احتمالا همه ما یکبار در طول زندگی‌­مان چای گل گاوزبان نوشیده­‌‌ایم و از فواید و خواص دمنوش آن تعریف‌­ها شنیده‌­ایم. به احتمال زیاد در خانه هر فرد ایرانی یک شیشه گل گاوزبان خشک شده وجود دارد که در مواقع نیاز به کمک ما می­‌آید. بنابراین ما ایرانی­‌ها با خواص و فواید اعجاب‌انگیز آن ناآشنا نیستیم و پا را از آشنایی فراتر برده و از آن در مواقع زیادی استفاده می­‌کنیم. خاصیت شاخص گل گاو زبان خاصیت آرامش بخشی آن است. البته لیست خواص دمنوش گل گاوزبان بلند بالاست و در این متن به طور مفصل به آن خواهیم پرداخت.

فهرست مطالب

• گیاه گاوزبان

• خواص دمنوش و چای گل گاوزبان

• خواص درمانی گل گاوزبان

• خواص گل گاوزبان برای پوست

• خواص گل گاوزبان برای مو

• خواص گل گاوزبان برای لاغری

• گل گاوزبان را به چند شکل می­توان مصرف کرد

• عوارض مصرف گل گاوزبان

• خواص انواع دمنوش­های ترکیبی گل گاوزبان

  • خواص دمنوش گل گاوزبان و دارچین

  • خواص دمنوش گل گاوزبان و زنجبیل

  • خواص دمنوش گل گاوزبان و اسطوخودوس

  • خواص دمنوش گل گاوزبان و سنبل الطیب

  • خواص دمنوش گل گاوزبان و به لیمو

  • خواص دمنوش گل گاوزبان و بابونه

گیاه گاوزبان

گیاه گاوزبان در ایران به دو صورت یافت می‌­شود؛ گیاهی که ما با نام گاو‌زبان می­‌شناسیم و در دامنه‌­های البرز می‌­روید گیاه گاوزبان ایرانی است و از دسته گیاهان echium است.

گیاه گاوزبان دیگری که به گونه اروپایی شهرت دارد و از دسته گیاهان borage است در اصفهان، آذربایجان و دیگر شهرهای ایران می‌­روید. این دو گونه دارای ریشه­ یکسان اما تیره­ گوناگون هستند و خواص آن­ها هم کمی با یکدیگر تفاوت دارد. پس شناخت آن­ها در تعیین خواص­شان کمک می‌­کند. منظور ما از گل گاوزبان، گل گیاه گاوزبان ایرانی است.

گیاه گاوزبان، گیاهی خودرو و علفی است که ساقه­ آن به طول ۶۰ متر هم می‌­رسد. برگ­‌های این گیاه خشن هستند و ممکن است هنگام لمس کردن، دست را خراش دهند.

گل­های این گیاه به رنگ‌­های آبی، سفید و بنفش موجودند. گل گاوزبان، گل­ این گیاه است که معمولا خشک شده و به صورت چای و دمنوش مصرف می‌شود. گل‌­های این گیاه دارای خواص دارویی و درمانی متعددی هستند.

خواص دمنوش و چای گل گاوزبان

خواص دمنوش گل گاوزبان برگرفته از عناصر جادویی و شفا بخش موجود در آن است. گل گاوزبان سرشار از آنتی اکسیدان است که در کاهش التهابات بدن بسیار موثر است. از دیگر مواد مفید موجود در آن می‌­توان به ویتامین ث، ویتامین های گروه ب و مواد معدنی مثل کلسیم، آهن و پتاسیم، فلانوئید، کولین و آنتوسیانین اشاره کرد.

