افسردگی مردان و افسردگی زنان تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. مرد و زن هر دو انسان هستند اما همانطور که همگی می‌دانیم به لحاظ فیزیکی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. با گسترش علم روانشناسی در قرون اخیر و آزمایشات و مطالعات فراوان این نتیجه قطعی است که ساختار روانی زن و مرد نیز متفاوت است. از این‌رو، گاهی در بیماری‌های معمولی مثل افسردگی که هم مردان و هم زنان به آن مبتلا می‌شوند رفتارها و علائم کاملا متفاوتی را شاهد هستیم. مطالعه این مقاله به شما کمک می‌کند با افسردگی در مردان، راه‌های تشخیص و درمان آن آشنا شوید.

فهرست مطالب

• افسردگی مردان را بهتر بشناسیم
• تفاوت افسردگی مردان و زنان
• افسردگی مردان چگونه به وجود می‌آید
• انواع افسردگی مردان
• علائم افسردگی در مردان چیست
• علائم افسردگی شدید در مردان 
• درمان افسردگی در مردان چیست
• چگونه می‌توانیم به افسردگی مردان کمک کنیم
• اگر یک مرد افسرده هستید چگونه می‌توانید به خود کمک کنید
• افسردگی در زنان بیشتر است یا در مردان؟
• نشانه‌های ناراحتی مردان چیست؟

افسردگی مردان را بهتر بشناسیم

تقریبا همه انسان‌ها در مقاطعی از زندگی تجربه احساس ناراحتی، تحریک پذیری احساسی، تغییرات خلقی و مشکلات خواب را تجربه کرده‌اند. معمولا این احساسات و مشکلات گذرا هستند و پس از چند روز دیگر اثری از آن‌ها مشاهده نمی‌شود. در واقع افسردگی یک عارضه عجیب و پیچیده نیست، بلکه همین مشکلات ساده‌ است، اما به آسانی برطرف نمی‌شود.

افسردگی نوعی اختلال خلقی جدی، همراه با علائم رفتاری شدید است. افسردگی بر توانایی‌های احساسی، فکری و عقلانی و تصمیم گیری تاثیرات مخربی می‌گذارد. همانطور که افسردگی در زنان شایع است، مردان نیز مانند زنان به افسردگی دچار می‌شوند که معمولا با عصبانیت و پرخاشگری همراه است. در ادامه درباره افسردگی مردان و تفاوت‌های آن با افسردگی زنان بیشتر توضیح می‌دهیم. 

تفاوت افسردگی مردان و زنان

زنان و مردان هر دو دچار افسردگی می‌شوند، اما نحوه بروز احساسات و میزان تمایل آن‌ها به صحبت درباره این موضوع متفاوت است. یکی از دلایل مهمی که افسردگی مردان و زنان را به دو دسته مجزا تقسیم می‌کنید همین موضوع است.

به عنوان مثال مردان افسرده احساسات خود را پنهان می‌کنند و ممکن است به نظر رسد که عصبانی، پرخاشگر و دارای تحریک‌پذیری سریع هستند، در حالی که در زنان این حالت به صورت غمگین بودن و ابراز آن اتفاق می‌افتد.
مردان مبتلا به افسردگی ممکن است دائما احساس خستگی کنند و بیشتر از زنان دچار اختلالات خواب شوند. مردان افسرده هنگام مراجعه به پزشک بیشتر از اینکه از مشکلات عاطفی خود بگویند درباره دردهای جسمانی همچون بدن درد، درد قفسه سینه و قلب و مشکلات گوارشی صحبت می‌کنند.

زنان از طریق صحبت و برقراری ارتباط با نزدیکان اقدام به تخلیه عاطفی خود در زمان افسردگی می‌کنند، در حالی که مردان سعی می‌کنند در تنهایی و با رو آوردن به رفتارهای پرخطر مثل مصرف مواد مخدر، نوشیدن الکل و استعمال دخانیات از مشکلات و احساسات منفی فرار کنند.

