تبخال تناسلی چیست | علائم،‌ تشخیص و درمان هرپس تناسلی

شاید تا به حال اسم هرپس تناسلی را نیز نشنیده باشید و برایتان سوال باشد هرپس تناسلی یا همان تبخال تناسلی چیست؟ علائن تبخال تناسلی در زنان و مردان چگونه بروز می‌کند؟ این بیماری چه تفاوتی با تبخال لب دارد؟ در این مطلب به تمام این سوالات پاسخ می‌دهیم و می‌گوییم برای پیشگیری از ابتلا به هرپس تناسلی چه کارهایی باید انجام دهید.

فهرست مطالب 

• تبخال تناسلی چیست
• علائم تبخال تناسلی در زنان و مردان
• علت هرپس تناسلی چیست
• هرپس تناسلی چطور به دیگران منتقل می‌شود
• از کجا بفهمیم تبخال تناسلی داریم
• روش درمان تبخال تناسلی
• چطور از ابتلا به هرپس تناسلی پیشگیری کنیم
• تبخال تناسلی در بارداری

تبخال تناسلی چیست

تبخال تناسلی یا همان هرپس تناسلی،‌ نوعی بیماری مقاربتی (STI) است که توسط ویروسی به نام هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می‌شود. دو نوع مختلف از این ویروس وجود دارد؛ HSV1 و HSV2. نوع اول همان ویروسی است که موجب بروز تبخال لب می‌شود. گرچه تبخال ایجاد شده توسط HSV1 می‌تواند به نواحی دیگر بدن از جمله ناحیه تناسلی گسترش پیدا کند اما در اکثر موارد علت هرپس تناسلی، HSV2 است.

تبخال تناسلی باعث ایجاد تاول‌های و زخم‌های دردناک در ناحیه تناسلی، مقعد و اطراف آن می‌شود. تبخال‌ها پر از مایعی هستند که درصورت ترکیدن و پخش شدن، باعث گسترش تبخال به نواحی دیگر می‌شود.

برخی افراد آلوده به ویروس ممکن است علائم خفیف‌تر داشته باشند یا حتی هیچ علامتی نداشته باشند، اما همچنان ناقل ویروس هرپس بوده و در صورت برقراری تماس پوستی حین رابطه جنسی، دیگران را مبتلا می‌کنند. سایر افراد درد، خارش و زخم‌ در ناحیه تناسلی را تجربه می‌کنند.

علائم تبخال تناسلی در زنان و مردان

بسیاری از افراد مبتلا به هرپس تناسلی در ابتدا هیچ علامتی ندارند. اما علائم هرپس در صورت بروز، بین ۲ تا ۱۲ روز پس از تماس با فرد آلوده، ظاهر می‌شوند. البته گاهی ممکن است تا ماه‌ها نشانه‌ای از بیماری در بدن دیده نشود، بنابراین مشاهده علائم تبخال تناسلی، همیشه به این معنی نیست که به تازگی به این ویروس آلوده شده‌اید.

ویروس تبخال تناسلی می‌تواند تا مدتی طولانی پس از ورود به بدن، خاموش بماند و بعد در همان ناحیه ابتلا فعال شود. با فعال شدن ویروس زخم‌ها و تاول‌ها ایجاد می‌شوند. اولین بروز هرپس تناسلی معمولا بین ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد. دوره‌های عود بعدی به اندازه اولین‌ بار شدید یا طولانی نیستند، حتی ممکن است فرد دوره عود دیگری نداشته باشد.

 علائم اولین ظهور تبخال تناسلی، شامل لکه‌ها یا برجستگی‌های قرمز رنگ در اطراف ناحیه تناسلی است که می‌توانند بسیار دردناک باشند. با گذشت زمان، تبخال‌ها می‌توانند باز شوند و زخم‌هایی ایجاد کنند که به تدریج پوسته پوسته می‌شوند و در حین بهبود، پوست جدیدی تشکیل می‌دهند. 

علائم عمومی تبخال تناسلی در زنان اطراف واژن، مقعد و باسن و در مردان اطراف آلت تناسلی، کیسه بیضه، مقعد و باسن دیده می‌شوند. تاول‌ها ممکن است هرجای دیگری از بدن که با عفونت در تماس است نیز پیدا شوند. لمس زخم و سپس مالش یا خاراندن ناحیه دیگری از بدن باعث گسترس تبخال می‌شود، از جمله به چشم‌ها یا اطراف دهان.

