پیشرفت‌های غربالگری و درمان سرطان سینه از سال 1989 نرخ بقای بیماران مبتلا به آن را به‌طرز چشمگیری بهبود بخشیده است. بر اساس اعلام انجمن سرطان آمریکا (ACS) در ایالات متحده بیش از 3.1 میلیون نجات‌یافته از سرطان پستان وجود دارد و احتمال مرگ هر زن به علت سرطان سینه حدود یک به 38 (2.6 درصد) است.

همچنین سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در میان زنان و دومین سرطان شایع در ایران است. بیماری 40 درصد از حدود 15 هزار مبتلایان دیرتر از آنچه که باید تشخیص داده می‌شود و همین موضوع باعث افزایش مرگ و میر ناشی از این سرطان در ایران شده است. این مقاله را تا پایان مطالعه کنید تا از نشانه‌ها، مراحل، علل، عوامل خطر، انواع، تشخیص و درمان این نوع سرطان اطلاع کافی داشته باشید.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

علائم

مراحل تشخیص

علت بروز

عوامل موثر

انواع

تشخیص

درمان

بهبودی

پیشگیری

 

 

ACS برآورد کرده است که در سال جاری میلادی، بیش از 286 هزار زن تشخیص سرطان سینه تهاجمی دریافت خواهند کرد و در مورد حدود 63 هزار نفر سرطان غیرتهاجمی تشخیص داده خواهد شد. به‌علاوه، بر اساس گزارش این انجمن در همین سال حدود 42 هزار زن در اثر سرطان سینه خواهند مرد. با این حال نرخ مرگ در اثر سرطان سینه به دلیل پیشرفت‌های درمان بیماری از سال 1989رو به کاهش گذاشته است.
آگاهی از نشانه‌ها و نیاز به غربالگری روش‌های مهم کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه است. این بیماری در موارد نادر می‌تواند مردان را نیز تحت تأثیر قرار دهد، ولی این مقاله تنها بر سرطان سینه در زنان تمرکز می‌کند.

علائم سرطان سینه

معمولا، اولین نشانه‌های سرطان سینه به صورت ضخیم‌شدگی یک ناحیه‌ از بافت سینه یا توده‌ای در سینه یا زیر بغل ظاهر می‌شود.
نشانه‌های دیگر شامل این موارد است:
درد در ناحیه زیر بغل یا سینه که با گذشت چرخه‌های ماهانه تغییری در آن ایجاد نشود.

• سوراخ‌شدگی (ایجاد حفره) یا قرمزی در پوست سینه و ایجاد حالتی شبیه به سطح پوست پرتقال؛
• ایجاد جوش اطراف نوک یکی از سینه‌ها یا روی آن؛
• ترشح احتمالا حاوی خون از نوک سینه؛
• فررفتگی یا برگشتگی نوک سینه به داخل؛
• تغییر اندازه یا شکل سینه؛
• پوسته پوسته شدن پوست سینه یا نوک آن؛

بیشتر توده‌های سینه سرطانی نیستند. با این حال اگر زنان به وجود توده‌ای در سینه خود پی ببرند باید برای معاینه به پزشک مراجعه کنند.

