قرص متفورمین یکی از داروهایی است که برای درمان دیابت تجویز می‌شود، اما برخی از افراد از قرص متفورمین برای لاغری استفاده می‌کنند، بدون  آنکه از عوارض آن آگاه باشند. از این رو، این مقاله را، ابتدا با تعریف قرص متفورمین و کارکرد آن در بدن آغاز می‌کنیم و سپس با عوارض این قرص متن را به پایان می‌­رسانیم. پس لطفا تا آخر متن با ما همراه باشید.

فهرست مطالب 

• قرص متفورمین چیست

• آیا متفورمین باعث لاغری می‌شود

• متفورمین چگونه باعث لاغری می­شود

• آیا قرص متفورمین در لاغری شکم تاثیری دارد

• آیا مصرف متفورمین برای لاغری توصیه می­شود

• طریقه­ مصرف متفورمین

• عوارض کلی مصرف قرص متفورمین و عوارض آن برای لاغری

قرص متفورمین چیست

قرص متفورمین یکی از داروهای اصلی برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو است. اگر شما به دیابت نوع دو مبتلا هستید، احتمالا قرص متفورمین جزو اولین داروهایی است که پزشک­تان تجویز کرده است. تحقیقات نشان داده قرص متفورمین علاوه بر کاهش قند خون سبب جذب بهتر انسولین توسط بدن می­‌شود.

نحوه­ کارکرد متفورمین در بدن بیماران دیابتی به این طریق است که میزان گلوکز تولیدی کبد را کاهش می‌­دهد و به هورمون انسولین کمک می­‌کند تا بهتر جذب بدن شود. همچنین مقاومت نسبت به انسولین افراد دیابتی را کاهش می‌­دهد و سبب بهبود حال بیماران دیابتی می‌شود.

همانطور که مصرف قرص متفورمین باعث می­‌شود گلوکز به دست آمده از غذاها هضم و ذخیره شود، حال بیمار نیز بهبود پیدا می­‌کند. مصرف داروهای کنترل کننده­ دیابت مثل قرص متفورمین و رعایت یک سبک زندگی سالم، باعث کاهش عوارض بیماری دیابت می­‌شود. عوارض درمان نکردن این بیماری عبارتند از قند خون بالا، افزایش خطر ابتلا به بیماری­‌های قلبی، صدمه به کلیه، اعصاب و بینایی.

آیا متفورمین باعث لاغری می‌شود

در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو که متفورمین مصرف می­‌کنند، کاهش وزن مشاهده شده است. بیشتر داروهای موثر در کنترل دیابت سبب افزایش وزن می‌­شوند، اما متفورمین وزن افراد را کاهش می‌­دهد.

بعضی از تحقیقات بیان می­‌کنند، قرص متفورمین علی رغم تاثیرات انکار ناپذیر در کاهش وزن، فرآیند لاغری را تسریع نمی­‌کند. بر اساس این تحقیقات کاهش وزن با قرص متفورمین مدت ۱ تا ۲ سال طول می­‌کشد و میزان لاغری و کاهش وزن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در این تحقیق میزان کاهش وزن در افراد مختلف در طی ۲ سال بین ۲ کیلوگرم تا ۴ کیلوگرم بود.

یکی دیگر از نکات مهم درباره­ مصرف قرص متفورمین برای لاغری این است که اگر شما بدون رعایت یک سبک زندگی سالم که شامل رعایت اصول تغذیه سالم و ورزش کردن می‌­شود، این قرص را مصرف کنید، شاید تاثیری بر روی وزن شما نداشته باشد. افرادی که این قرص را همزمان با انجام فعالیت ورزشی و رعایت رژیم غذایی سالم مصرف کرده‌­اند، کاهش وزن داشته‌اند و ممکن است افراد دیگر این کاهش وزن را تجربه نکنند.

همچنین یکی دیگر مشکلات متفورمین بازگشت به وزن سابق پس از قطع مصرف آن است. به این معنی که اگر شما مصرف قرص متفورمین را قطع کنید، ممکن است به وزن سابق خود بازگردید. حتی اگر همچنان در حال مصرف این قرص باشید هم احتمال بازگشت وزن وجود دارد.