دیگر علائم تبخال تناسلی در زنان و مردان عبارتند از:

• درد داخل واژن، سر آلت تناسلی یا رکتوم
• ترشحات واژن
• درد یا ناتوانی در ادرار کردن
• تب
• علائم شبیه آنفولانزا، کمردرد، سردرد 
• تورم خفیف غدد لنفاوی در کشاله ران، زیر بغل و گردن

افرادی که دچار عود مجدد تبخال تناسلی می‌شوند، این موارد را تجربه می‌کنند:

• احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش قبل از ظاهرشدن تبخال‌ها
• تبخال‌های قرمز دردناک، که به زودی می‌ترکند و زخم می‌شوند
• درد در داخل واژن، سر آلت تناسلی یا مقعد

علت هرپس تناسلی چیست

گفتیم که دو نوع ویروس هرپس وجود دارد: HSV-۱ و HSV-۲.

• نوع اول معمولا باعث ایجاد تبخال لب می‌شود،‌ اما ممکن اگر فردی با تبخال لب با شریک جنسی خود رابطه جنسی دهانی برقرار کند، فرد مقابل در ناحیه تناسلی دچار تبخال خواهد شد.
• نوع دوم علت ابتلا به تبخال تناسلی است، اما فرد مبتلا به آن ممکن است در ناحیه دهان نیز دچار تبخال شود.

ویروس هرپس از طریق خراشیدگی پوست یا غشاهای مخاطی وارد بدن می‌شود. غشاهای مخاطی لایه‌های نازکی از بافت هستند که ورودی‌های بدن را می‌پوشانند؛ مانند بینی، دهان و اندام تناسلی. ویروس تبخال پس از ورود به بدن، خود را در سلول‌ها ترکیب می‌کند. آنها به راحتی تکثیر شده و با محیط خود سازگار می‌شوند، که این موضوع درمانشان را دشوار می‌کند.

هرپس تناسلی چطور به دیگران منتقل می‌شود

بیماری هرپس تناسلی از طریق داشتن رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با فردی مبتلا، منتقل می‌شود. در صورت تماس با موارد زیر، ممکن است به تبخال تناسلی مبتلا شوید:

• زخم تبخال
• بزاق شریک مبتلا به تبخال دهان
• مایعات تناسلی از شریک مبتلا به تبخال تناسلی
• پوست ناحیه دهان شریک مبتلا به تبخال دهان
• پوست ناحیه تناسلی شریک جنسی مبتلا به تبخال تناسلی

همچنین ممکن است تبخال تناسلی را از شریک جنسی که زخم قابل مشاهده‌ای ندارد یا از عفونت خود بی اطلاع است، بگیرید. در صورت داشتن رابطه جنسی دهانی با شریک مبتلا به تبخال دهان نیز، ممکن است به تبخال تناسلی مبتلا شوید.

هرپس تناسلی از طریق استفاده از توالت فرنگی، ملافه، صابون، حوله و رفتن به استخر منتقل نمی‌شود.

عوامل زیر، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:

• داشتن رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی با فردی که تبخال تناسلی دارد.
• عدم استفاده از کاندوم یا سایر روش‌های محافظتی هنگام رابطه جنسی.
• کاهش توانایی بدن در مبارزه با عفونت (سیستم ایمنی ضعیف)، به دلیل سایر بیماری‌های مقاربتی یا بیماری دیگر.

از کجا بفهمیم تبخال تناسلی داریم

برای بسیاری افراد این سوال پیش می‌آید که «حالا از کجا بدانیم هرپس تناسلی داریم؟» یا «برای تشخیص تبخال تناسلی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟». برای تشخیص این بیماری و دیگر بیماری‌های مقاربتی، لازمست خانم‌ها به متخصص زنان و آقایان به اورولوژیست مراجعه کنند. به طور معمول پزشک می‌تواند با معاینه چشمی زخم‌های تبخال، ابتلا به هرپس را تشخیص دهد. اگرچه انجام آزمایش همیشه ضروری نیست، اما پزشک ممکن است برای تشخیص ابتلا به تبخال تناسلی برای شما آزمایشاتی نیز تجویز کند. در صورتی که در معرض ویروس هرپس قرار گرفته‌اید اما علائمی ندارید، می‌توانید با انجام آزمایش خون از وضعیت ابتلای خود آگاه شوید.

روش درمان تبخال تناسلی

تا امروز هیچ روش درمان قطعی برای درمان تبخال تناسلی کشف نشده است، اما علائم تبخال تناسلی قابل درمانند. البته باید بدانید که علائم هرپس، از جمله تبخال‌ها و زخم‌ها خودبخود با گذشت زمان برطرف می‌شوند اما درمان‌های دارویی تبخال تناسلی می‌توانند؛

• به بهبود زخم ها در اولین بروز کمک کنند.
• دفعات عود مکرر را کاهش دهند.
•  شدت و طول مدت علائم را در افراد با عودهای مکرر تبخال کاهش دهند.
• احتمال انتقال ویروس تبخال به شریک جنسی را کاهش پایین بیاورند.