مراحل تشخیص

• پزشک مراحل سرطان را بر اساس اندازه تومور و انتشار یا عدم انتشار آن به گره‌های لنفی یا دیگر بخش‌های بدن تعیین می‌کند.
• برای تعیین مرحله سرطان پستان روش‌های مختلفی وجود دارد؛ یکی از این روش‌ها گریدبندی سرطان سینه به مراحل صفر تا 4 است که هر مرحله شماره‌ دسته‌های فرعی خود را دارد. در ادامه توضیح این چهار مرحله اصلی خواهد آمد اگرچه مرحله فرعی دقیق یک سرطان می‌تواند به دیگر ویژگی‌های خاص تومور مثلا وضعیت گیرنده HER2 نیز بستگی داشته باشد.
• مرحله صفر: در این مرحله که به کارسینوم مجرایی در جا (DCIS) معروف است سلول‌ها به درون مجراها محدودند و هنوز به بافت‌هاي اطراف حمله نکرده‌اند.
• مرحله 1: در این مرحله قطر تومور تا 2 سانتی‌متر (cm) می‌رسد و هنوز بر هیچ گره لنفی تأثیر نگذاشته است یا تنها گروه‌های کوچکی از سلول‌های سرطانی در گره‌های لنفاوی وجود دارد.
• مرحله 2: تومور 2 سانتی‌متر قطر دارد و انتشار به گره‌های مجاور را شروع کرده است، یا اندازه آن بین 2 تا 5 سانتی‌متر است و هنوز به گره‌های لنفی گسترش نیافته است.
• مرحله 3: تومور تا 5 سانتیمتر قطر دارد و به چندین گره لنفی انتشار یافته است، یا بزرگ‌تر از 5 سانتی‌متر است و به تعداد کمی گره لنفی انتشار یافته است.
• مرحله 4: سرطان به اندام‌های دور -در بیشتر موارد استخوان‌ها، کبد، مغز یا ریه‌ها- انتشار یافته است.

علت‌ سرطان سینه چیست؟

سینه‌های زنان پس از بلوغ از چربی، بافت پیوندی و هزاران لوبول تشکیل می‌شود. لوبول‌ها غده‌های بسیار ریزی هستند که شیر را برای تغذیه نوزاد تولید می‌کنند. لوله‌های ریز یا مجراها شیر را به طرف نوک سینه منتقل می‌کنند.
سرطان باعث می‌شود سلول‌ها به گونه‌ای غیرقابل کنترل تکثیر شوند و مرگ آن‌ها در نقطه معمول چرخه زندگی سلولی روی ندهد. این رشد سلولی بیش از حد به این دلیل موجب سرطان می‌شود که تومور مواد مغذی و انرژی را مصرف می‌کند و سلول‌های اطراف خود را از این منابع محروم می‌کند.
سرطان سینه معمولا در لایه داخلی مجراهای شیر یا لوبول‌های تأمین‌کننده شیر آن‌ها شروع می‌شود و می‌تواند از این لایه به دیگر بخش‌های بدن انتشار یابد.

عوامل موثر در سرطان سینه

علت دقیق سرطان سینه نامشخص است، اما برخی عوامل خطر احتمال آن را افزایش می‌دهد. پیشگیری از برخی از این عوامل خطر امکان‌پذیر است.
1- سن: 

خطر سرطان سینه با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. در بیست سالگی احتمال ابتلا به این بیماری در دهه بعدی زندگی 0.06 درصد است و تا هفتاد سالگی به 3.84 درصد می‌رسد.

2- ژنتیک: 
زنانی‌که حامل برخی جهش‌های مشخص در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 هستند، به احتمال بالاتری به سرطان سینه، سرطان تخمدان یا هر دو بیماری مبتلا خواهند شد.
همچنین ارتباط جهش در ژن TP53 با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه نیز مشخص شده است.
اگر یكی از خویشاوندان نزدیك فردی در حال حاضر مبتلا به سرطان سینه باشد، یا در گذشته به این بیماری مبتلا بوده باشد، احتمال ابتلای فرد به سرطان سینه افزایش می‌یابد.
بر اساس توصیه دستورالعمل‌های فعلی افراد گروه‌های زیر باید پیگیر انجام آزمایش ژنتیک باشند: کسانی که سابقه خانوادگی سرطان سینه، تخمدان، لوله فالوپ یا سرطان صفاق دارند و یا کسانی که در اجداد آن‌ها سابقه سرطان سینه مرتبط با جهش‌ در ژن‌های BRCA1 یا BRCA2 وجود دارد.

3- سابقه سرطان یا توده‌های سینه
احتمال ابتلای دوباره به بیماری در زنانی که قبلا سرطان سینه داشته‌اند بیش از احتمال ابتلای کسانی است که هرگز سابقه آن را نداشته‌اند.
داشتن بعضی از انواع توده‌های غیر سرطانی سینه احتمال ابتلای بعدی به این بیماری را افزایش می‌دهد. هایپرپلازی آتیپیک مجرایی یا سرطان لوبولار در جا  از مثال‌های این مورد است.
افرادی که سابقه سرطان سینه، تخمدان، لوله فالوپ یا سرطان صفاق دارند باید با پزشک خود در مورد آزمایش ژنتیک مشورت کنند.
4- بافت سینه متراکم
احتمال تشخیص سرطان سینه در زنانی که سینه‌های متراکم‌تری دارند بالاتر است.