افسردگی مردان چگونه به وجود می‌آید

افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که هر سال در سرتاسر جهان جمعیت زیادی را درگیر خود می‌کند. تحقیقات گسترده‌ای که دائما توسط مراجع معتبر برای کشف بیشتر این عارضه صورت گرفته نشان می‌دهد افسردگی مردان به دلیل ترکیبی از عوامل زیر ایجاد می‌شود:

• عوامل ژنتیکی: بروز افسردگی در مردانی که سابقه خانوادگی در این زمینه دارند بیشتر از افرادی است که در خانواده و اطرافیان آن‌ها سابقه افسردگی وجود ندارد.
• استرس محیطی: عوامل محیطی یکی از تاثیر گذارترین علل بروز افسردگی در مردان است. رفت و آمد در محیط‌های شلوغ، وظایف شغلی تنش‌زا، مشکلات و دغدغه‌های مالی و اقتصادی، مشکلات خانوادگی و جر و بحث‌های دائم در محیط خانه، عدم موفقیت در رسیدن به اهداف، مسائل جامعه و مشکلاتی از این دست برای یک مرد مانند سم بوده و او را به سمت افسرده شدن سوق می‌دهد.
• درگیری‌های احساسی: درست است مردان همیشه به صبور بودن و تحمل کردن شهره هستند، اما نباید از یاد ببریم که آن‌ها نیز احساسات عاطفی دارند و آسیب به این احساسات موجب بروز افسردگی می‌شود. از دادن یک عزیز، مشکلات عاطفی درون خانواده، رابطه عاطفی پر فراز و نشیب، تغییرات ناگهانی در زندگی که فرصت تطبیق احساسی با آن‌ها وجود ندارد، همگی از انواع درگیری‌های احساسی هستند که ممکن است پیش بیایند.
• بیماری: برخی تصور می‌کنند افسردگی تنها در صورت مشکلات روانی پیش خواهد آمد در صورتی که این تصویر اشتباه بوده و گاهی افسردگی مردان می‌تواند ناشی از مشکلات و بیماری‌های جسمانی آن‌ها باشد. بیماری‌ها و مشکلات پزشکی مانند دیابت، سرطان، بیماری‌های قلبی عروقی، پارکینسون و ام اس می‌توانند موجبات افسردگی مردان را فراهم آورند. همچنین این بیماری‌ها می‌توانند افسردگی را تشدید کنند. عکس این قضیه هم وجود دارد، یعنی اگر افسردگی مردان به موقع تشخیص و درمان نشود ممکن است زمینه به‌وجود آمدن بیماری‌های یاد شده را فراهم آورد.
• داروها: پیشتر گفتیم برخی بیماری‌ها باعث ایجاد افسردگی می‌شوند. اما باید بدانید گاهی اوقات داروهایی که برای بیماری‌های خاصی استفاده می‌شوند نیز خود ممکن است موجب افسردگی شده و یا علائم آن را تشدید کنند. در مورد استفاده از این نوع داروها باید با پزشک معالج خود مشورت کرده و در صورت نیاز به روانپزشک نیز مراجعه کنید. خواندن این مطلب در وبسایت سبک زندگی نیز برای مدیریت عوارض جانبی داروها می‌تواند مفید باشد. 
• افسردگی بعد از زایمان: علاوه بر این، نوع دیگری از افسردگی در مردان وجود دارد که به آن افسردگی پس از زایمان می‌گویند. در این شرایط، فرد با مسئولیت پدر شدن رو به رو شده و در برخی از افراد باعث افسردگی مردان می‌شود چنانچه می‌خواهید درباره افسردگی مردان بعد از زایمان بیشتر بدانید، این مطلب را بخوانید. 

انواع افسردگی مردان

شایع‌ترین انواع افسردگی عبارتنداز:

افسردگی ماژور: این نوع افسردگی در توانایی‌های مردان در کار، خواب، مطالعه، غذا خوردن، و لذت بردن از جنبه‌های مختلف زندگی اختلال ایجاد می‌کند. در برخی از افراد تنها نوعی از افسردگی ماژور رخ می‌دهد، اما باید بدانید که این نوع افسردگی دارای چندین فاز است.

