تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه

تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه دغدغه والدین است و همیشه این پرسش را دارند تا برای مدرسه فرزندشان چه نوع تغذیه‌ای سالم‌تر و مناسب‌تر است. دوران کودکی می‌تواند مهمترین زمان از نظر رشد و تکامل در انسان باشد و تغذیه سالم برای کودکان دبستانی، می‌تواند نقش بسیار مهمی در این میان بر عهده بگیرد. هر چقدر تغذیه در سن رشد بهتر و کامل‌تر باشد، به همان مقدار کارایی اندام‌ها و دستگاه‌های بدن انسان افزایش خواهد یافت و سلامت کودک تضمین می‌شود. همچنین، هر چقدر اندام‌ها و دستگاه‌های بدن در این دوران عملکرد بهتری از خود نشان دهند، روند رشد (جسمی و ذهنی) نیز به همان مقدار بهبود پیدا خواهد کرد. با ما همراه باشید تا شما را با اهمیت تغذیه سالم برای کودکان در دوران مدرسه بیشتر آشنا کنیم. 

فهرست مطالب

• نکات آموزشی برای تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه

• نبایدهای تغذیه کودک دبستانی 

• بهترین تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه کدام‌اند

• غذاهای ناسالم برای کودکان کدامند

• تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه با تهیه لقمه‌های سالم

• اهمیت تزیین غذای کودکان و تزیین لقمه مدرسه

تحقیقات گواه بر این دارند، کودکانی که از زمان خردسالی تغذیه مناسب داشته و به طور دائمی ورزش می‌کنند، در بزرگسالی جسم سالم‌تر و ذهن فعال‌تری خواهند داشت. در این میان نقش تغذیه در کودکانی که به مدرسه یا مهد کودک می‌روند و به انرژی بیشتری جهت یادگیری و انجام تحرکات ورزشی نیاز دارند، بسیار پررنگ‌تر خواهد بود.

نکات آموزشی برای تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه

والدین باید از زمان خردسالی کودک، به او آموزش‌های لازم مبنی بر شناخت غذاهای سالم و ناسالم را بدهند و او را با بایدها و نبایدهای تغذیه کودک آشنا کنند. بدیهی است پدر و مادری که خود رژیم غذایی سالم و مفیدی نداشته باشند، هرگز نمی‌توانند از فرزندان خود انتظار رفتار دیگری به غیر از عادات بد و ناجور غذایی داشته باشند.

والدین ابتدا باید سطح آگاهی خود را افزایش دهند تا بتوانند تمامی پرسش‌های ذهنی کودکان را در زمینه تغذیه با روش درست و هوشمندانه پاسخگو باشند. از این رو، شناخت اصول تغذیه کودک اهمیت زیادی دارد و به همین دلیل، وبسایت سبک زندگی، مطلبی را با عنوان ضرورت رژیم غذایی سالم در تغذیه کودک به این موضوع اختصاص داده که خواندن آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

فراموش نکنیم کودکان از والدین خود الگوبرداری می‌‌کنند؛ اگر پدر و مادر به تغذیه کودک خود اهمیت کافی ندهند و در تهیه مواد مغذی سالم و مفید کوتاهی کنند، ممکن است خود را برای به خطر انداختن سلامت کودک بیمار مقصر بدانند.

کودکی که مواد غذایی مورد نیاز بدن خود را به خوبی دریافت نکنند با مشکلات جسمی، هوشی و روحی مواجه خواهند شد و سیستم ایمنی بدن کودک به شدت افت خواهد کرد. آگاهی والدین از رژیم غذایی سالم برای کودکان و حمایت و صبر آنها در آموزش تغذیه کودک و سالم‌خوری، نقش مهمی در آینده و سال‌های بزرگسالی او ایفا کرده و سیستم ایمنی بدن کودک را تضمین می‌کند. 

کودکان باید از سنین کم مواد غذایی مغذی را بشناسند و به خوردن آنها تمایل نشان دهند. کودکان پس از آشنایی با رفتارهای غذایی دوستان خود باید بتوانند تغذیه سالم و اصولی را از مواد غذایی مضرر تشخیص داده و از خوردن آنها پرهیز کنند. در ادامه درباره بایدها و نبایدهای تغذیه سالم برای کودکان دبستانی بیشتر خواهیم گفت. 