باید بدانید عامل ایجاد هرپس یک ویروس است، بنابراین مصرف آنتی بیوتیک برای درمان تبخال تناسلی بی‌فایده خواهد بود. داروهای آنتی‌ویروسی که برای تبخال تناسلی تجویز می‌شوند شامل آسیکلوویر (زویراکس)، فامسیکلوویر، والاسیکلوویر (والترکس) هستند. پزشک با شما در مورد درمان مناسب صحبت خواهد کرد. روش درمان تبخال تناسلی به شدت بیماری، نوع HSV، فعالیت جنسی شما و سایر عوامل پزشکی بستگی دارد. با توجه به اینکه آیا در حال حاضر علائم دارید یا خیر، دوز داروها متفاوت خواهد بود.
داروهای ضد ویروسی می‌توانند به تسریع زمان بهبود زخم‌ها و کاهش دردشان کمک کنند. همچنین برای کمک به کاهش علائم تبخال، ممکن است به شما توصیه شود با احساس اولین علائم عود بیماری (گزگز، خارش و سایر علائم) دارو مصرف کنید.

چطور از ابتلا به هرپس تناسلی پیشگیری کنیم

در افرادی که از نظر جنسی فعال هستند انجام دادن اقدامات زیر می‌تواند به جلوگیری از تبخال تناسلی کمک کند:

• استفاده از روش‌های جلوگیری هنگام هر نوع رابطه جنسی؛ مانند کاندوم و دم دهانی (کاندوم دهانی).
• خودداری از رابطه جنسی با فردی که علائم تبخال را دارد (با این حال، مهم است که بدانید HSV حتی زمانی که علائم وجود ندارد، می‌تواند به فرد دیگری منتقل شود.)
• صحبت با شریک جنسی درباره وضعیت سلامت و بیماری‌های مقاربتی آنها.

توجه داشته باشید که همه زخم‌های تبخال در مناطقی که کاندوم می تواند پوشش دهد، ایجاد نمی‌شوند. به علاوه پوست می‌تواند ویروس را از مناطقی که زخم تبخال در آن قابل مشاهده نیست، آزاد کند. بنابراین کاندوم ممکن است به طور کامل از شما در برابر تبخال تناسلی محافظت نکند.

اگر می‌دانید که شریک جنسی‌تان مبتلا به هرپس تناسلی است، اقدامات زیر می‌تواند احتمال ابتلا را در شما کاهش دهد:

• مصرف روزانه داروی ضد تبخال توسط شریک جنسی شما تحت نظر پزشک.
• اجتناب از هرگونه رابطه جنسی (واژینال، مقعدی، دهانی) هنگامی که همسرتان تبخال دارد

تبخال تناسلی در بارداری

طبیعی است که هنگام ابتلا به هر نوع بیماری مقاربتی، نگران سلامت کودک خود باشید. در صورت عود فعال هرپس تناسلی (داشتن تبخال)، این بیماری می‌تواند در حین زایمان واژینال، به کودک شما منتقل شود. بنابراین بسیار مهم است که به محض اطلاع از بارداری، شرایط خود را با پزشک‌تان در میان بگذارید. پزشک در مورد آنچه که باید قبل، در حین و بعد از زایمان انتظار داشته باشید با شما صحبت خواهد کرد. آنها می‌توانند درمان‌های ایمن برای بارداری را برایتان تجویز کنند و در صورت نیاز تصمیم بگیریند زایمان را به صورت سزارین انجام دهند.

سخن آخر

هرپس تناسلی (HSV) یک بیماری مقاربتی شایع است که باعث بروز تبخال در نواحی تناسلی و دیگر بخش‌های بدن می‌شود. این بیماری درمان قطعی ندارد اما با مصرف دارو و برخی اقدامات دیگر می‌توان علائم آن را کنترل و از انتقال آن به دیگران جلوگیری کرد. با توجه به اینکه حتی اقدامات پیشگیرانه هنگام رابطه جنسی نیز نمی‌توانند به طور ۱۰۰ درصد از ابتلا به تبخال تناسلی پیشگیری کنند، بهتر است پیش از رابطه جنسی با شریک خود در اینباره صحبت کرده و با انجام آزمایش از سلامت خود و نفر مقابل اطمینان حاصل کنید.