رژیم غذایی سالم برای کبد چرب می‌تواند درمانی موثر برای مقابله با این بیماری باشد. حتی اگر به دنبال درمان دارویی کبد چرب باشید، بازهم ناچار به پرهیز غذایی خواهید بود. به همین دلیل شناخت مواد غذایی مناسب برای درمان کبد چرب، غذاهای کم خطر و همچنن مواد غذایی مضر برای کبد چرب اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل در مطلب پیش رو، درباره رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب مطالبی را جمع‌آوری کرده‌ایم که خواندن آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم. 

فهرست مطالب

• رژیم غذایی سالم برای کبد چرب چیست و چه بایدها و نبایدهایی دارد
  • غذاهای مفید برای کبد چرب چه غذاهایی هستند
  • غذاهای مضر برای کبد چرب چه غذاهایی هستند
  • غذاهای بی‌خطر برای کبد چرب چیست
• سایر روش‌های غیردارویی برای درمان کبد چرب
• پاکسازی کبد چرب در طب سنتی
• نوشیدنی های مفید برای کبد چرب
• نمونه‌ای از یک برنامه غذایی برای افراد مبتلا به کبد چرب
• پرسش‌های رایج 
  • برای کبد چرب چی بخوریم؟
  • نوشیدنی‌های اثر گذار در درمان کبد چرب کدامند؟
  • خواص ترنجبین و خاکشیر برای کبد چیست؟

کبد چرب یا استئاتوز هپاتیت، بیماری مربوط به عضو کبد است. در ایران، شمار مبتلایان به این بیماری به میزان چشمگیری افزایش پیدا کرده است. براساس تحقیقات جمع‌آوری شده در پایگاه نگهداری مقاله‌های زیستی پزشکی پاب‌مِد (PubMed) شیوع بیماری کبد چرب غیرالکلی در ایران نسبتا زیاد بوده که درمیان مبتلایان، مردان، افرادی دارای اضافه وزن، سالمندان، افراد مبتلا به دیابت و افراد مبتلا به فشار خون بیشتر از سایرین به این بیماری دچار شده‌اند.

با ذخیره چربی در کبد، فرد دچار کبد چرب می شود.  مقدار محدود چربی، در کبد مشکل ایجاد نمی‌کند، اما چربی بیش از حد استاندارد تبدیل به بیماری خواهد شد.
کبد چرب دو نوع دارد که نوع اول مخصوص افرادی است که الکل و نوشیدنی‌های الکلی مصرف کرده و این موجب صدمه به کبد و بروز بیماری کبد چرب شده است.

نوع دوم کبد چرب به افرادی اختصاص دارد که الکل مصرف نکرده اما به دلایل مختلفی مثل اضافه وزن زیاد و چاقی دچار این بیماری شده‌اند (Non-alcoholic fatty liver disease: NAFLD) . طبق آمارها ۲۰ تا ۳۰ درصد مردم در اروپا و آمریکا به بیماری کبد چرب دچار هستند. 

یکی از مهم‌ترین و بهترین راه‌های درمان کبد چرب، بدون توجه به نوع آن، رعایت رژیم غذایی سالم است. همان طور که از اسم این بیماری پیداست، کبد چرب به دلیل انباشت زیاد چربی به وجود می‌آید. پس رعایت رژیم غذایی سالم به داشتن کبدی سالم‌تر و درمان کبد چرب کمک می‌کند.

رژیم غذایی سالم برای کبد چرب چیست و چه بایدها و نبایدهایی دارد

به طور کلی یک رژیم غذایی سالم برای رفع بیماری کبد چرب دارای این ویژگی‌هاست:

• خوردن میزان متنوعی از میوه‌ها و سبزیجات
•  خوردن سبزیجاتی با فیبر بالا مثل غلات سبوسدار و حبوبات
• مصرف بسیار اندکی از شکر، نمک، چربی‌های ترانس، چربی‌های اشباع شده و کربوهیدرات ساده
• مصرف نکردن نوشیدنی‌های الکلی

یک رژیم غذایی سالم که چربی و کالری کمی دارد، به شما در کاهش وزن و کاهش ابتلا به کبد چرب کمک می‌کند. اگر شما دارای اضافه وزن باشید برای خلاصی از بیماری کبد چرب باید تا ۱۰ درصد از وزن خود را کاهش دهید. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره رژیم غذایی سالم برای لاغر شدن بیشتر بدانید. 