نبایدهای تغذیه کودک دبستانی 

معمولا خرید تنقلات انتخاب ساده‌تری برای کودک دبستانی است، به خصوص اینکه کودک به خوردن این تنقلات رغبت بیشتری نشان می‌دهد. اما باید بدانیم که با تهیه تغذیه ناسالم، سلامت کودک را به خطر می‌اندازیم.

همچنین باید تلاش کنیم تا کودک به خوردن غذا، آنهم غذاهای سالم مایل شود. به دلیل اهمیت تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه، ابتدا درباره نبایدهای تغذیه کودک دبستانی خواهیم نوشت و سپس پیشنهادهایی برای بهترین تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه خواهیم داشت. 

1. نباید از تنقلات و مواد غذایی بی‌ارزش به عنوان جایزه برای فرزندان استفاده کرد.
2. نباید برای آب جایگزین دیگری پیدا کرد.
3. نباید وعده‌های غذایی را به صورت یکنواخت آماده کرد.
4. نباید سفره غذای کودک را از بقیه اهالی خانه جدا کرد. نباید هنگام ریخت و پاش غذا توسط کودک او را سرزنش کرد.
5. نباید کودک را وادار به غذا خوردن کرد.
6. نباید از مواد غذایی مضرر مانند نمک و ادویه‌جات بصورت افراطی استفاده کرد.
7.  نباید از مواد پر کالری و چرب در غذای کودکان استفاده کرد.
8. نباید تنقلات و غذاهای سرخ شده را برای کودکان تهیه کرد.

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که والدین دارند، غذا خوردن کودک بد غذاست. معمولا کودکان برای خوردن هر مواد غذایی از خود مقاومت نشان می‌دهند. اولین پیشنهاد ما به شما صبر و حوصله است تا با بردباری و خلاقیت راهی را پیدا کنید تا فرزندتان به خودن غذا تشویق شود. می‌دانیم کار آسانی نیست؛ به همین دلیل در این مطلب درباره غذا خوردن کودک بدغذا به نکات مهمی اشاره کرده‌ایم.

بهترین تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه کدام‌اند

کودکان قبل از رفتن به مدرسه باید انرژی لازم و مورد نیاز خود را با خوردن صبحانه‌ای کامل و مغذی تامین کنند. خوردن صبحانه علاوه بر رفع نیاز‌های جسمی باعث افزایش سطح یادگیری و تمرکز در کودکان می‌شود.

والدین باید تمام تلاش خود را برای تهیه این وعده غذایی بکنند. هر چقدر تنوع و ظاهر مواد غذایی بیشتر و بهتر باشد، کودکان میل و رغبت بیشتری به صرف آن خواهند داشت. صبحانه سالم تنها برای کودکان اهمیت ندارد؛ فراموش نکنید که والدین الگوی کودکان هستند و ضروری است تا به اصول تغذیه سالم و به خصوص خوردن صبحانه سالم پایبند باشند. نتایج مطالعه‌ای نشان می‌دهد که رفتار تغذیه‌ای و فعالیت والدین اثر مستقیمی در انتخاب سبک زندگی کودک خواهد گذاشت. بنابراین، باید برای کودک خود صبحانه سالم و مقوی تهیه کنند تا کودک در مدرسه انرژی لازم برای یادگیری و فعالیت داشته باشد.

از آنجایی که این موضوع اهمیت بسیار زیادی دارد، در وبسایت سبک زندگی، درباره بهترین صبحانه برای کودک دبستانی به طور مفصل مطالبی را نوشته‌ایم و یک برنامه هفتگی برای صبحانه کودک نیز ارائه داده‌ایم. 

کودکان در مدرسه به دلیل افزایش فعالیت‌های جسمی و ذهنی انرژی بیشتری صرف می‌کنند. مصرف میان وعده در زنگ‌های تفریح (اگر عاقلانه و هوشمندانه انتخاب شود) می‌تواند، انرژی از دست رفته را تامین کند.

