آشنایی با فواید سرکه بالزامیک برای سلامتی

بسیاری از مردم معتقدند که سرکه بالزامیک تاثیر بسزایی در سلامت بدن می‏‌‌گذارد. سالیان سال است که از سرکه بالزامیک برای ضدعفونی کردن سبزیجات و همچنین کمک به بهبود مشکلات گوارشی استفاده می‏‌شود. بعضی دیگر معتقدند که مصرف سرکه بالزامیک حتی می‌‏تواند منجر به کاهش وزن و کاهش کلسترول خون نیز شود. اما آیا این ادعاها صحیح است؟ فواید سرکه بالزامیک برای بدن چیست؟ آیا مصرف سرکه بالزامیک عوارضی را نیز به همراه دارد؟ با ما در ادامه این مطلب از وبسایت سبک زندگی همراه باشید تا به عوارض، میزان و نحوه مصرف، نحوه تولید و مهمتر از همه، خواص سرکه بالزامیک بپردازیم.

فهرست مطالب

• سرکه بالزامیک چیست

• انواع سرکه بالزامیک کدامند

• فواید سرکه بالزامیک برای سلامت بدن چیست

• آیا مصرف سرکه بالزامیک عوارضی به همراه دارد

• راه‏‌های مصرف سرکه بالزامیک چیست

سرکه بالزامیک چیست

سرکه بالزامیک اصالتا ایتالیایی است و قدمتی هزار ساله دارد. سرکه بالزامیک اصیل از انگور سفید تریبیانو و انگور قرمز لامبروسکو که در مودنای ایتالیا، زادگاه این سرکه، کاشت و برداشت می‏شود به دست می‏‌آید.

تهیه سرکه بالزامیک اصیل نیازمند تخمیر و تغلیظ آهسته‏ انگورهای تریبیانو در بشکه‏‌های چوبی است که ممکن است حتی دهه‌‏ها طول بکشد؛ در صورتی که فرایند تولید سرکه بالزامیک‏‌های متداول امروزی (که انواعی از آنها تنها چند وجه اشتراک با سرکه بالزامیک اصلی دارند و ۱۰۰٪ سرکه بالزامیک واقعی نیستند)، زمان بسیار کمتری می‏‌گیرد و تنها چند ماه پس از شروع تخمیر آماده مصرف است.

به گفته دیکشنری مریام وبستر، عبارت «بالزام» موجود در نام سرکه بالزامیک به ماده‏‌ای گیاهی، معطر و معمولا روغنی و چسبنده گفته می‏‌شود که شامل میزان قابل توجهی از انواع اسیدها از جمله اسید بنزوئیک است و برای تهیه بالم کابرد دارد. سرکه بالزامیک شامل بالزام نمی‌‏شود، اما چون شبیه بالزام است، بالزامیک نامیده می‏‌شود که به زبان ایتالیایی معنای «بالزام-مانند» دارد.

سرکه بالزامیک کالری اندکی دارد و منبع غنی کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم و استیک اسید است؛ همین فواید سرکه بالزامیک است که آن را برای استفاده به عنوان چاشنی در وعده‌های غذایی سالم (به خصوص اگر بروی میزان چربی یا سدیم غذای خود حساس هستید) به انتخابی مناسب تبدیل می‏‌کند.

سرکه بالزامیک را می‌‏توان در انواع مغازه‌‏های مواد غذایی و معمولا در شیشه‏‌هایی به رنگ تیره پیدا کرد. توصیه می‏‌شود پس از خریداری سرکه بالزامیک، آن را در مکانی سرد و خشک نگه دارید؛ چراکه قرار گرفتن سرکه بالزامیک در معرض نور افتاب و یا حرارت می‌‏تواند طعم منجر به تغییر طعم آن شود.

