۹ مورد از خطرناکترین بیماریهای مقاربتی را بشناسید
زمان خواندن ۱۳ دقیقه یکشنبه ۱۷ مرداد ۱۴۰۰ ۲۳:۳۰
بیماری های مقاربتی از انواع بیماریهای شایعی هستند که ممکن است حتی برای افرادی که سبک زندگی سالم و بیخطری دارند نیز اتفاق بیفتند؛ از همین رو، داشتن آشنایی کافی با آنها برای همه افراد لازم است. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا علل، علائم، انواع و روشهای پیشگیری و درمان بیماریهای مقاربتی را با یکدیگر مرور کنیم.
فهرست مطالب
- مقدمهای بر بیماریهای مقاربتی
- علائم بیماریهای مقاربتی در مردان و زنان
- انواع بیماریهای مقاربتی
- چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای مقاربتی قرار دارند
- تشخیص بیماریهای مقاربتی
- پیشگیری از بیماریهای مقاربتی
- درمان بیماریهای مقاربتی
مقدمهای بر بیماریهای مقاربتی
بیماریهای مقاربتی (sexually transmitted diseases / STDs) که گاهی با نام عفونتهای آمیزشی نیز یاد میشوند (sexually transmitted infections STIs) بیماریهای عفونی هستند که عموما (نه همیشه) در یک رابطه جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل میشوند.
این رابطه عموما از نوع رابطه کامل جنسی است، اما دیگر روابط فیزیکی نزدیک نیز گاهی میتواند منجر به انتقال بعضی بیماریهای مقاربتی شود، چراکه بیماریهایی همچون تبخال دستگاه تناسلی (هرپس) و یا ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) با تماس پوست نیز منتقل میشوند.
استفاده از سوزن مشترک، انتقال خون و همچنین شیردهی مادر بیمار به نوزاد نیز میتوانند از دیگر روشهای انتقال بعضی بیماریهای مقاربتی باشند. به علاوه گفته میشود مادران باردار بیمار میتوانند بیماری را در زمان بارداری و یا حتی هنگام زایمان به فرزند خود منتقل کنند.
باکتریها، ویروسها و یا انگلها عامل ایجاد بیماریهای مقاربتی هستند. از آنجایی که نواحی تناسلی معمولا محیطی مرطوب و گرم هستند، شرایط ایدهآلی برای رشد باکتریها، ویروسها و انگلها فراهم است.
علائم بیماریهای مقاربتی در مردان و زنان
احتمال آن وجود دارد که فردی به بیماری مقاربتی مبتلا باشد، اما علائمی از خود بروز ندهد. اما در شرایطی که بیماری با علائم همراه باشد، موارد زیر از علائم متداولی است که در بدن مردان بروز پیدا میکند:
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی و یا ادرار
- زخم، ورم و یا جوش در نواحی آلت تناسلی، بیضهها، مقعد، باسن، رانها و دهان
- ترشح غیر عادی و یا خونریزی از آلت تناسلی
- بیضههای متورم و دردناک
به صورت مشابه، ممکن است که ابتلا به بیماریهای مقاربتی در زنان نیز بدون بروز علائم باشد، اما در صورت بروز علائم، موارد زیر متداولترین علائمی هستند که در بدن زنان بروز پیدا میکنند:
- درد هنگام برقراری رابطه جنسی و یا ادرار
- زخم، ورم و یا جوش در نواحی واژن، مقعد، باسن، رانها و دهان
- ترشح غیر عادی و یا خونریزی از واژن
- احساس خارش در واژن و یا نواحی اطراف آن
توجه داشته باشید که علائم هر بیماری خاص با بیماری دیگر متفاوت است و این موارد تنها شایعترین علائم هستند.
انواع بیماریهای مقاربتی
بیشتر از ۲۰ نوع بیماری مقاربتی وجود دارد. در ادامه مطلب درباره متدوالترین بیماریهای مقاربتی اطلاعاتی ارائه شده است:
- کلامیدیا: کلامیدیا یکی از انواع بیماریهای مقاربتی باکتریال است که توسط باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد میشود. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا (CDC) این بیماری شایعترین بیماری مقاربتی در ایالات متحده است. بسیاری از افراد مبتلا به کلامیدیا علائمی از خود نشان نمیدهند، اما در صورت بروز علائم، این بیماری علائمی از جمله درد هنگام برقراری رابطه جنسی و یا ادرار، ترشحات زرد یا سبز رنگ واژن یا آلت تناسلی و یا درد زیر شکم خواهد داشت. در صورت درمان نشدن، کلامیدیا میتواند منجر به عفونت مجرای ادراری، عفونت پروستات، عفونت بیضهها، بیماری التهابی لگن و یا ناباروری شود. اگر کلامیدیای یک مادر باردار درمان نشود، بیماری به نوزاد او منتقل شده و میتواند منجر به بروز عوارضی همچون ذاتالریه، عفونت چشم و کوری در کودک بشود. کلامیدیا با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است.