کودکان در بیشتر اوقات مصرف تنقلاتی مانند چیپس، بیسکویت، کیک، آبمیوه و کلوچه را ترجیح می‌دهند، ولی اینها ارزش غذایی چندانی نداشته و علاوه بر تامین نکردن نیازهای بدن، می‌توانند ضرر داشته باشند . بسیاری از این مواد غذایی دارای مقدار قند و کالری بسیار زیاد بوده و باعث ایجاد چاقی و اضافه وزن در کودکان می‌شوند.

همانطور که در قسمت اهمیت مواد غذایی بر رشد بیان شد، مواد غذایی مهم برای تامین انرژی عبارتند از پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها، چربی‌های اشباع شده، فیبر، سدیم، ویتامین آ، ویتامین ث، فولات، کلسیم، آهن و زینک. خوردن انواع میوه‌ها، سبزیجات، صیفی‌جات، غلات، لبنیات کم‌چرب، آجیل و دانه‌های روغنی و بیسکویت سبوس‌دار می‌تواند نقش مهمی در تامین انرژی بدون افزایش بی‌رویه کالری ایفا کنند.

هرچقدر فعالیت‌های بدنی بیشتری در مدرسه توسط دانش‌آموزان انجام شود، به همان اندازه سطح سوخت و ساز بدن افزایش یافته و بدن چه از نظر جسمی و چه روحی سالم‌تر خواهد ماند.

افزایش سوخت و ساز بدن و در نتیجه آن، افزایش انرژی دریافتی از طریق تغذیه سالم می‌تواند، ابتلا به بیماری‌های مختلف در کودکی و بزرگسالی را کاهش دهد. تهیه لقمه‌های مغذی خانگی و تهیه تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه و همچنین، آموزش اهمیت رژیم غذایی سالم برای کودکان، می‌تواند در ایجاد عادات تغذیه خوب حتی در محیط‌هایی دور از والدین (مثل مدرسه) بسیار مفید واقع شود.

غذاهای ناسالم برای کودکان کدامند

همانطور که می‌دانید، تغذیه نقش بسیار مهمی در تعیین سلامت جسمی و ذهنی کودکان چه در دوران کودکی و چه در بزرگسالی ایفا می‌کند. والدین در شکل‌گیری عادات تغذیه‌ای سالم در فرزندان خود نقش مهمی دارند.

تعداد موادغذایی که ارزش غذایی زیادی برای کودکان نداشته یا مقدار آسیب وارده توسط آنها از مقدار سود رسیده بیشتر است، بسیار زیاد هستند، ولی در ادامه چند نمونه از آنها را بررسی می‌کنیم که باید در تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه در نظر گرفت.

• مصرف غذاهای چرب و پر کالری باعث می‌شود بدن کودکان قادر به تجزیه کامل چربی نشده سلامت کودک را تهدید کند. مصرف غذاهای فست‌فود و بیش از حد روغنی باعث می‌شود، بدن با کمبود مواد غذایی ضروری و مغذی روبه‌رو شده و از سرعت رشد کودک کاسته شود. زیرا برای رشد جسمی و ذهنی کامل و افزایش سلامت کودک، وجود مواد مغذی، ویتامین‌ها و پروتئین‌ها بسیار ضروری هستند. وقتی بدن برای مدت طولانی از دریافت تغذیه مناسب محروم می‌شود، به ناچار سطح رشد را کاهش می‌دهد. این امر خود به تنهایی می‌تواند باعث کاهش قدرت عضلات، اندازه قد، قوای جسمانی، ضریب هوشی و قدرت بینایی در کودکان شود.
• مصرف تنقلات مانند چیپس، پفک، نوشابه و بستنی نیز علاوه بر زیان‌بار بودن و نداشتن ارزش غذایی، باعث پر شدن حجم معده شده و اشتها را به شدت کاهش می‌دهد.
• غذاهای پرنمک همانطور که پیش‌تر بیان شد باعث تغییر ذائقه و بروز بیماری‌های مختلف در بزرگسالی می‌شود. کلیه کودکان نمی‌تواند حجم زیاد سدیم کلرید یا همان نمک را دفع کند، به همین دلیل ممکن است این عضو مهم در سنین کودکی دچار آسیب شود.
• مصرف بیش از حد شیرینی‌جات و شکر نیز علاوه بر ایجاد عادات نادرست غذایی موجب ایجاد بیماری‌هایی از قبیل دیابت، مشکلات قلبی و عروقی و سکته در دوران بزرگسالی خواهد شد. آسیب فراوان مواد قندی به دندان‌ها می‌تواند باعث پوسیدگی شدید آنها شده و انسان‌ها را در سنین جوانی از این نعمت بزرگ محروم کند.
• غذاهای آماده یا نیمه آماده به دلیل فرآیند تولید و استفاده از مواد نگهدارنده می‌توانند برای سلامت کودکان بسیار مضرر باشند.
• در تهیه غذای کودکان باید از مواد غذایی تازه برای حفظ خواص و ویتامین‌ها استفاده کرد. مصرف بیش از حد آبمیوه‌های غیر طبیعی به دلیل داشتن قند زیاد می‌توانند، باعث پوسیدگی دندان و چاقی در کودکان شوند. بهترین نوشیدنی آب است و باید کودکان از سنین خردسالی به نوشیدن آن عادت کنند. همچنین، می‌توان شیر را که منبع مهمی از کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، پروتئین، آهن، ویتامین‌‌های گروه ب است را برای رفع تشنگی به کودکان پیشنهاد کرد. در صورت استفاده از آبمیوه بهتر است به صورت خانگی و از میوه‌های طبیعی تهیه شود. خوردن میوه علاوه بر تأمین انواع ویتامین‌ها، به علت داشتن فیبر بالا عملکرد دستگاه گوارش را بهبود می‌بخشد.
• خوردن پیتزا، سوسیس، کالباس، به دلیل وجود ترکیبات نیترات و نیتریت می‌توانند برای بدن کودکان بسیار مضرر و خطرناک باشند.