5- قرارگیری در معرض استروژن و شیردهی
قرار داشتن طولانی مدت در معرض استروژن خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد. این مسئله ممکن است بدان دلیل باشد که دوره‌های ماهانه فردی زودتر شروع شده یا در سن بالاتری به یائسگی رسیده باشد. بین این زمان‌ها میزان استروژن در بالاترین سطح است.
به نظر می‌رسد شیر دادن با سینه به ویژه به مدت بیش از یک سال احتمال ابتلا به سرطان سینه را کاهش می‌دهد که احتمالا ناشی از کاهش قرارگیری در معرض استروژن پس از بارداری و شیردهی است.
6- وزن بدن
زنانی که پس از یائسگی دچار اضافه وزن یا چاقی می‌شوند نیز احتمالا به دلیل افزایش سطح استروژن با احتمال بالاتر ابتلا به سرطان سینه مواجه‌اند. مصرف قند زیاد نیز می‌تواند یکی از عوامل ابتلا باشد.
7- مصرف الکل
به نظر می‌رسد مصرف منظم و زیاد الکل در ابتلا به سرطان سینه نقش داشته باشد.
بر اساس تحقیقات موسسه ملی سرطان (NCI) مطالعات پیوسته نشان داده‌ است كه خطر ابتلا به سرطان سینه در زنانی كه الكل مصرف می‌کنند بالاتر از زنانی است كه الکل نمی‌نوشند. افرادی که مصرف مشروبات الکلی آن‌ها در حد متوسط تا زیاد است نسبت به مصرف‌کنندگان مقادیر کم الکل با خطر بیشتری روبه‌رو هستند.
8- قرار گرفتن در معرض پرتوها
در صورتی‌که فرد برای یک نوع سرطان دیگر تحت پرتودرمانی قرار گیرد ممکن است خطر ابتلای او به سرطان سینه در مراحل بعدی زندگی افزایش یابد.
9- درمان‌های هورمونی
بر اساس گزارش NCI مطالعات نشان داده است که داروهای ضد بارداری خوراکی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان سینه را کمی افزایش دهند.
طبق اعلام ACS مطالعات نشان داده‌ است که هورمون جایگزین درمانی (HRT) به ویژه درمان با استروژن-پروژسترون (EPT) با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه ارتباط دارد.
ایمپلنت‌های زیبایی و بقا پس از ابتلا به سرطان سینه
یک بررسی در سال 2013 نشان داد که زنانی که ایمپلنت زیبایی سینه دارند و سرطان سینه در مورد آن‌ها تشخیص داده می‌شود با خطر بالاتری برای مرگ در اثر این بیماری مواجه‌اند که می‌تواند به دلیل پنهان شدن سرطان توسط ایمپلنت‌ها در حین غربالگری باشد، چون ایمپلنت‌ها موجب تغییراتی در بافت سینه می‌شوند.
با این حال، بررسی‌ای که در سال 2015 در ژورنال جراحی زیبایی منتشر شد نشان داد که انجام جراحی زیبایی ایمپلنت سینه خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی‌دهد.
برای تأیید این رابطه لازم است تحقیقات بیشتری توسط دانشمندان انجام شود.

اگر می‌خواهید اطلاعات خود را افزایش دهید در بخش پزشکی مقالات متنوعی موجود است.

انواع سرطان سینه

سرطان سینه انواع مختلفی دارد که شامل این موارد است:
کارسینوم مجرایی: این نوع سرطان در مجرای شیر آغاز می‌شود و معمول‌ترین نوع بیماری است.
کارسینوم لوبولار: این نوع سرطان در لوبول‌ها آغاز می‌شود.
سرطان تهاجمی سینه زمانی روی می‌دهد که سلول‌های سرطانی از داخل لوبول‌ها یا مجراها خارج می‌شوند و به بافت نزدیک حمله می‌کنند. این پدیده احتمال انتشار سرطان به دیگر قسمت‌های بدن را افزایش می‌دهد.
سرطان غیر تهاجمی سینه زمانی ایجاد می‌شود که سرطان در محل منشأ خود ‌مانده و هنوز منتشر نشده است. باوجود این، گاهی این سلول‌ها می‌توانند به سرطان تهاجمی سینه تبدیل شوند.

