که برای کسانی که سطح آهن خونشان بالاست، ممکن است خطرناک و دردسرساز باشد.
پایین آوردن قند خون یکی از فواید زیره سیاه است، اما افراد دیابتی باید مراقب این خاصیت زیره سیاه باشند، چرا که ممکن است قند خونشان زیاد از حد پایین بیاید و سلامتشان به خطر بیفتد. اگر دیابت دارید و زیره سیاه مصرف میکنید، درباره کمتر کردن دوز داروهای کنترل قندتان با پزشک مختصص خود مشورت کنید. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی میتوانید درباره رژیم غذایی دیابت بیشتر بخوانید.
پایین آمدن قند خون توسط زیره سیاه هنگام جراحیها نیز میتواند دردسرساز شود. تا دو روز قبل از عمل جراحی از مصرف زیره سیاه خودداری کنید تا میزان قند خون هنگام و پس از جراحی به هم نریزد.
سخن پایانی
زیره سیاه، کاربردهای خوراکی و درمانی بسیاری دارد و به افزایش میزان مواد مغذی در بدن کمک کرده و سلامت بدن را بهبود میبخشد. بهرهمندی از فواید زیره سیاه اما با هزینه زیادی همراه نیست و این ادویه بینظیر در انواع فروشگاهها یافت میشود. اما قبل از مصرف برای بهرهمندی از خواص زیره سیاه حتما با پزشک خود مشورت کنید.
نظرات کاربران