خواص درمانی گل گاوزبان

• بهبود دهنده علائم تنگی نفس و آسم: همان طور که اشاره کردیم، گل گاوزبان سرشار از آنتی اکسیدان است که در کاهش التهابات بسیار موثرست. بنابراین یکی از خواص درمانی گل گاوزبان، بهبود علائم بیماری آسم و تنگی نفس است. گفته می‌­شود گل گاوزبان با کاهش التهابات ریه در تنفس بهتر در افراد مبتلا به آسم و تنگی نفس موثر است. برای اثر بخشی بیش­تر، بهتر است از عرق گل گاوزبان یا مکمل­‌‌های حاوی روغن گاوزبان مصرف شود تا التهابات از بین بروند. البته دمنوش آن هم موثر است اما نه به اندازه کپسول­های مکمل و عرق آن. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره بیماری آسم بیشتر بخوانید. 
• پیشگری از سرطان: گل گاوزبان سرشار از آنتی اکسیدان و منیزیم است که گفته می­شوند در پیشگیری از سرطان لازم هستند. آنتی اکسیدان به علت مبارزه با اکسیدان استرس‌­هایی که یکی از عوامل به وجود آمدن سرطان هستند به چنین هدفی دست می­‌یابد و منیزیم هم دارای عنصر ضد اکسیدانی است که از ابتلا به سرطان جلوگیری می­‌کند.
• خواص ضد روماتیسم مفصلی: تحقیقات محدودی که بر روی گیاه گاوزبان ایرانی انجام شده است، نشان می­‌دهد آنتی اکسیدان موجود در این گیاه باعث کاهش التهاب در بیماری روماتیسم مفصلی یا آرتروریت روماتوئید می­شود و علائم دردناک بیماری از جمله بادکردگی و التهاب مفاصل را کاهش می‌دهد.
• خواص آرامش بخش و تمدد اعصاب: از مهم­ترین و شناخته شده‌­ترین موارد مصرف گل گاوزبان خاصیت آرام بخشی آن است. نوشیدن یک فنجان چای گل گاوزبان در کاهش استرس به شما کمک می­‌کند و برای تمدد اعصاب بهترین گزینه است. دفعه بعدی که کمی احساس خستگی، استرس یا اضطراب کردید، نوشیدن یک فنجان دمنوش گل گاوزبان را امتحان کنید. حتما جواب می‌­دهد.
• درمان کننده­ دردهای قاعدگی: بعضی از دمنوش­‌ها از جمله دمنوش گل گاوزبان در کاهش دردهای پریود و افزایش میزان خونریزی موثر هستند. دمنوش گل گاوزبان نیز در کاهش علائم PMS یا سندروم پیش از قاعدگی نقش دارد و پیش از شروع قاعدگی می‌­توان از یک فنجان گل گاوزبان استفاده کرد.

خواص گل گاوزبان برای پوست

از دیگر خواص دمنوش گل گاوزبان، می‌توان به تاثیرات آن بر پوست اشاره کرد. غلاوه بر این، روغن استخراج شده از گل گاوزبان دارای خواص زیر هستند؛ 

• روغن گل گاوزبان حاوی اسید چربی به نام گاما اسید لینولنیک است که در ساختار پوست ما و نحوه عملکرد آن تاثیر می‌­گذارد و سبب بهبود آن می­‌شود.
• گل گاوزبان خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد که سبب جلوگیری از پیری زودرس پوست شده و باعث تسریع روند بهبود زخم‌­های پوست می‌شود.
• بعضی از تحقیقات نشان داده‌­اند که گل گاوزبان بر بیماری­‌های پوستی مثل اگزما تاثیر گذار است و روند بهبود را سرعت می‌­بخشد.
• روغن استخراج شده از گل گاوزبان اگر بر روی نواحی ملتهب و قرمز پوست مالیده شود، باعث از بین رفتن قرمزی و خارش پوست می‌­شود.

خواص گل گاوزبان برای مو

• اگر عصاره یا روغن گل گاوزبان را تهیه کنید و هفته‌­ای دوبار پوست سر خود را با آن ماساژ دهید و سپس با آب ولرم شست و شو دهید، شوره سر و خارش پوست سرتان بر طرف خواهد شد.
• شامپوی حاوی گل گاوزبان یا روغن آن باعث تقویت فولیکول­‌‌های مو شده و از ریزش آن­ها جلوگیری می­‌کنند.

موارد اشاره شده که جزوی از خواص گل گاوزبان هستند، به صورت علمی و دقیق ثابت نشده­‌اند و اگر هم تحقیقاتی روی آن­ها انجام شده به صورت گسترده نبوده است. بیش­تر این خواص به صورت تجربی اثبات شده­ و از گذشته تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته‌­اند.

خواص دمنوش گل گاوزبان متعدد است و شامل موارد درمانی نیز می‌شود. به همین دلیل در طب سنتی ایرانی جایگاه شناخته شده‌‌­ای دارد و به کرات از آن در درمان بیماری‌­ها و تسکین دردها استفاده می­‌شود.