تشخیص سرطان سینه

پزشکان اغلب سرطان سینه را پس از غربالگری معمول یا در زمانی تشخیص می‌دهند که زنان پس از پی بردن به نشانه‌ها به آنها مراجعه می‌کنند.
چند آزمایش و روش‌ تشخیصی برای کمک به به تأیید تشخیص وجود دارد.

معاینه سینه: پزشک سینه‌ها را از نظر وجود توده و نشانه‌های دیگر بررسی می‌کند.
ممکن است لازم باشد فرد در طول معاینه بنشیند یا بایستد و بازوهای خود را در موقعیت‌های مختلف مثلا بالای سر یا در طرفین قرار دهد.
آزمایش‌های تصویربرداری:  آزمایش‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به تشخیص سرطان سینه کمک کند.
ماموگرام: نوعی آزمایش با پرتو ایکس که پزشکان معمولا آن را در طول غربالگری اولیه سرطان سینه به کار می‌گیرند. حاصل این آزمایش تصاویری است که به پزشک کمک می‌کند تا هرگونه توده یا حالت غیر طبیعی را تشخیص دهد.
پزشک معمولا پس از مشاهده نتایج مشکوک آزمایش‌های بیشتری انجام می‌دهد. با این حال گاهی ماموگرافی یک ناحیه مشکوک را نشان می‌دهد که پس از آن مشخص می‌شود سرطان نبوده است.
سونوگرافی: این اسکن از امواج صوتی استفاده می‌کند تا به پزشک کمک کند که توده جامد را از کیست پر از مایع متمایز سازد.
MRI: تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) با ترکیب تصاویر مختلف سینه به پزشک در شناسایی سرطان یا حالت‌های غیر طبیعی دیگر کمک می‌کند. ممکن است پزشک MRI را به عنوان پیگیری ماموگرافی یا سونوگرافی توصیه کند. گاهی نیز پزشکان از MRI به عنوان ابزار غربالگری در مورد افرادی که خطر ابتلای آن‌ها به سرطان سینه بیشتر است استفاده می‌کنند.
بیوپسی: در بیوپسی پزشک نمونه‌ای از بافت را استخراج می‌کند و آن را برای تحلیل به آزمایشگاه می‌فرستد. این آزمایش نشان می‌دهد که سلول‌ها سرطانی هستند یا نه؛ و در صورت سرطانی بودن چه نوع سرطانی در ناحیه ایجاد شده است. همچنین بیوپسی نشان می‌دهد که آیا سرطان حساس به هورمون هست یا نه.
تشخیص شامل تعیین مرحله سرطان برای مشخص کردن موارد زیر نیز هست:

• اندازه تومور
• فاصله (برد) انتشار آن
• تهاجمی یا غیر تهاجمی بودن آن

تعیین مرحله تصویری از احتمال بهبودی فرد مبتلا و دوره درمان ایده‌آل او ارائه می‌دهد.

همه چیز درباره درمان سرطان پستان

درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل موارد زیر است:

• نوع و مرحله سرطان
• حساسیت فرد به هورمون‌ها
• سن، وضعیت سلامت عمومی و اولویت‌های فرد

گزینه‌های اصلی درمان شامل موارد زیر است:

• پرتودرمانی
• جراحی
• درمان بیولوژیک یا دارودرمانی هدفمند
• هورمون‌درمانی
• شیمی‌درمانی

عوامل مؤثر بر نوع درمان هر بیمار شامل مرحله سرطان، سایر مشکلات پزشکی و اولویت‌های فردی خواهد بود.

