وانیل چیست و چه فوایدی دارد؟

ما روزانه از پودر یا عصاره وانیل استفاده می‌کنیم اما نمی‌دانیم وانیل چیست. دانه‌های وانیل، غلاف‌های میوه بسیار معطری هستند که از گیاه ارکیده رونده استوایی (V. planifolia) به دست می‌آیند. قوم مایا اولین مردمانی بودند که قرن‌ها قبل از اینکه اسپانیایی‌ها اولین قدمشان را در سال۱۵۲۰ در مکزیک بگذارند، در نوشیدنی‌های شکلاتی از آن‌ها به عنوان ماده طعم‌دهنده استفاده می‌کردند. گیاه وانیل، بومی جنگل‌های استوایی آمریکای مرکزی است و اکنون در دیگر نقاط جهان کشت می‌شود.

آن‌چه در این مطلب خواهید خواند:

موارد استفاده وانیل چیست

خواص وانیل برای سلامتی

خرید و نگهداری وانیل

موارد احتیاط مصرف وانیل

وانیل گیاهی گلدار از خانواده ارکیده بوده و به درخت یا چوبی به عنوان تکیه‌گاه برای رسیدن به ارتفاع نیاز دارد. ساقه رونده آن، تعداد زیادی گل شیپوری شکل گود، به رنگ زرد یا نارنجی می‌دهد. در زادگاه طبیعی‌شان، این گل‌ها فقط برای یک روز باز می‌شوند که بایستی به سرعت توسط زنبور عسل یا مرغ مگس خار منقار دراز گرده‌افشانی شوند. اما در مزارع کشت تحت نظارت، گرده‌افشانی به صورت دستی انجام می‌گیرد. دانه‌های وانیل امروزه در مقیاس تجاری در ماداگاسکار، اندونزی، هند، پورتوریکو و هند غربی (یک منطقه از شمال اقیانوس اطلس در دریای کارائیب) پرورش داده می‌شوند.

سه نوع اصلی وانیل وجود دارد که از نظر تجاری مهم است. در میان آن‌ها، وانیلا پلنیفولیا (Vanilla planifolia) محبوب‌ترین مورد است که در شیرینی‌پزی‌های مختلف در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. دیگر گونه‌ها شامل وانیلا پومپونا (Vanilla pompona) و وانیلا تاهیتینسیز (Vanilla tahitiensis)  است. اما، ماده وانیلین آن‌ها کمتر از وانیلا پلنیفولیا است.

غلاف‌ وانیل نرسیده زمانی که به طول پنج تا هشت اینچ می‌رسند،  شروع به تغییر رنگ کرده و زرد روشن می‌شوند. این مرحله زمان برداشت غلاف‌های وانیل است.  پس از برداشت، به طور مختصر در آب جوش نیم‌پز شده و سپس در عصاره خودشان پخته می‌شود. عصاره وانیل به طور عمده از قندهای ساده و پیچیده، اسانس‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی ترکیب شده است. سپس زیر نور خورشید قرار می‌گیرند تا زمانی که به غلاف‌هایی چروک به رنگ قهوه‌ای تیره تبدیل شوند. این فرآیند مدت دو تا سه هفته طول می‌کشد. وانیلین نوعی رسوب بلورین سفید رنگ است که درون برخی از غلاف‌های بسیار باکیفیت پدیدار می‌شود.

موارد استفاده وانیل چیست

وانیل واقعی، ماده معطر دلپذیر و گران‌قیمت‌ترین ادویه پس از زعفران است و یکی از دلایل آن خواص وانیل است که باعث شده بسیاری غلاف وانیل را می‌سایند و به شیر یا خامه اضافه کرده و یا در تهیه بستنی و پودینگ به کار می‌برند.

وانیل یکی از اساسی‌ترین طعم‌دهنده‌های با‌کیفیت مورد استفاده در غذاهای شیرین است که به کیک‌ها، بیسکویت‌ها، دسرها و پودینگ‌ها افزوده می‌شود.  همچنین این ماده در سایر اقلام شیرینی‌پزی برای تهیه شکلات‌ها، بستنی‌ها، کاستردها و نوشیدنی‌های شکلاتی نیز کاربرد دارد.

خواص وانیل برای سلامتی

وانیلین، عمده ماده شیمیایی درون دانه‌هاست. همچنین غلاف‌ها شامل مقادیر کمی از دیگر مواد سازنده مانند اوژنول، اسید کاپروئیک، فنول‌ها، فنول اتر، الکل‌ها، ترکیبات کربونیل، اسیدها، استرها، لاکتون‌ها، کربوهیدرات‌های آروماتیک و آلیفاتیک و واتیسپیران‌ها هستند. حال باید دید فواید وانیل چیست.

مایاهای باستان بر این باور بودند که افزودن وانیل به نوشیدنی‌ها اثرات تقویت‌کننده جنسی دارد. هرچند هیچ مطالعه جدیدی نقش خواص وانیل را در درمان ناکارآمدی جنسی ثابت نکرده است.

عصاره وانیل شامل مقادیر کمی از ویتامین‌های گروه ب‌کمپلکس از قبیل نیاسین، اسید پانتوتنیک، تیامین، ریبوفلاوین و ویتامین ب۶ است. این ویتامین‌ها به سنتز آنزیم، عملکرد سیستم عصبی و تنظیم سوخت‌وساز بدن کمک می‌کنند.  همچنین شامل مقدار کمی از مواد معدنی از جمله کلسیم، منیزیم، پتاسیم، منگنز، آهن و روی در عصاره وانیل یافت می‌شود. پتاسیم ترکیب مهمی برای مایعات بدن و سلول است که به کنترل ضربان قلب و فشار خون کمک می‌کند.

 خرید و نگهداری وانیل

غلاف‌های دانه وانیل و همچنین اسانس و پودر آن در طول سال در مغازه‌های عطاری و ادویه‌فروشی در دسترس است. غلاف‌های دانه وانیل معمولا به صورت تکی یا دسته‌های کوچک بسته‌بندی شده درون شیشه یا محفظه‌هایی بلند، در دسترس هستند.

محصولات وانیل را از منابع قابل اعتماد بخرید، زیرا محصولات تقلبی با طعم‌دهنده‌های مصنوعی بسیار رایج هستند. یک غلاف فرآوری‌شده با کیفیت به مدت سه تا چهار سال به خوبی باقی می‌ماند.

روش جایگزین این است که دانه کامل وانیل را در ظرفی از پودر قند قرار داده و برای سه تا چهار هفته اجازه دهید تا عطر و طعم به طور کامل به درون پودر قند نفوذ کند. این پودر قند وانیلی معطر می‌تواند در کیک‌ها، پودینگ‌ها، پای‌ها و بستنی‌ها استفاده شود.

موارد احتیاط مصرف وانیل

با وجود اطلاعات قابل توجهی که در خصوص خواص وانیل وجود دارد، استفاده از آن حتی در دوران بارداری بی‌خطر بوده و حساسیت یا مسمومیتی گزارش نشده است.