خواص گل گاوزبان برای لاغری

شاید شنیده باشید که نوشیدن دم کرده گل گاوزبان یا چای آن باعث سوزاندن چربی و کاهش وزن می­‌شود و شما می‌­توانید با مصرف روزانه‌ دمنوش گل گاوزبان به راحتی لاغر شوید.

متاسفانه باید اطلاع دهیم که این ادعا صحیح نیست و شواهد دقیق و علمی برای اثبات خواص دمنوش گل گاوزبان بر لاغری وجود ندارد. در واقع تحقیقات علمی دقیقی بر اساس آن انجام نشده یا اگر انجام شده، این نظریه را تایید نکرده است. بنابراین هنوز بهترین راهکار برای لاغری و کاهش وزن، رعایت اصول تغذیه سالم و ورزش روزانه است.

گل گاوزبان را به چند شکل می­توان مصرف کرد

• دمنوش یا دم کرده گل گاوزبان یکی از شایع‌­ترین راه­‌های مصرف آن است که در این روش می‌­توانید گل­‌های خشک شده گیاه گاوزبان را از عطاری تهیه کنید و پس از شستن این گلبرگ­‌ها آن‌ها را به مدت ده دقیقه در آب جوش قرار دهید تا دم کند. سپس دمنوش شما آماده است و می‌توانید از خواص شگفت انگیز دمنوش گل گاوزبان بهره‌مند شوید. 
• یکی دیگر از راه­‌‌های مصرف گل گاوزبان چای آن است. چای گل گاوزبان طعم مطبوعی دارد و بسیار آرامش بخش است.
• گل گاوزبان را می‌­توان به شکل مکمل هم مصرف کرد. البته بهتر است قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
• روغن گل گاوزبان که در این متن زیاد به خواص درمانی و زیبایی آن اشاره کردیم هم در عطاری­‌ها یافت می‌شود و خواص بسیاری دارد.
•  عرق گل گاوزبان نیز از دیگر انواع آن است که می‌­توانید با نوشیدن آن از خواص مختلف گل گاوزبان بهره‌­مند شوید.

عوارض مصرف گل گاوزبان

روغن گل گاوزبان و روغن دانه‌­های آن به احتمال زیاد بی‌­خطر و ایمن هستند و اگر از طریق دهان مصرف شده یا روی پوست استفاده شوند، مشکلی ندارند.

روغن دانه­‌های گل گاوزبان زمانی خطرناک است که ماده شیمیایی به نام آلکالوئید پیرولیزیدین تولید می‌‌­کند. قسمت‌­های گیاه گاوزبان که می‌­توانند این ماده را تولید کنند عبارتند از گل، دانه و برگ آن. آلکالوئید پیرولیزیدین باعث آسیب کلیوی شده یا می‌­تواند سبب بروز سرطان در فرد شود. اگر این ماده در دوزهای بالا استفاه شود، احتمال ابتلا به این بیماری­‌ها افزایش می‌­یابد.

افرادی که باید در مصرف گل گاوزبان احتیاط کنند:

• اگر روغن یا گل­‌های گیاه گاوزبان حاوی آلکالوئید پیرولیزیدین نباشند، برای کودکان خطری ندارند اما اگر حاوی این ماده باشند، نباید مصرف شوند.
• محصولات گیاه گاوزبان احتمالا برای زنان باردار و شیرده بی­‌خطر است اما توصیه می‌­شود از مصرف محصولات گیاه گاوزبان حاوی آلکالوئید پیرولیزیدین، پرهیز شود، زیرا که باعث بیماری­‌‌های جدی کبد و سرطان می‌­شود و برای نوزاد خطرناک است. همچنین، ممکن است باعث نقص مادرزادی در نوزاد شود. این ماده خطرناک از طریق شیری که مادر به کودک می‌­دهد، قابل انتقال است. در نتیجه بهتر است در دوران بارداری و شیرده از مشتقات گل گاوزبان و گیاه آن استفاده نکنید.
• یکی از خواص گل گاوزبان روان کننده خون است. این خاصیت برای افرادی که دچار مشکلات خونی یا انعقاد خون مثل هموفیلی هستند، خطرناک است. پس این افراد و افرادی که قصد عمل جراحی دارند باید از مصرف گل گاوزبان بپرهیزند.
• افراد مبتلا به مشکلات کبدی نیز باید از مصرف گل گاوزبان دوری کنند، زیرا آلکالوئید پیرولیزیدین موجود در آن آسیب­‌های کبدی را شدیدتر می‌­کند.
• گفته می­‌شود گل گاوزبان سبب افزایش فشار خون می­‌شود. پس افراد مبتلا به فشار خون بالا باید از آن دوری کنند.