انواع سرکه بالزامیک کدامند

همانگونه که گفته شد، تمامی سرکه‏ های بالزامیک موجود در بازار، صد درصد سرکه بالزامیک خالص نیستند. در واقع، سه نوع سرکه بالزامیک در بازار موجود است:

• Tradizionale: اگر روی برچسب محصول، عبارت ACETO BALSAMICO TRADIZIONALE درج شده باشد، محصول حاوی سرکه بالزامیک اصیل و طبیعی و غالبا از قیمت‌‏های بالایی برخودار است. برای تهیه این انگور، همانگونه که به آن اشاره شد، از انگور شیرین ایتالیایی استفاده می‏‌شود و فرایند تهیه آن حداقل ۱۲ سال زمان‏بر خواهد بود. در تهیه سرکه بالزامیک اصیل و به روش سنتی، بر تمامی مراحل تولید توسط گروهی از متخصصین کارکشته نظارت می‏‌شود.
• Condimento Balsamico: آن دسته از تولیدکنندگانی که خارج شهر مدونا هستند، یا پایبندی چندانی به استدانداردهای سخت و زمان‏بردار ندارند، این عبارت را بر محصولات خود درج می‏‌کنند. از آنجایی که تولید این نوع از سرکه بالزامیک نبست به تولید سرکه بالزامیک اصیل زمان کمتری می‏گیرد، تمامی ویژگی‏ها و فواید سرکه بالزامیک اصیل را ندارد.
• Aceto Balsamico di Modena: اکثر سرکه‏‌های بالزامیکی که در ایران یافت می‌‏شوند از این نوع سوم هستند. این نوع سرکه با اینکه سرکه بالزامیک نامیده می‏‌شود، اما می‏تواند حاوی آب انگور یا سرکه معمولی نیز باشد و مدت زمان زیادی صرف تولید آن نمی
•  ‏شود.

در نتیجه، تنها سرکه ACETO BALSAMICO TRADIZIONALE سرکه بالزامیک اصیل است. دیگر انواع سرکه بالزامیک تمام خاصیت‏‌های سرکه بالزامیک را دارا نیستند و به علت شکری که به آنها افزوده می‏‌شود (تا طعم آنها را به طعم سرکه بالزامیک اصیل شبیه کند) قند بالاتری نیز دارند.

فواید سرکه بالزامیک برای سلامت بدن چیست

تحقیقات ثابت کرده‌‏اند که مصرف سرکه سیب فواید بسیاری را برای سلامت افراد به همراه خواهد داشت. گفته می‏‌شود سرکه بالزامیک می‏‌تواند باعث کاهش کلسترول خون، کمک به لاغری و همچنین بهبود رنگ‏و‏روی افراد می‌‏شود. در ادامه این مقاله، به مهم‏ترین فواید سرکه بالزامیک می‏‌پردازیم:

• خاصیت ضد عفونی و ضد باکتری

سرکه بالزامیک شامل ۶ درصد اسید استیک می‏‌شود که در مقایسه با دیگر انواع سرکه، همچون سرکه سیب، بسیار قابل توجه است. از آنجایی که گفته می‏‌شود اسید استیک خاصیت میکروب‏کشی دارد، ضد عفونی و ضد باکتری بودن از فواید سرکه بالزامیک محسوب می‏‌شود. به همین علت است که همانگونه که گفته شد، از گذشته برای ضدعفونی کردن سبزیجات از این سرکه استفاده می‏‌شده است. همچنین گفته می‌‏شود آغشته کردن سبزیجات به سرکه بالزامیک می‌‏تواند از رشد میکروب‏‌هایی همچون سالمونلا روی آنها جلوگیری کند.

• کمک به بهبود دیابت

کمک به بهبود دیابت، یکی دیگر از خواص سرکه بالزامیک است. سرکه بالزامیک یکی از انواع سرکه‏‌هایی‌ است که از افزایش ناگهانی سطح گلوکز خون جلوگیری می‏‌کند. حتی گفته می‌‏شود مصرف سرکه بالزامیک می‌‏تواند منجر به کاهش قند خون نیز شود. تحقیقات ثابت کرده است که مصرف میزان معقولی از سرکه بالزامیک قبل از وعده‌‏های غذایی به کنترل قند خون مبتلایان به دیابت نوع دوم کمک بسزایی می‏‌کند. البته واضح است که سرکه بالزامیک نمی‌‏تواند جایگزین داروهای تخصصی درمان دیابت شود. با دنبال کردمن ایم صفحع از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره بیماری دیابت اطلاعات جمعی به دست آورید. 