غذاهای مفید برای کبد چرب چه غذاهایی هستند

• قهوه باعث کاهش آنزیم‌های غیرعادی کبد می‌شود. تحقیقات نشان داده است افرادی که روزانه از قهوه و نوشیدنی‌های مشتق گرفته از آن استفاده می‌کنند، نسبت به افرادی که قهوه نمی‌نوشند صدمات کبدی کمتری دارند. کافئین سبب کاهش آنزیم‌های غیرعادی کبد در افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی می‌شود.                           
• سبزیجات مانع تجمع چربی در کبد می‌شوند. ثابت شده کلم بروکلی می‌تواند مانع تجمع چربی در کبد شود. سبزیجاتی مثل اسفناج، کلم بروکسل، انواع جوانه‌ها و کلم پیچ نیز به جلوگیری از انباشت چربی در کبد کمک می‌کنند. 
• ماهی مناسب برای درمان التهاب کبد. ماهی‌های چربی مثل سالمون، ماهی تن و ساردین که دارای چربی امگا ۳ هستند در کاهش چربی کبد و التهاب آن بسیار موثرند. 
• غلات برای کسب انرژی. غلاتی مثل جو دوسر و غلات کامل که سرشار از فیبر هستند باعث اشغال حجم بیشتر معده شده و در داشتن رژیم غذایی و تداوم در آن شما را یاری می‌کنند. همچنین این غلات مبنبع تامین انرژی روزانه مورد نیاز شما هستند.          
• خوردن گردو و مغزهای سرشار از امگا ۳ برای داشتن کبدی سالم‌تر. تحقیقات ثابت کرده است افرادی که روزانه از گردو و مغزهای سرشار از امگا ۳ استفاده می‌کنند کارکرد کبدشان بهبود یافته است.
• مصرف آووکادو برای حفظ سلامتی کبد. آوواکادو سرشار از چربی‌های مفید و سالم است. داشنمندان طی تحقیقات بر اثرات آواکادو بر کبد متوجه شده‌اند آواکادو دارای مواد شیمیایی است که صدمات کلیه را کاهش می‌دهد. همچنین دارای فیبر زیادی است که در کاهش وزن موثر است.                 
•  شیر و دیگر لبنیات کم چرب که در برابر آسیب کبد مقاومت می‌کنند. لبنیات، حاوی پروتئين‌های لازم برای بدن هستند که از صدماتی که ممکن است به کبد وارد شود، جلوگیری می‌کنند. 
• مصرف تخمه آفتاب گردان به خاطر داشتن آنتی اکسیدان. این تخمه‌های خوشمزه دارای ویتامین ای سرشار و آنتی‌اکسیدان هستند که از صدمات کبدی در آینده جلوگیری می‌کنند. 
• روغن زیتون برای کنترل وزن. این روغن سالم از امگا ۳ سرشار است. اگر در پخت غذاها به جای کره و روغن حیوانی از آن استفاده کنیم، بسیار سالم‌تر خواهد بود. تحقیقات نشان داده است که روغن زیتون آنزیم‌های کبد را تنظیم کرده و می‌تواند در کنترل وزن نقش مهمی  داشته باشد. 
• خوردن سیر برای کمک به کاهش وزن بدن. سیر نه تنها به غذاهای شما طعم و مزه بی‌نظیری می‌دهد، بلکه طبق تحقیقات انجام شده، می‌تواند باعث کاهش وزن در افراد شده و کبد چرب را درمان کند.
• چای سبز برای کاهش دادن میزان جذب چربی بدن. داده‌های به دست آمده نشان می‌دهد که چای سبز می‌تواند مانع جذب چربی بدن شود، اما درستی این ادعا هنوز کاملا اثبات نشده است. دانشمندان همچنان درحال تحقیق درباره تاثیرات چای سبز بر عملکرد کبد و درمان بیماری کبد چرب هستند. اما نوشیدن چای سبز فواید بسیاری از جمله کاهش کلسترول خون و کمک به خواب راحت‌تر دارد.
• انگور و کشمش. انگور و کشمش در برابرآسیب‌های کبد مقاومت می‌کنند. همچنین با داشتن آنتی‌اکسیدان مانع از التهاب کبد می‌شوند.
• گریپ فروت. گریپ فروت با داشتن آنتی اکسیدان از به وجود آمدن التهاب در کبد جلوگیری کرده و مکانیزم‌های دفاعی کبد را در برابر بیماری و آسیب فعال می‌کند.