خوبی کاهش وزن توسط قرص متفورمین این است که چربی­‌های ذخیره شده در بدن می‌­سوزند، نه عضلات بدن. در اغلب رژیم‌­های لاغری هم چربی و هم عضلات بدن می­‌سوزند که برای سلامتی بدن چندان مفید نیست.

متفورمین چگونه باعث لاغری می­شود

با اینکه تاثیر قرص متفورمین در کاهش وزن ثابت شده است، چگونگی این کاهش وزن در هاله‌­ای از ابهام قرار دارد. نظرات مختلفی سعی دارند این روند را توضیح دهند و ما در این قسمت به چند مورد از آن­ها اشاره خواهیم کرد.

• بسیاری معتقدند قرص متفورمین سبب کاهش اشتها در افراد می­‌شود و در نتیجه وزن نیز کاهش می‌­یابد. این نظریه در نتیجه تحقیقی بر زنان مبتلا به دیابت نوع دو و چاقی مفرط به وجود آمد. این زنان به دو گروه متفاوت تقسیم شدند؛ به گروه اول سه دوز متفورمین دادند و به گروه دوم سه دوز دارونما. این کار را به مدت سه روز ادامه دادند و در هر روز میزان اشتهای دو گروه را اندازه گرفتند. گروه اول که از داروی متفورمین استفاده می­‌کرد، اشتهای کم­تری به غذا نشان داد.
• دیگر دلایلی که برای کاهش وزن در اثر مصرف قرص متفورمین ذکر کرده­‌اند، تاثیرات عوارض این قرص روی افراد است. قرص متفورمین در ابتدای مصرف باعث اسهال، استفراغ، حالت تهوع و ناآرامی معده می­‌شود. شاید از دست دادن آب بدن توسط اسهال یا کاهش اشتها و غذا نخوردن به دلیل احساس تهوع و ناآرامی در معده از دلایل کاهش وزن باشند. البته بیش­تر این عوارض طی دو هفته پس از شروع مصرف از بین می­روند ولی کاهش وزن همچنان ادامه دارد.
• یکی از منطقی‌­ترین علت­‌ها این است که قرص متفورمین بد باکتری­‌های معده تاثیر می‌گذارد و آن­ها را تغییر می­‌دهد. حالت تهوع و استفراغ هم ناشی از همین تغییرات در معده است. در اثر این تغییرات اشتهای شما کم می‌­شود.
•  همچنین قرص متفورمین باعث افزایش هورمون لپتین در بدن می‌­شود. با افزایش سطح این هورمون شما احساس سیری بیش­تری می­‌کنید و کم­تر غذا می‌­خورید.

آیا قرص متفورمین در لاغری شکم تاثیری دارد

طی تحقیقات و آزمایش‌­های صورت گرفته ثابت شد شکم و پهلوها جزو اولین ناحیه­‌هایی هستند که دچار چربی سوزی می­‌شوند و کاهش وزن از این ناحیه­‌ها آغاز می­‌شود. در نتیجه قرص متفورمین بر لاغری شکم و پهلوها موثر است.

آیا مصرف متفورمین برای لاغری توصیه می­شود

پزشک متخصص برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و چاقی مفرط یا افرادی که بدن­شان نسبت به انسولین مقاوم است، متفورمین تجویز می‌­کند و این قرص سبب کاهش وزن و بهبود وضع بیمار می‌­شود. اما افرادی که دیابت ندارند، بهتر است از این دارو برای کاهش وزن استفاده نکنند. اگرچه سازمان غذا و دارو مصرف قرص متفورمین برای لاغری را تایید نمی­‌کند، اما ممکن است پزشک شما قرص متفورمین را تجویز کند. این دارو حتما باید با تایید پزشک مصرف شود و نیاز به نسخه دارد.

قرص متفورمین به تنهایی کاربرد چندانی در لاغری و کاهش وزن ندارد، چون وزن کاهش یافته ممکن است پس از قطع متفورمین بازگردد. همچنین، میزان وزنی که به علت مصرف متفورمین کاسته می‌­شود، ناچیز است. کاهش وزن بر اثر قرص متفورمین در مدت زمان طولانی رخ می‌­دهد و مصرف این دارو روند لاغری را تسریع نمی­‌کند.