• کاهش کلسترول خون

یکی دیگر از فواید سرکه بالزامیک است، کمک بسزای آن به کاهش کلسترول خون است. آنتی ‏اکسیدان‏ های موجود در سرکه بالزامیک، جلوی آن دسته از سلول‌‏های بیگانه ‏خوار که سمی هستند و باعث افزایش کلسترول بد خون (LDL) می‏‌شوند را می‏‌گیرند. 

• کاهش وزن و لاغری

تمامی سرکه‏‌ها به تاثیرگذاری در کاهش وزن معروفند؛ سرکه بالزامیک نیز این قاعده مستثنی نیست. یکی از بزرگترین مشکلات کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند، اشتهای فراوان و احساس گرسنگی مکرر است، اما خبر خوش این است که گفته می‏‌شود مصرف سرکه بالزامیک باعث می‌‏شود تا در طول روز بیشتر احساس سیری کنید که به نوبه خود، باعث کاهش وزن و لاغری می‏‌شود. گفته می‏شود خاصیت سیرکنندگی سرکه بالزامیک در کسانی که در وعده صبحگاهی خود مقداری از آن را مصرف می‏‌کنند، باعث می‌‏شود تا در طول روز کالری مصرفی کمتری داشته باشند. گفتنی است این ویژگی به دلیل شاخص سیری بالای بالزامیک است. 

• کاهش فشار خون

پایین آوردن فشار خون از دیگر خواص سرکه بالزامیک است. تحقیقاتی که به روی موش‌‏های ازمایشگاهی انجام شده، ثابت کرده است که مصرف مرتب و روزانه سرکه بالزامیک می‌‏تواند در کاهش فشار خون افراد موثر واقع شود. اگر در تهیه مواد غذایی‌‏تان مواد غذایی چرب همچون روغن و کره را با سرکه بالزامیک جایگزین کنید، تاثیرات شگفت‌‏انگیز آن در کاهش فشار خون را مشاهده خواهید کرد.

• تقویت سلامت پوست

از دیگر فواید سرکه بالزامیک، تاثیر آن در سلامت پوست است. سرکه بالزامیک خاصیت ضدعفونی‌ ‏کننده دارد و شامل اسید استیک و انواع آنتی‌‏اکسیدان‏ها می‏‌شود که می‌‏تواند در گذر زمان سلامت پوست فرد را تقویت کرده و رنگ ‏و‏روی وی را بهبود بخشد. همچنین گفته می‌‏شود که سرکه بالزامیک در رفع جوش و آکنه نیز موثر واقع می‌‏شود، اما از آنجایی که استفاده موضعی از آن برروی پوست باعث بروز لکه می‏شود، بهتر است تنها به مصرف خوراکی آن بسنده کنید.

• بهبود مشکلات گوارشی

کمک به رفع و تسکین مشکلات گوارشی از دیگر فواید شگفت‌‏انگیز سرکه بالزامیک است. اسید استیک، ترکیب فعال موجود در سرکه بالزامیک، شامل زنجیره‌‏ای از باکتری‌‏های پروبیتیک می‌‏شود که در بهبود مشکلات گوارشی نقش بسزایی بازی می‏‌کنند. باکتری‏‌های پروتیک موجود در سرکه بالزامیک، علاوه بر بهبود ناراحتی‏‌های گوارشی، سلامت روده را تقویت کرده، عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود می‏‌بخشد و همچنین باعث می‏‌شود تا برای مدت طولانی‌‏تری احساس سیری کنید.

• کاهش ریفلاکس معده

طبق تحقیقات انجام شده، تسکین ریفلاکس معده و زخم معده از دیگر فواید سرکه بالزامیک است. البته ممکن است تاثیر مصرف سرکه بالزامیک در فردی با فرد دیگر متفاوت باشد و در شرایطی حتی باعث وخامت رفلاکس معده شود؛ به همین علت بهتر است در مصرف سرکه بالزامیک احتیاط کنید.

• جلوگیری از بروز سرطان

در سرکه بالزامیک انواعی از آنتی اکسیدان یافت می‌‏شود که شامل ترکیبات پلی‏فنولیک هستند. این ترکیبات قادرند رادیکال‏های آزاد موجود در بدن را خنثی کنند. در نتیجه، مصرف سرکه بالزامیک علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، از ابتلا به سرطان جلوگیری می‏‌کنند.