- پاپیلوم انسانی (HPV) : ویروس پاپیلوم انسانی ویروسی است که میتواند توسط ارتباط جنسی و تماس پوستی به فردی دیگر منتقل شود. شایعترین علامت این بیماری زگیل در ناحیه تناسلی، دهان و یا گلوست. این ویروس انواع بسیاری دارد که بعضی از انواع آن خطرناکترند. بعضی از انواع این ویروس میتوانند منجر به بروز سرطانهایی همچون سرطان دهان، سرطان دهانه رحم، سرطان مهبل، سرطان آلت مردی و سرطان روده بزرگ شوند. این نوع از بیماریهای مقاربتی درمانی ندارد، هرچند احتمال آن وجود دارد که با گذر زمان برطرف شود. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی میتوانید در مورد سرطان دهانه رحم بیشتر بخوانید.
- سیفلیس: یکی از بیماری های مقاربتی کشنده ابتلا به سیفلیس است. سیفلیس یکی دیگر از بیماریهای مقاربتی باکتریال است. این بیماری در مراحل اولیهاش علائمی از خود نشان نمیدهد. پس از مدتی، اولین علامتی که بروز پیدا میکند یک زخم دایرهای کوچک به نام شانکر است. این زخم میتواند برو نواحی تناسلی، مقعد و یا دهان ایجاد شود. سانکر زخمی بدون درد، اما شدیدا عفونی و مسری است. علائم بعدی سیفلیس شامل زخم، خستگی مزمن، تب، سردرد، دردهای مفصلی، کاهش وزن و ریزش مو میشود. اگر برای درمان این بیماری اقدام نشود، سیفلیس در مراحل نهاییاش میتواند منجر به از دست دادن بینایی، شنوایی و یا حافظه، بیماریهای روانی، عفونت مغز یا نخاع، بیماریهای قبلی و یا مرگ شود. خوشبختانه اگر در تشخیص سیفلیس خیلی دیر نکنید، امکان درمان آن با مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد. هرچقدر که این نوع بیماری مقاربتی زودتر درمان شود، آسیب کمتری به بدن میزند. اما توجه داشته باشید که ابتلای نوزادان به این بیماری میتواند کشنده باشد، به همین خاطر تمامی مادران باردار باید به غربالگری این بیماری توجه داشته باشند.
- اچآیوی (HIV): اچآیوی با پایین آوردن ایمنی بدن، ریسک درگیر شدن با دیگر ویروسها و باکتریها را بالا برده و احتمال ابتلا به بعضی سرطانها را افزایش میدهد. اگر این بیماری درمان نشود، میتواند منجر به اچ آی وی مرحله ۳ شود که همان بیماری ایدز است. خوشبختانه به کمک تکنولوژی جدید، امروزه بسیاری از افراد مبتلا به اچ آی وی هرگز به ایدز مبتلا نمیشوند. هنگامی که بیماری اچ آی وی در مراحل اولیه خود قرار دارد، به سادگی میتوان علائم آن را با آنفولانزا اشتباه گرفت. برای مثال، علائم اولیه اچ آ یوی شامل تب و لرز، بدن درد، گلودرد، سردرد، حالت تهوع، تورم غدد لنفاوی و جوشهای پوستی است. این علائم پس از حدود یک ماه از بین میروند. فرد مبتلا به اچ آی وی ممکن است پس از برطرف شدن این علائم تا سالیان سال علائم دیگری از خود نشان ندهد، افرادی هم ممکن است علائم عامی همچون خستگی مزمن، تب، سردرد و یا دل درد از خود بروز دهند. هنوز برای اچ آی وی درمانی وجود ندارد، اما راههای برای کنترل آن موجود است. درمان سریع و موثر میتواند به مبتلایان به اچ آی وی کمک کند تا همانند دیگر افراد زندگی کنند. کنترل موثر اچ آی وی همچنین به فرد کمک میکند تا بدون انتقال بیماری، با شریک جنسی خود ارتباط داشته باشد.