خواص انواع دمنوش­های ترکیبی گل گاوزبان

دمنوش گل گاوزبان را می­‌توانید با موارد دیگه ترکیب کنید و نه تنها از طعم استثنایی دمنوش خود لذت ببرید، بلکه خواص دمنوش خود را دو برابر کنید. در دادمه مطلب می‌توانید درباره خواص انواع دمنوش گل گاوزبان بخوانید. 

خواص دمنوش گل گاوزبان و دارچین

دارچین نیز همانند گل گاوزبان سرشار از آنتی اکسیدان است و می‌­تواند از سرطان پیشگیری کند و التهابات بدن را درمان کند. همچنین دارچین یک ضد میکروب قوی است و باعث لاغری و کاهش وزن هم می­‌‌شود. ترکیب دمنوش گل گاوزبان و دارچین دارای فواید بسیاری است و می‌توانید برای بهره‌مندی بیشتر از خواص دمنوش گل گاوزبان، این دو ماده را با هم ترکیب کنید.

خواص دمنوش گل گاوزبان و زنجبیل

زنجبیل به تنهایی خواص بسیاری دارد از جمله این خواص می‌­توان به درمان دردهای عضلانی، تسکین دهنده گلو درد، بهبود عملکرد سوخت و ساز بدن، درمان بیماری‌­های ویروسی و تاثیرات مثبت بر قلب و عروق اشاره کرد. حال با ترکیب این دو ماده می‌­توان هم از خواص بی‌­نظیر دمنوش گل گاوزبان و هم از خواص زنجبیل بهره برد.

خواص دمنوش گل گاوزبان و اسطوخودوس

اسطوخودوس نیز همانند گل گاوزبان خاصیت آرام بخشی دارد و در تسکین دردها موثر است. دمنوش گل گاوزبان و اسطخودوس دارای خواص رفع مشکلات گوارشی، آرام کننده و خواب آور، ضد تشنج و ضد اسپاسم است.

خواص دمنوش گل گاوزبان و سنبل الطیب

دمنوش گل گاوزبان و سنبل الطیب باعث افزایش قوای جنسی، آرام کننده اعصاب، خواب آور، درمان سردردهای عصبی و ضد اسپاسم است.

خواص دمنوش گل گاوزبان و به لیمو

دمنوش گل گاوزبان و به لیمو فواید بسیار دارد که از آنها می‌­توان به موارد زیر اشاره کرد:

این دمنوش ترکیبی باعث کاهش درد و التهاب در بدن می­‌شود، سیستم ایمنی را تقویت می‌­کند، دردهای معده را تسکین می‌­دهد، سبب آرامش اعصاب می‌شود و در کاهش وزن نیز تاثیر گذار است.

خواص دمنوش گل گاوزبان و بابونه

خواص دمنوش گل گاوزبان و بابونه شامل تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از بروز سرماخوردگی، رفع دردهای عضلانی و گرفتگی­‌های آن، تسکین دهنده دردهای قاعدگی، رفع کننده اختلالات دوران یائسگی، کمک در درمان روماتیسم مفصلی و سلامت بیش­تر پوست و مو می­‌شود.

سخن پایانی 

در این متن درباره خواص دمنوش گل گاوزبان به طور مفصل توضیحاتی ارائه دادیم. شما می­‌توانید بعد از سپری کردن یک روز کاری در اداره یا پس از انجام کارهای خانه، یک فنجان دمنوش گل گاوزبان برای خود بریزید و ادامه روز خود را با آرامش بیش­تری سپری کنید. گل گاوزبان می‌­تواند روز شما را بهتر و با نشاط‌‌­­‌تر کند و به سلامتی بیش­تر شما نیز کمک می‌­کند. تنها نکته قابل توجه این است که در مصرف گل گاوزبان اعتدال را رعایت کنید و اگر این دمنوش برای شما خطری ایجاد نمی‌کند و جزو افراد در معرض خطر نیستید، با خیال راحت این دمنوش پر فایده گیاهی را استفاده کنید.