غذاهای مضر برای کبد چرب چه غذاهایی هستند

• الکل: یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلایل ابتلای افراد به بیماری کبد چرب، الکل است. الکل نه تنها باعث بیماری کبد چرب است بلکه مصرف بیش از اندازه آن باعث بروز دیگر بیماری‌های کبد نیز خواهد شد. 
• شکر و سایر شیرینی‌جات: از شکر و مواد شکری مثل شیرینی‌‌جات، بیسکویت‌های شکری، نوشابه و سودا و آبمیوه‌ها دوری کنید. قند بالای خون باعث تجمع بیشتر چربی در کبد می‌شود. پس کنترل قند خون و ثابت نگه داشتن آن برای سلامتی کبد بسیار حائز اهمیت است.
• غذاهای سرخ شده: غذاهای سرخ شده هم کالری بسیار زیادی داشته و هم باعث افزایش چربی در بدن می‌شوند. این چربی‌ها با انباشت در کبد چرب باعث بیماری کبد چرب خواهد شد. 
• نمک: خوردن نمک مانع از جذب و دریافت آب بدن می‌شود. خوردن سدیم را به ۱۵۰۰ میلی گرم در روز برسانید، چراکه عموارض آن بیش از تشدید بیماری کبد چرب است. می‌توانید با مطالعه عوارض نمک و سدیم در وبسایت سبک زندگی، درباره عوارض نمک بیشتر بدانید. 
• نان سفید، برنج و پاستا: نان سفید باعث افزایش قند خون شده و بیماری کبد چرب را ایجاد می‌کند. یکی از دیگر دلایلی که نشان می‌دهد مصرف زیاد غلات سفید برای سلامتی کبد مضر است، نداشتن فیبر و ارزش غذایی آنهاست.
• گوشت قرمز: گوشت قرمز دارای چربی اشباع شده است که باعث تجمع چربی در کبد می‌شود.

غذاهای بی‌خطر برای کبد چرب چیست

همان طور که اشاره کردیم داشتن یک رژیم غذایی سالم برای درمان بیماری کبد چرب از اهمیت بالایی برخوردار است. غذاهای بی‌خطر برای کبد چرب غذاهایی هستند که در دسته غذاهای مضر قرار نداشته باشند.

برای مثال مصرف میوه‌های فصلی، هویج، بادمجان، کدو، گوجه فرنگی، سبزی خوردن، گوشت‌های سفید مثل مرغ و ماهی، ادویه‌جات در غذاها به جز نمک فصل مشکلی نداشته و بلامانع است. فقط باید توجه شود که استفاده از روغن حیوانی و سرخ کردنی را در غذاها، فست فود و غذاهای سرخ شده باید به حداقل برسد. با رعایت این موارد در رژیم غذایی خواهی دید که وزن شما کاهش پیدا کرده و همچنین مشکل کبد چرب شما نیز برطرف شده است.

سایر روش‌های غیردارویی برای درمان کبد چرب

مهم‌ترین و بهترین روش برای مقابله با کید چرب، رعایت سبک زندگی سالم است. بنابراین، در کنار داشتن یک رژیم غذایی سالم، بهتر است این روش‌ها را نیز امتحان کنید. 

• فعالیت داشته باشید

 ورزش و فعالیت بدنی در کنار داشتن رژیم غذایی سالم به کاهش وزن و مدیریت کبد چرب شما کمک می‌کند. برای شروع برای خود هدف گذاری کنید و برای مثال نیم ساعت در روز حرکات هوازی انجام دهید. ورزش و رژیم غذایی در کنار هم به سرعت بهبود کبد چرب شما کمک می‌کند.      