- سوزاک: سوزاک نیز یکی دیگر از بیماریهای مقاربتی باکتریال است. بسیاری از مبتلایان این بیماری علائمی از خود نشان نمیدهند. اما در صورت بروز علائم، سوزاک علائمی همچون ترشحات سفید، زرد، بژ و یا سبز واژن یا الت تناسلی، درد هنگام برقراری رابطه جنسی و یا ادرار، تکرر ادرار، خارش نواحی تناسلی و گلو درد خواهند داشت. در صورت درمان نشدن، این بیماری میتواند منجر به عفونت مجرای ادراری، عفونت پروستات، عفونت بیضهها، بیماری التهابی لگن و یا ناباروری شود. احتمال آن وجود دارد که هنگام زایمان، این بیماری از مادر به نوزاد منتقل شود. انتقال بیماری به نوزاد عوارضی شدیدی را برای کودک به همراه خواهد داشت. به همین دلیل مادران باردار باید برای تشخیص و درمان بیماریهای مقاربتی احتمالی اقدام کنند. گفتنی است، این بیماری عموما با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است.
- شپش عانه: این شپشها حشرات کوچکی هستند که ممکن است در موهای نواحی تناسلی ساکن شوند. همانند شپش سر و بدن، این شپشها نیز از خون بدن تغذیه میکنند. علائم متداول ابتلا به این بیماری شامل خارش در نواحی تناسلی و مقعد، برجستگیهای کوچک صورتی یا قرمز رنگ در نواحی تناسلی و مقعد، تب، کمبود انرژی و زودرنجی میشود. در مواردی مشاهده این شپشها یا تخمهای سفید رنگشان امکانپذیر است. در صورت درمان نشدن، این بیماری میتواند توسط تماس پوستی به دیگران نیز منتقل شود. داروهای موضعی و یا جداکردن آنها با موچین در درمان شپش عانه موثرند. همچنین تمیز کردن مرتب حولهها، رو تختی و پتو نیز از اهمیت بالایی برخوردار است (در صورت استفاده فرد دیگر، میتواند منجر به انتقال بیماری شود).
- تریکومونیازیس: تریکومونیازیس یکی دیگر از بیماریهای مقاربتی است. عامل این بیماری موجودی تکسلولیاست که توسط تماس دستگاه تناسلی به فرد دیگر منتقل میشود. کمتر از یک سوم مبتلایان این بیماری از خود علائم نشان میدهند. در صورت بروز علائم، این بیماری علائمی همچون ترشحات واژن یا آلت تناسلی، سوزش یا خارش نواحی اطراف واژن یا آلت تناسلی، درد هنگام برقراری رابطه جنسی و یا ادرار و تکرر ادرار دارد. در زنان، ابتلا به این بیماری میتواند منجر به بوی نامطبوع واژن نیز شود. در صورت درمان نشدن، این بیماری منجر به عفونت مجاری ادراری، بیماری التهابی لگن و یا ناباروری خواهد شد. این بیماری با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است.
- تبخال دستگاه تناسلی (هرپس): هرپس نام کوتاه شده ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است. این ویروس دو نوع اصلی دارد: HSV-1 و HSV-2 . هر دوی آنها میتوانند با ارتباط جنسی منتقل شوند. این بیماری یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتی است. متداولترین علامت هرپس تبخال است. این تبخالها معمولا پس از گذشت چند هفته بهبود مییابند. تبخالهای هرپس در ابتدا بیشترین درد را دارند و با گذر زمان درد آن کاهش مییابد. اگر یک مادر باردار مبتلا به هرپس باشد، میتواند این بیماری را در طول دروان بارداری و یا هنگام زایمان به کودک منتقل کند که میتواند برای نوزاد بسیار خطرناک باشد. هنوز درمانی برای هرپس پیدا نشده است، اما برای کنترل تبخالها و بهبود درد آنها و همچنین برای کاهش احتمال انتقال بیماری به شریک جنسی داروهایی موجود است.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای مقاربتی قرار دارند
تمامی افرادی که از لحاظ جنسی فعال هستند احتمال بالایی در ابتلا به بیماریهای مقاربتی دارند، اما عوامل دیگری که احتمال ابتلا به این بیماریها را افزایش میدهد شامل موارد زیر میشود:
- برقراری رابطه جنسی بدون ابزار محافظتی: برقرای رابطه جنسی واژینال یا مقعدی با شریک جنسی مبتلا بدون استفاده از وسایل محافظتی همچون کاندوم (ترجیحا از جنس لاتکس)، ریسک ابتلا به بیماریهای مقاربتی را به صورت قابل توجهی افزایش میدهد. استفاده نادرست و یا گاه و بی گاه از کاندوم نیز احتمال ابتلا را بالا میبرد و ممکن است خطر انتقال بیماریهای مقاربتی عفونی را افزایش دهد.