در کل مصرف بیش از حد غذاهای پر کالری و چرب، شیرینی‌ها، تنقلات، غذاهای شور و پرادویه، غذاهای سرخ شده، مواد غذایی دارای افزودنی‌های غیر مجاز و یا نگهدارنده و غذاهای آماده یا نیمه‌آماده برای کودکان بسیار مضرر هستند. 

آبمیوه‌های مصنوعی، چیپس، پفک، انواع پاستیل، سوسیس و کالباس، پنیر پیتزا، لواشک، بستنی، بیسکویت، ذرت بوداده، شکلات، کیک، نوشابه، کورن‌فلکس، غذاهای آماده و یا نیمه‌آماده، دونات و سیب‌زمینی سرخ شده همگی از مواد غذایی ناسالمی هستند که نباید در تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه در نظر گرفت. 

 تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه با تهیه لقمه‌های سالم

لقمه و تغذیه کودکان برای مدرسه باید توسط والدین و یا افراد بزرگسال آشنا با اصول تغذیه سالم تهیه شود و با تنوع زیادی همراه باشد. مصرف یک مدل تغذیه مدرسه برای کودک، باعث دلزدگی او شده و ممکن است میل کودک به انتخاب‌ غذاهای ناسالم را تقویت کند. می‌توان به عنوان تغذیه به کودکان یک بطری آب و یا شیر به همراه یک مدل میوه و یا صیفی‌جات (مثل هویج)، و لقمه غذایی داد.

تنوع در انتخاب میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و حبوبات می‌تواند باعث افزایش انگیزه کودکان در خوردن آنها باشد. داشتن ظرفی پر از میوه‌های رنگارنگ باعث می‌شود فرزندان میوه‌ها را بیشتر دوست داشته باشند. لقمه‌های غذایی می‌توانند بسیار متنوع باشند که در ادامه می توانید با طرز تهیه چند نوع لقمه و آذوقه مدرسه آشنا شوید. 

• نان، پنیر، خیار، گوجه 
• نان، پنیر، گردو                                                      
• نان، مرغ پخته، سیب‌زمینی
• کوکو کدو سبز
• ساندویچ مرغ کلاب
• ساندویچ کتلت
• نان، تخم‌مرغ، گوجه
• سالادهای شیشه‌ای
• پوره سیب‌زمینی با شیر

اهمیت تزیین غذای کودکان و تزیین لقمه مدرسه

والدین باید وقت بیشتری در تنوع و تزئین غذای کودکان صرف کنند. در صورت امکان تزئین کردن غذا را، به فرزند خود آموزش داده و از آنها در انجام این کار کمک بگیرید. بسیاری از مواد غذایی مفید و مغذی طعم جذاب و دلربای آنچنانی ندارند. به همین دلیل است که مطالعه دقیق درباره تهیه غذاهای پرخاصیت، طرز مخلوط کردن مواد غذایی مغذی و به وجود آوردن وعده غذایی لذیذ برای کودکان، هنر بسیار مهم و بزرگی به نام «آشپزی برای کودکان» نامگذاری شده است.