• کلسترول خون را کنترل کنید

مقدار چربی اشباع شده و شکری دریافتی بدنتان را مشاهده و مدیریت کنید و مراقب سطح تری‌گلیسرید خونتان باشید. اگر ورزش و رژیم غذایی سالم برای پایین آوردن قند خون شما کافی نبود برای مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید.

• دیابت خون را کنترل کنید

دیابت و کبد چرب معمولا هم زمان با یکدیگر رخ می‌دهند و ورزش و رعایت رژیم غذایی به کاهش هر دو مورد کمک شایانی می‌کند. چنانچه درمان با این روش‌ها کافی نبود، از پزشک خود برای درمان دارویی مشورت بخواهید. با دنبال کردن این صفحه از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره بیماری دیابت بیشتر بدانید. 

پاکسازی کبد چرب در طب سنتی

در طب سنتی برای درمان و پاکسازی کبد خوردنی‌ها و عرقیجات پیشنهاد شده است که در اینجا به آنها اشاره خواهیم کرد:

1.  اولین توصیه طب سنتی برای داشتن کبدی سالم‌تر جایگزینی سویا با گوشت قرمز است. 
2.  از نوشیدن آب هنگام غذا خوردن باید پرهیز شود.
3.  از سبزیجات تازه، سیر، پیاز، لیموترش و سیب در رژیم غذایی استفاده شود.
4.  روزانه یک مشت برگ زردآلو روزانه بخورید.
5.  خوردن ۷ برگ گیاه کاسنی را فراموش نکنید.
6.  مصرف زنجبیل دو یا سه بار در هفته باعث افزایش سوخت و ساز بدن و بهبود متابولیسم و در نتیجه کاهش وزن می شود. زنجبیل را می‌توان به عنوان یک طعم دهنده در غذاها استفاده کرد. همچنین، می‌توانید آن را به صورت رنده شده به ماست اضافه کرده و بعد از هر وعده غذایی میل کنید.
7.  مصرف نیم گرم زعفران به طور روزانه از بیماری کبد چرب پیشگیری کرده و همچنین باعث درمان آن می‌شود.
8.  نوشیدن یک لیوان آب ولرم همراه با آب لیمو ترش و عسل به دلیل داشتن ویتامین ث و آنتی اکسیدان نقش موثری در درمان و پیشگیری از کبد چرب دارد.
9.  نوشیدن یک لیوان آب لبو یکبار صبح و بار دیگر شب نشان داده است که در درمان فشار خون بالا تاثیر دارد. آب لبو نیز یکی از مواد غذایی موثر در درمان کبد چرب شناخته شده است.
10.  انواع توت‌ها- این میوه‌های خوش طعم و خوشمزه، به دلیل داشتن آنتی اکسیدان به درمان کبد چرب کمک می‌کنند. توت‌ها توانایی دفع چربی انباشته در سلول‌های کبد را داشته و برای درمان کبد چرب بسیار مفید هستند.
11.  مصرف گیاه خار مریم به دلیل خواصی که برای درمان کبد چرب دارد شناخته شده است. گفته شده است خار مریم به تنهایی یا همراه با ویتامین ای ممکن است به کاهش التهاب‌های کبدی، آسیب‌های وارده به آن و کاهش مقاومت نسبت به انسولین کمک کند.
12.  گفته می‌شود یکی از بهترین گیاهان دارویی برای درمان کبد چرب خاکشیر است. برای پاکسازی کبد از چربی‌ها باید خاکشیر را با ترنجبین مخلوط کنید. این ترکیب خواص بسیار دیگری مثل نرم کردن مزاج‌های خشک (صفرا و سودا) را دارد.
13.  یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توان سموم بدن را خارج کرد و به درمان کبد چرب کمک کرد، حجامت است. حجامت برخلاف اهدای خون که فقط سبب خارج شدن مواد غذایی ، ویتامین‌های بدن و الکترولیت‌های مورد نیاز بدن می‌شود، سموم بدن را خارج می‌‌کند.

نوشیدنی های مفید برای کبد چرب

در طب سنتی نوشیدن عرقیجاتی مثل عرق کاسنی، شاه‌تره و خارشتر تاثیر مثبتی بر روی درمان کبد چرب داشته است. این عرقیجات گیاهی به دلیل داشتن طبع سرد و تر در کاهش میزان کلسترول خون موثر هستند. ثابت شده است این عرقیجات گیاهی برای پاکسازی، خروج سموم و مواد زائد کاربرد دارند.