جراحی 

در صورت نیاز به جراحی نوع آن به تشخیص و ترجیح فرد بستگی دارد. انواع جراحی شامل موارد زیر است:
لامپکتومی (برداشتن توده): این نوع جراحی شامل برداشتن تومور و مقدار کمی از بافت سالم اطراف آن است. لامپکتومی می‌تواند به جلوگیری از انتشار سرطان کمک کند. در صورتی که تومور كوچك باشد و جداسازی آن از بافت اطراف آسان باشد لامپکتومی از گزینه‌های جراحی مناسب خواهد بود.
ماستکتومی (برداشتن سینه): ماستکتومی ساده شامل برداشتن لوبول‌ها، مجراها، بافت چربی، نوک سینه، هاله اطراف نوک سینه و مقداری پوست است. در بعضی از انواع این نوع عمل جراح گره‌های لنفی و عضله دیواره قفسه سینه را نیز برمی‌دارد.
بیوپسی گره سنتینل (نگهبان): در صورت رسیدن سرطان سینه به گره‌های لنفی سنتینل - اولین گره‌هایی که سرطان می‌تواند به آن‌ها گسترش یابد- ممکن است بیماری از طریق سیستم لنفی به دیگر نقاط بدن نیز انتشار یابد. معمولا در صورتی که پزشک وجود سرطان را در گره‌های سنتینل پیدا نکند نیازی به برداشتن گره‌های باقی‌مانده نخواهد بود.
برداشتن گره لنفی زیر بغل: اگر پزشک سلول‌های سرطانی را در گره‌های سنتینل پیدا کند ممکن است برداشتن چندین گره لنفی زیر بغل را توصیه کند تا مانع گسترش سرطان شود.
بازسازی: پس از ماستکتومی جراح می‌تواند سینه را بازسازی کند تا طبیعی‌تر به نظر برسد. این کار می‌تواند فرد را در مقابله با اثرات روانی برداشتن سینه یاری کند.
جراح می‌تواند بازسازی سینه را همزمان با انجام ماستکتومی یا زمانی پس از آن انجام دهد. برای بازسازی می‌توان از ایمپلنت سینه یا بافت بخش دیگری از بدن استفاده کرد.

پرتودرمانی
ممکن است بیمار حدود یک ماه پس از عمل تحت پرتودرمانی قرار بگیرد. پرتودرمانی شامل هدف قرار دادن تومور با دوزهای کنترل شده پرتو است که سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین می‌برد.
شیمی‌درمانی
ممکن است پزشک در صورت وجود خطر بالای عود یا انتشار سرطان داروهای شیمی‌درمانی سیتوتوکسیک را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی تجویز کند. پزشکان انجام شیمی‌درمانی پس از جراحی را شیمی‌درمانی کمکی می‌نامند.
ممکن است گاهی پزشک شیمی درمانی را قبل از عمل برای کوچک کردن تومور و افزایش سهولت برداشتن آن تجویز کند. پزشکان این روش را شیمی‌درمانی نو کمکی می‌نامند.
درمان با انسداد هورمون
پزشکان روش درمان با انسداد هورمون را برای جلوگیری از بازگشت سرطان‌های سینه حساس به هورمون پس از درمان به کار می‌برند. هورمون‌درمانی می‌تواند در درمان سرطان‌های گیرنده استروژن (ER)-مثبت و گیرنده پروژسترون (PR)-مثبت استفاده شود.
پزشکان معمولا درمان با انسداد هورمون را پس از جراحی تجویز می‌کنند، اما ممکن است گاهی آن را از قبل از عمل برای کوچک کردن تومور به کار برند.
وقتی افراد واجد شرایط جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی نباشند درمان با انسداد هورمون می‌تواند تنها گزینه‌ برای درمان آن‌ها باشد.
ممکن است پزشکان توصیه کنند که فرد هورمون‌درمانی را 5 تا 10 سال بعد از عمل ادامه دهد، ولی این درمان بر سرطان‌های غیر حساس به هورمون‌ تأثیری نخواهد داشت.
برخی داروهایی که در روش درمان با انسداد هورمون به کار می‌روند شامل موارد زیر است:

• تاموکسیفن
• مهارکننده‌های آروماتاز
• کاهش فعالیت یا سرکوب تخمدان‌ها
• گوسرلین که یک داروی آگونیست آزادسازی هورمون لوتئینه کننده است که تخمدان‌ها را سرکوب می‌کند.