قرص متفورمین را به راحتی می‌­توان با ورزش و رعایت رژیم غذایی سالم جایگزین کرد. وزن کم شده بر اثر تغذیه سالم و ورزش بیش­تر از وزن کاسته شده توسط متفورمین است و عوارض هم ندارد. همچنین احتمال بازگشت وزن در اثر تغییر عادات غذایی و انجام حرکات ورزشی روزانه بسیار کم­تر از قرص متفورمین است.

قرص متفورمین داروی مناسبی برای کاهش وزن نبوده و تنها در شرایطی خاص مصرف آن توصیه می­‌شود.

مصرف قرص متفورمین هرگز جایگزین عادات غذایی سالم و ورزش نمی‌­شود. به جای مصرف قرص متفورمین برای لاغری، شما می­‌توانید از راهکارهای ساده­ زیر برای کاهش وزن استفاده کنید:

• از نوشیدنی­‌های حاوی قند مصنوعی دوری کنید.
• قبل از میل کردن وعده­‌های غذایی آب بنوشید تا بیش­تر حجم معده اشغال شود و شما زودتر احساس سیری کنید.
• به مدت ۳۰ دقیقه هر روز فعالیت سبک داشته باشید و این فعالیت ورزشی را ۵ روز در هفته تکرار کنید.
• غذاهای مغذی مثل میوه، سبزیجات و غلات کامل را در سبد غذایی خود قرار دهید.
• مصرف غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.
• یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین با چربی و کربوهیدرات سالم انتخاب کنید و به آن عمل کنید.
• سعی کنید مقدار غذا در هر وعده را کنترل کنید و بیش­تر از نیاز بدن غذا نخورید.

در نهایت متفورمین به تنهایی قرص مناسبی برای لاغری نیست و تاثیر چندانی در کاهش وزن افرادی که چاقی مفرط دارند، نمی­‌گذارد.

طریقه­ مصرف متفورمین

میزان دوز مصرفی متفورمین هر فرد باید توسط پزشک مشخص شود. شما باید درباره­ دوز مصرفی و عوارض جانبی قرص متفورمین حتما با پزشک خود مشورت کنید.

مقدار دوز مصرفی قرص متفورمین به شخص مبتلا به دیابت نوع ۲ بستگی دارد. برخی از افراد می­‌توانند این قرص را همراه با غذا مصرف کنند؛برخی به تنهایی آن را استفاده کرده وعده‌­ای باید قرص متفورمین را همراه با انسولین مصرف کنند.

به طور کلی دوزهای زیر برای افراد با شرایط ذکر شده است. این دوزها عبارتند از:

• اگر متفورمین به صورت قرص مصرف شود، دوز مصرفی آن برای شخص بزرگسال ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی گرم در روز است. افراد بزرگسال نباید بیش­تر از ۲۵۰۰ میلی گرم در روز متفورمین مصرف کنند.
•  اگر متفورمین به صورت مایع مصرف شود، دوز مصرفی آن برای فرد بزرگسال بین ۵ تا ۵/۸ میلی لیتر در روز است. این مقدار نباید از ۲۵ میلی لیتر در روز بیش­تر شود.
• برای مصرف کودکان متفورمین مایع باید به صورت ۵ میلی لیتر دوبار در روز مصرف شود. البته میزان دوز مصرفی کودکان حتما باید ابتدا با پزشک متخصص هماهنگ شود و طبق تجویز او مصرف شود.
• وقتی فردی مصرف یک دوز از متفورمین را فراموش کند، باید در اسرع وقت آن دوز را مصرف نماید. اگر دوز مصرفی فراموش شده و زمان مصرف دوز مصرفی دوم فرا رسیده، مشکلی نیست که دوز اول را مصرف نکنند.
• افزایش یا کاهش بی‌­دلیل دوز مصرفی متفورمین بدون دستور پزشک اصلا توصیه نمی­‌شود و باید از آن پرهیز کرد.
• بهترین و مطمئن‌­ترین کار مشورت با پزشک متخصص و عمل کردن به دستورات اوست.