- برقراری رابطه جنسی با شرکای جنسی متعدد: روابط جنسی پرخطر و شرکای جنسی متعدد، ریسک ابتلا به بیماریهای مقاربتی را افزایش میدهد.
- سابقه ابتلا به یکی از انواع بیماریهای مقاربتی: اگر در گذشته به یکی از انواع بیماریهای مقاربتی مبتلا شدهاید، ریسک ابتلای مجدد به یکی از انواع این بیماریها در شما بالاتر است.
- مصرف بیرویه مشروبات الکلی و یا مواد مخدر تفننی: استفاده از چنین موادی هشیاری و آگاهی فرد را پایین آورده و در نتیجه تمایل او به رفتارهای پرخطر جنسی را افزایش میدهد.
- مورد تجاوز واقع شدن: خطر ابتلای قربانیان تجاوز جنسی به بیماریهای مقاربتی بسیار بالاست. از همین رو به این افراد توصیه میشود در کنار درمان آسیبی که به روح و روانشان وارد شده است، به شناسایی و درمان بیماریهای مقاربتی احتمالی در اسرع وقت اقدام کنند.
- استفاده از مواد مخدر تزریقی: استفاده مشترک چند نفر از یک سوزن میتواند در انتقال انواع خطرناکی از بیماریهای مقاربتی همچون ایدز، هپاتیت بی و هپاتیت سی تاثیر بسزایی داشته باشد.
- استفاده از دارو برای تقویت قوای جنسی در مردان: مردانی که برای جبران ناتوانی جنسی خود از دارو استفاده میکنند بیشتر مبتلا به بیماریهای مقاربتی میشوند.
- سن کم: نیمی از مبتلایان بیماریهای مقاربتی ۱۵ تا ۲۴ سال دارند.
تشخیص بیماریهای مقاربتی
بعضی از بیماریهای مقاربتی از خود علائمی نشان نمیدهند اما عوارضی را برای سلامت فرد به همراه دارند. حتی اگر علائمی بروز داده شود، در اکثر مواقع، تنها با توجه به علائم نمیتوان از تشخیص بیماریهای مقاربتی مطمئن شد و نیاز به انجام آزمایشهای خاص است.
به همین دلیل توصیه میشود اگر از لحاظ جنسی فعال هستید (حتی اگر علائمی در خود مشاهده نمیکنید) به طور مرتب برای معاینههای بالینی به پزشک مراجعه کرده و برای آزمایش تشخیص بیماری های مقاربتی اقدام کنید. اکثر بیماریهای مقاربتی با آزمایش خون یا ادرار قابل تشخیص هستند، اما احتمال آن وجود دارد که از نواحی تناسلی و یا درصورت بروز زخم، از زخمها نیز نمونهبرداری کنند.
کیتهای تشخیص خانگی بیماریهای مقاربتی نیز موجودند، اما نمیتوان به نتیجه آنها اطمینان کامل داشت، به همین علت توصیه میشود در استفاده از آنها احتیاط کنید.
پیشگیری از بیماریهای مقاربتی
تنها راه صد در صدی جلوگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی، خودداری از برقراری رابطه جنسی است؛ به این معنا که خطر ابتلا به بیماریهای مقاربتی همواره با برقراری رابطه جنسی همراه است، اما راههایی برای کاهش این احتمال وجود دارد.
استفاده از کاندوم (به شیوه صحیح) میتواند در جلوگیری از انتقال بیماریهای مقاربتی هنگام برقراری انواع روابط جنسی موثر واقع شود. کاندومها در جلوگیری از انتقال آن دسته از بیماریهای مقاربتی که با مایعات بدنی همچون مایع منی و خون منتقل میشوند نقش قابل توجهی بازی میکند، اما در جلوگیری انتقال آن دسته از بیماریهای مقاربتی که با تماس پوستی نیز منتقل میشوند تاثیر چندانی ندارند. اگر کاندوم آن قسمت از پوست که علائم عفونی دارد را نپوشاند، همچنان احتمال گرفتن بیماری و یا انتقال آن به شریک جنسی وجود دارد.