کودکان با دیدن و خوردن مواد غذایی متنوع، که به صورت کاملا ماهرانه‌ای با هم ترکیب شده‌اند لذت بیشتری خواهند برد. آشپزی برای کودکان به این جهت کار بسیار سختی محسوب می‌شود که استفاده از انواع ادویه‌جات، مواد غذایی مضر و بدون ارزش غذایی در وعده غذایی آنها باید به حداقل ممکن کاهش یابد. تزیین غذا می‌تواند باعث ایجاد رغبت و اشتها درکودکان چه در محیط خانه و چه در محیط مدرسه شود. 

رعایت تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه، تنها محدود به روزهای مدرسه نیست؛ برنامه غذایی کودکان در روزهای تعطیل و در روزهایی که به مدرسه یا مهدکودک نمی‌روند، نیز باید تحت نظارت و تعلیم تغذیه‌ای قرار بگیرند. والدین باید مراقب باشند، تا فرزندان بیش از مقدار مورد نیاز نخوابند. چون خوابیدن بیش از حد علاوه بر مضررات جسمی و روحی، می‌تواند موجب برهم خوردن فواصل زمانی میان وعده‌ها و میان وعده‌های غذایی شود.

کودک پس از بیدار شدن باید طبق معمول صبحانه کامل و مغذی، شامل مواد مورد نیاز بدن را میل کند. صبحانه می‌تواند انسان را در طول روز شاداب و خوش ذهن نگه دارد. به دلیل نداشتن تحرکات جسمی و ایجاد احساس تنهایی و سررفتن حوصله، بیشتر از پیش به مصرف تنقلات و موادغذایی بی‌ارزش مایل می‌شوند.

والدین باید مواظب باشند تا فرزندانشان در مصرف این نوع مواد غذایی زیاده‌روی نکنند و تمام تلاش خود را به کار بگیرند تا به تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه پایبند باشند.

مصرف غذاهای پروتئین‌دار به تنظیم سطح قندخون بدن کمک کرده و باعث ایجاد سطح انرژی یکنواخت در طول روز می‌شود. کودکان باید در این نوع از روز‌ها توسط والدین و اعضای خانواده به انجام ورزش و تحرکات بدنی تشویق شوند تا علاوه بر افزایش سطح سوخت و ساز بدن، ذهن و جسم فعالی نیز داشته باشند. مصرف شیر و آب در برنامه غذایی آنها باید جایگاه ویژه‌ای به خود اختصاص دهند.

مصرف زیاد شیرینی و شکلات باعث افزایش سطح انرژی بدن شده و مشکلاتی در زمان به خواب رفتن کودکان به وجود می‌آورند.

سخن پایانی 

کودکان به دلیل اینکه سرشار از انرژی هستند، بیشتر از افراد دیگر به مصرف غذاهای پرکالری علاقه‌ دارند. برای بهبود برنامه غذایی آنها و تغییر عادات بد به عادات خوب، والدین باید تغییراتی در نقش خود ایجاد کنند. تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه، می‌تواند سلامت انرژی مورد نیاز کودک در مدرسه را تامین کند و این وظیفه والدین است تا کودک را با رعایت رژیم غذایی سالم تشویق کنند. والدین نیز باید همیشه به ضرورت تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه توجه داشته باشند. پدر و مادر باید وقت بیشتری برای فرزند خود بگذارند و درباره غذاهای مفید داستان سرایی کرده یا با کمک فرزندان خود تغذیه مدرسه را تهیه کنند. کودکان وقتی نقشی در تهیه و آماده‌سازی چیزی داشته باشند، مطمعنا تمایل بیشتری نیز به استفاده از آن پیدا خواهند کرد.