یکی دیگر از نوشیدنی‌هایی که در طب سنتی به مصرف آن توصیه شده است نوشیدنی دم کرده گل مریم است. این نوشیدنی اگر همراه با انجام فعالیت‌های ورزشی همراه باشد سبب کاهش وزن می‌شود.

نمونه‌ای از یک برنامه غذایی برای افراد مبتلا به کبد چرب

• صبحانه

۲۲۴ گرم غلات صبحانه گرم همراه با ۲ قاشق غذاخوری کره بادام زمینی و یک تیکه موز
یک لیوان قهوه همراه با شیر کم چرب

• نهار

سالاد اسفناج همراه سس بالزامیک و روغن زیتون
۸۴ گرم مرغ گریل شده یا کبابی
یک عدد سیب زمینی کوچک
یک پیمانه بروکلی پخته شده، هویج و دیگر سبزیجات
یک عدد سیب
یک لیوان شیر

• میان وعده

یک قاشق غذاخوری کره بادام زمینی روی قطعات سیب یا دو قاشق غذاخوری حمص با سبزیجات خام

• شام

سالاد مخلوط با لوبیای کوچک
۸۴ گرم ماهی سالمون گریل شده یا کبابی
یک پیمانه کلم بروکلی پخته شده
یک قسمت غلات کامل
یک لیوان اسموتی
یک لیوان شیر

پرسش‌های رایج 

برای کبد چرب چی بخوریم؟

میوه‌های فصلی، هویج، بادمجان، کدو، گوجه فرنگی، سبزی خوردن، گوشت‌های سفید مثل مرغ و ماهی، ادویه‌جات در غذاها به جز نمک فصل مشکلی نداشته و بلامانع است. فقط باید توجه شود که استفاده از روغن حیوانی و سرخ کردنی را در غذاها، فست فود و غذاهای سرخ شده باید به حداقل برسد. با رعایت این موارد در رژیم غذایی خواهی دید که وزن شما کاهش پیدا کرده و همچنین مشکل کبد چرب شما نیز برطرف شده است.

نوشیدنی‌های اثر گذار در درمان کبد چرب کدامند؟

نوشیدن عرقیجاتی مثل عرق کاسنی، شاه‌تره و خارشتر تاثیر مثبتی بر روی درمان کبد چرب داشته است. این عرقیجات گیاهی به دلیل داشتن طبع سرد در کاهش میزان کلسترول خون موثر هستند. همچنین، یکی دیگر از نوشیدنی‌هایی که در طب سنتی به مصرف آن توصیه شده است نوشیدنی دم کرده گل مریم است. این نوشیدنی اگر همراه با انجام فعالیت‌های ورزشی همراه باشد سبب کاهش وزن نیز می‌شود.

خواص ترنجبین و خاکشیر برای کبد چیست؟

گفته می‌شود یکی از بهترین گیاهان دارویی برای درمان کبد چرب خاکشیر است. برای پاکسازی کبد از چربی‌ها باید خاکشیر را با ترنجبین مخلوط کنید. این ترکیب خواص بسیار دیگری مثل نرم کردن مزاج‌های خشک (صفرا و سودا) را دارد.

سخن پایانی 

کبد دومین عضو بزرگ بدن است. این عضو به هضم غذا و نوشیدنی در بدن کمک می‌کند و مانع از ورود مواد سمی به خون و بدن می‌شود. چربی بیش از اندازه در کبد باعث التهاب و زخم شدن آن شده و در بعضی موارد به از کار افتادگی کبد می‌انجامد. به همین دلیل، رعایت رژیم غذایی سالم برای کبد چرب می‌تواند راهکار غیردارویی و موثری برای مقابله با این بیماری باشد. با اینکه کبد چرب بیماری فراگیر و همه‌گیر است، اما عدم توجه به آن و عواقبی که به دنبال دارد می‌تواند خطرناک باشد. پس همین امروز برای داشتن بدنی تندرست و سالم و البته کبدی پاکیزه و به دور از چربی تلاش کنید.