• بهبود جریان خون

پلی‏فنول‏‌های موجود در سرکه بالزامیک، در تقویت عملکرد قلب و عروق نیز موثرند. سرکه بالزامیک از انگور تولید شده و گفته می‏‌شود مصرف انگور از انباشته ‏شدن پلاکت‏‌ها در عروق خونی جلوگیری کرده و در نتیجه خطر سکته قلبی را کاهش می‌‏دهند.

آیا مصرف سرکه بالزامیک عوارضی به همراه دارد

مصرف سرکه بالزامیک عموما بی‌‏خطر است، اما ممکن است برای افرادی که آلرژی دارند خطرناک باشد. به طور کل، مصرف بی‌‏رویه سرکه بالزامیک می‌‏تواند منجر به بروز عوارضی احتمالی همچون اروژن (سایش شیمیایی دندان) و از بین رفتن مینای دندان، التهاب گلو، آسیب رسیدن به مری و اختلالات معده مانند بیماری زخم معده شود.

توصیه می‏‌شود برای بهره‏‌مندی از فواید بسیار سرکه بالزامیک و همچنین  جلوگیری از بروز عوارض احتمالی آن، مصرف روزانه سرکه بالزامیک از ۲ قاشق غذاخوری تجاوز نکند.

راه‏‌های مصرف سرکه بالزامیک چیست

بسیاری از افراد تنها راه مصرف و بهره‌‏مندی از فواید سرکه بالزامیک را استفاده از آن در تهیه سس‏‌ها می‌‏دانند، درصورتی که می‌توان از سرکه بالزامیک به شیوه‌‏های گوناگون در تهیه انواع مواد غذایی استفاده کرد.

در کنار دستورپخت‏های فراوانی که از سرکه بالزامیک در تهیه غذا استفاده می‏‌کنند، راه‏‌های عمومی‌‏تری برای استفاده از سرکه بالزامیک موجود است. از جمله این روش‌‏ها می‏‌توان موارد زیر را ذکر کرد:

• اگر طعم‏‌های تند و تیز برایتان آزار‏دهنده نیست، به حمص (خوراکی مدیترانه‌‏ای که از نخود پخته، روغت زیتون، ارده، آبلیمو و سیر له شده تیهه می‏‌شود) خود سرکه بالزامیک بیفزایید و از طعم متمایز آن لذت ببرید.
• سرکه بالزامیک را با عسل، سیر و سس خردل مخلوط کرده و جوجه کبابتان را در آن بخوابانید.
• تعدادی توت ‏فرنگی را به سرکه بالزامیک آغشته و با بستنی نوش جان کنید.
• در پخت سوپ گوجه از آن استفاده کنید.
• با ترکیب کردن سرکه بالزامیک با مایونز و ادویه‏‌های ایتالیایی، سسی خوش عطر و طعم برای انواع ساندویچ درست کنید.
• سرکه بالزامیک را با روغن زیتون و پنیز پارمزان مخلوط کرده و روی سبزیجات کبابی بمالید.

سخن پایانی

سرکه بالزامیک، سرکه‌‏ای اصالتا ایتالیایی است که از قدیم الایام برای ضدعفونی‏کردن سبزیجات و همچنین بهبود بیماری‌‏های گوارشی کاربرد داشته است. سرکه بالزامیک در انواع فروشگاه‏‌های مواد غذایی یافت می‏‌شود اما نوع اصیل آن کمیاب‌‏تر و گران‏قیمت‌‏تر است. سرکه بالزامیک، علاوه بر طعم متمایزی که دارد، به علت داشتن کالری و قند ناچیز، مواد غذایی سالمی به حساب می‏آید و خواص بسیاری از جمله کاهش کلسترول خون، بهبود دیابت، کمک به لاغری و تقویت سیستم ایمنی را برای بدن به همراه دارد. طعم خاص و فواید سرکه بالزامیک، محبوبیت بسیاری بین مردمان انواع نقاط دنیا پیدا کرده است و به همین علت است که در تهیه انواع مواد غذایی به کار می‏رود. اما حائز اهمیت است که توجه داشته باشیم مصرف بیش از اندازه سرکه بالزامیک می‌تواند به دندان‌‏ها و بافت دستگاه گوارشی آسیب برساند و باید در مصرف آن مراعات شود.