عوارض کلی مصرف قرص متفورمین و عوارض آن برای لاغری

طبق گفته­ سازمان غذا و دارو قرص متفورمین ممکن است عوارض زیر را به همراه داشته باشد. یکی از اتفاق­‌هایی که می‌­تواند در اثر مصرف قرص متفورمین برای لاغری رخ دهد، اسیدوز لاکتیک است که به تجمع و انباشت خطرناک اسید لاکتیک در خون می‌­گویند. البته احتمال بروز اسیدوز لاکتیک در بیمارانی که متفورمین مصرف می­‌کنند، بسیار کم است.

اگر در اثر مصرف متفورمین علائم زیر را در خود مشاهده کردید، حتما باید به اورژانس مراجعه کنید:

• ضعف
• تنفس سخت و مشکل
• خستگی
• حس گیجه
• درد بدون علت در ماهیچه­‌ها
• خواب آلودگی بدون دلیل مشخص
• درد شکم
• استفراغ و حالت تهوع
• ضربان قلب کند یا غیر معمول

افراد زیر بیش­تر در معرض خطر اسیدوز لاکتیک قرار دارند:

• افرادی که الکل مصرف می­‌کنند.
• افرادی که مشکلات کبدی دارند.
• افرادی که مشکلات کلیوی دارند.

یکی دیگر از عوارض مصرف متفورمین، افت بیش از اندازه قند خون است. در این حالت قند خون فرد بیش‌تر از حد معمول پایین می‌­آ­­­ید و خطرناک است. افت قند خون می‌­تواند به موارد زیر منتهی شود:

• تشنج
• غش کردن
• صدمات مغزی
• مرگ

افت قند خون به سرعت باید برطرف شود وگرنه عواقب جدی برای بیمار دارد. برای جبران افت قند خون باید ۱۵ تا ۲۰ گرم گلوکز مصرف شود که می­تواند به شکل نوشیدنی قند دار یا آبنبات شکری باشد.

نشانه­‌های افت فشار خون در اثر مصرف قرص متفورمین شامل موارد زیر می­‌شود:

• خواب آلودگی
• تحریک پذیری
• سر درد
•  ضعف
• سرگیجه و سر درگمی
• افزایش تعریق
• افزایش ضربان قلب
• احساس گرسنگی

عوارض کم خطر و نادر مصرف قرص متفورمین که بعد از مدتی خوب می‌­شود و از بین می‌­رود شامل:

• اسهال
• احساس تهوع
•  سوزش معده
• درد شکم
• نفخ

سخن پایانی

کاهش وزن و داشتن اندام مناسب یکی از اهداف مسیر سلامتی است، اما روش رسیدن به این هدف هم مهم است. بیش­تر افراد برای کاهش وزن به دنبال راه‌های ساده و سریع هستند، اما چیزی که باید به آن توجه شود، تغییر عادات غذایی و داشتن سبک زندگی سالم است. حتی اگر کاهش وزن به سادگی میسر شود، بار دیگر باز می­‌گردد. یکی از راه های ساده و سریع برای لاغری مصرف قرص‌هایی است که باعث لاغری می‌شوند. یکی از این داروها، داروی دیابتی متفورمین است. اگرچه، بیماران دیابتی مبتلا به چاقی مفرط طبق تجویز پزشک از این قرص مصرف می‌کنند، اما به برخی از افراد، ممکن است قرص متفورمین برای لاغری توصیه شود. فراموش نکنید، این قرص راه­‌حل مناسبی برای لاغری در افراد غیر دیابتی نیست و مصرف آن به خصوص مصرف خودسرانه آن، سلامتی را تهدید می‌کند. به جای مصرف داروهای این چنینی، سبک زندگی خود را تغییر دهید. فراموش نکنید ورزش و رعایت رژیم غذایی سالم بیش­تر از قرص متفورمین در کاهش وزن موثر است و عوارض آن را هم ندارد.