واکسیناسیون یکی دیگر از روش های موثر پیشگیری از ابتلا به بعضی بیماریهای مقاربتی است. به افراد ۱۲ تا ۲۶ سال توصیه میشود که حتما نسبت به زدن واکسن گارداسیل اقدام کنند تا از بیماری های خطرناکی مانند زگیل تناسلی و سرطان دهانه رحم پیشگیری شود. همه افراد بالای نه سال میتوانند به تزریق این واکسن اقدام کنند، اما بهترین سن قبل از تزریق واکسن، پیش از شروع رابطه جنسی است.
به طور کلی توصیه میشود قبل از برقراری رابطه با یک شریک جنسی جدید، طرفین آزمایش داده و سلامت جنسی خود را چک کنند، چرا که آزمایش دادن تنها راه مطمئنی است که نشان میدهد مبتلا به بیماریهای مقاربتی هستید یا خیر. با انجام تست پاپ اسمیر، بیمارهای مقاربتی را در مراحل اولیه تشخیص داد و برای درمان آن اقدام کنید.
همچنین به افرادی که از لحاظ جنسی فعالند توصیه میشود تعداد شرکای جنسی خود را محدود کرده (در حالت ایدهآل یک شریک جنسی داشته باشد) و برای جلوگیری از انتقال این بیماریها به افراد متعدد به صورت مرتب آزمایش داده و از سلامت جنسی خود مطمئن باشند؛ پیشگیری همواره بهتر از درمان است.
درمان بیماریهای مقاربتی
درمان انواع بیماریهای مقاربتی با یکدیگر متفاوت است، اما مهم است که شما و شریک جنسیتان قبل از اقدام مجدد به برقراری رابطه جنسی، از درمان موفق بیماریهای مقاربتی خود مطمئن شوید. در غیر این صورت بیماری به صورت مداوم از فردی به دیگری منتقل میشود و فرایند درمان بی نتیجه و بی پایان میماند.
- درمان بیماریهای مقاربتی باکتریال
معمولا مصرف آنتی بیوتیک در درمان بیماریهای مقاربتی باکتریال (مانند سوزاک، سیفیلیس و کلامدیا) موثر واقع میشود. مصرف به موقع آنتی بیوتیک و پایبندی کامل به توصیه و نسخه دکتر بسیار حائز اهمیت است. حتی اگر قبل به پایان رسیدن میزان نسخه پیچیده شده توسط دکتر احساس بهبودی کردید، مصرف آنها را قطع نکنید. اگر پس از مصرف آنتی بیوتیک علائم رفع نشدند و یا دوباره بازگشتند، حتما پزشک مختصص خود را در جریان بگذارید.
- درمان بیماریهای مقاربتی ویروسی
مصرف آنتی بیوتیک در درمان بیماریهای مقاربتی ویروسی موثر واقع نمیشود. در واقع، اکثر بیماریهای مقاربتی ویروسی درمان ندارند (اما بعضی از آنها به خودی خود درمان میشوند). در اکثریت بیماریهای مقاربتی ویروسی، تجویز دارو برای بهبود علائم و کاهش ریسک انتقال بیماری انجام میپذیرد و نه برای درمان بیماری. برای مثال، برای کاهش تعداد یا وخامت تبخالهای تناسلی، برای توقف پیشرفت بیماری ایدز و همچنین برای کاهش ریسک انتقال ایدز به فردی دیگر داروهایی موجود است.
- درمان دیگر بیماریهای مقاربتی
بعضی از بیماریهای مقاربتی نه توسط باکتری و نه توسط ویروس بلکه توسط موجودات میکروسکوپی دیگری ایجاد میشوند. بیماری شپش عانه، تریکومونیازیس و جرب یا گال مثالهایی از این نوع بیماریهای مقاربتی هستند. این بیماریها عموما با داروهای خوراکی یا موضعی درمان میشوند.
سخن پایانی
با وجود اینکه دوری از سبک زندگی پرخطر در جلوگیری از ابتلا به بیماریهای مقاربتی موثر واقع میشود، اما نمیتواند کاملا از ما دربرابر چنین بیماریهای محافظت کند. به همین علت داشتن اطلاعات لازم و کافی درباره بیماری های مقاربتی برای تمامی افراد جامعه، به خصوص جوانان و نوجوانان بسیار حائز اهمیت است. توجه داشته باشیم که بسیاری از بیماریهای مقاربتی قابل درمان و کنترل هستند و مراجعه به موقع به پزشک متخصص همواره از انکار بیماری و یا خودداری از مراجعه به پزشک مفیدتر بوده و در جلوگیری از انتشار و انتقال بیماری به افراد بیشتر نقش به سزایی خواهد داشت.
نظرات کاربران