درمان هورمونی می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد.
درمان بیولوژیک
داروهای هدفمند می‌توانند انواع خاصی از سرطان سینه را از بین ببرند. نمونه این داروها شامل موارد زیر است: 

• تراستوزوماب (هرسپتین)
• لاپاتینب (تایکرب)
• بِواسیزوماب (آواستین)

درمان‌های سرطان سینه و دیگر سرطان‌ها می‌تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد. افراد باید در هنگام تصمیم‌گیری در مورد یک درمان درباره خطرات احتمالی آن‌ها با پزشک خود گفت‌وگو کنند و به دنبال روش‌های به حداقل رساندن عوارض جانبی باشند.

امکان بهبودی

چشم‌انداز فرد مبتلا به سرطان سینه به مرحله بیماری بستگی دارد. تشخیص و درمان زودهنگام معمولا به چشم‌انداز مثبت منجر می‌شود.
به گزارش ACS زنانی که برای سرطان سینه مرحله صفر یا مرحله یک تحت درمان قرار می‌گیرند در مقایسه با زنانی که سرطان ندارند به احتمال 99 درصد حداقل 5 سال پس از تشخیص زنده خواهد ماند.
اگر سرطان سینه به مرحله 4 برسد احتمال زنده ماندن تا 5 سال پس از تشخیص کاهش می‌یابد و به حدود 27 درصد می‌رسد.
بررسی و غربالگری منظم می‌تواند به تشخیص زودهنگام نشانه‌ها کمک کند. زنان باید در مورد گزینه‌های درمانی خود با پزشک گفت‌وگو کنند.
غربالگری منظم: دستورالعمل‌های مختلفی برای تعیین فاصله زمانی بین غربالگری‌های سرطان سینه وجود دارد.
کالج پزشکان آمریکا (ACP) توصیه می‌کند که زنان 40 تا 49 ساله با خطر متوسط سرطان سینه باید در مورد مزایا و خطرات غربالگری منظم با پزشکان خود گفت‌وگو کنند.
زنان در معرض خطر متوسط در سنین بین 50 تا 74 سال باید هر 2 سال یک بار غربالگری انجام دهند. پزشکان غربالگری را در سن بالای 75 سال فقط برای زنانی توصیه می‌کنند که امید به زندگی در مورد آن ها 10 سال یا بیشتر باشد.
ACS پیشنهاد می‌کند كه زنان در معرض خطر متوسط می‌توانند تصمیم بگیرند که از 40 سالگی به بعد هر سال تحت غربالگری قرار گیرند و کسانی که با این خطر مواجه نیستند باید غربالگری سالانه را از سن 45 سالگی آغاز کنند. زنان می‌توانند تصمیم بگیرند که پس از رسیدن به 55 سالگی هر سال غربالگری را انجام دهند. 
کالج رادیولوژیست‌های آمریکا انجام غربالگری‌های سالانه را پس از 40 سالگی توصیه می‌کند.
با وجود توصیه‌های مختلف بیشتر متخصصان نیز موافق‌اند که زنان باید پس از سن 40 سالگی در مورد غربالگری سرطان سینه با پزشک خود صحبت کنند.

راه پیشگیری از سرطان سینه

هیچ راهی برای جلوگیری از سرطان سینه وجود ندارد، ولی برخی تصمیمات مرتبط با سبک زندگی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری و انواع دیگر سرطان را به میزان چشمگیری کاهش دهد.
این تصمیم‌ها شامل موارد زیر است:

• خودداری از مصرف بیش از حد الکل؛
• رعایت رژیم غذایی سالمی که حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه باشد؛
• انجام فعالیت و ورزش کافی؛
• حفظ شاخص توده بدنی (BMI) سالم؛

زنان باید گزینه‌های خود را برای شیردهی با سینه و استفاده از درمان هورمونی جایگزین (HRT) پس از یائسگی در نظر بگیرند، زیرا این موارد نیز می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.