1. افسردگی روانی: این نوع افسردگی حالت شدید همراه با توهم (شنیدن یا دیدن چیزهایی که در واقعیت وجود ندارد) است. در این حالت فرد باید سریعا تحت درمان‌های دارویی قرار گیرد.
2. اختلال عاطفی فصلی: عامل این نوع افسردگی شرایط محیطی است. مانند حس گرفتگی که در فصول پاییز و زمستان در اثر کوتاه بودن طول روز به انسان دست می‌دهد.
3. افسردگی مداوم: افسردگی مداوم نوعی اختلال است که در آن به اصطلاح علائم افسردگی در فرد دچار کهنگی شده و بیش از دو سال از بروز علائم افسردگی می‌گذرد.
4. افسرد جزئی: در این حالت علائم افسردگی را از خود بروز می‌دهد اما این علائم دوامی ندارند و به سرعت از بین می‌روند.
5. اختلال دو قطبی: افسردگی با اختلال دو قطبی متفاوت است. دلیل اینکه در این دسته هر دو حضور دارند این است که افراد مبتلا به اختلال دو قطبی علائم مربوط به خلق و خو را همچون مردان افسرده تجربه می‌کنند.

علائم افسردگی در مردان چیست

علائم افسردگی در مردان براساس تجربه شخصی فرد و نحوه زندگی، دوران کودکی، فرهنگ و محیط و بسیاری از عوامل دیگر متفاوت است. یک مرد باید برای مدت مشخصی این علائم را داشته باشد تا به عنوان یک مرد افسرده شناخته شود. برخی از آن‌ها که در میان مردان افسرده بسیار شایع است عبارتند از:

• عصبانیت، تحریک پذیری یا پرخاشگری
• احساس اضطراب و بیقراری 
• از دست دادن علاقه به کار، خانواده یا فعالیت‌هایی که در گذشته لذت بخش بودند
• از دست دادن میل جنسی و ایجاد مشکلات در عملکرد سیستم جنسی و تناسلی
• احساس غم، پوچی و ناامیدی
• عدم تمرکز برای یادآوری جزئیات
• احساس خستگی بسیار زیاد، عدم توانایی در خوابیدن یا خوابیدن بیش از حد معمول
• پرخوری‌های عصبی یا از دست دادن توانایی غذا خوردن
• افکار خودکشی یا اقدام به خودکشی
• درد جسمی یا  حس تیر کشیدن در عضلات، سردرد، گرفتگی یا مشکلات گوارشی
• عدم توانایی در انجام وظایف روزانه، مراقبت از خانواده یا سایر فعالیت‌های مهم
• درگیر شدن در فعالیت‌های پرخطر
• مصرف الکل یا مواد مخدر
• کناره‌گیری از خانواده، دوستان و جمع‌هایی که در گذشته از بودن در آن‌ها حس خوبی داشته‌اید

باید بدانید که هر مردی که افسرده است لزوما تمام علائم بالا را تجربه نمی‌کند. برخی از مردان تنها تعدادی از آن‌ها را بروز می‌دهند. در نتیجه با مشاهده هر یک از علائم بالا در طول زمان و طولانی مدت کنجکاو شده و سعی کنید با فرد صحبت کرده و یا وی را تشویق به مراجعه به مشاور کنید.

همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که به محض مشاهده این علائم در فردی به او برچسب افسردگی نزنید. همانطور که اشاره کردیم باید فرد مدت مشخصی این علائم را داشته باشد و مثلا با یکبار پرخاشگری و عصبانیت به او مردی افسرده نگوییم.

علائم افسردگی شدید در مردان 

با بی‌توجهی به علائمی که در بالا گفت شد و عدم اقدام به درمان، به تدریج افسردگی هم مثل تمام بیماری‌های دیگر رشد کرده و سراسر وجود شما را فرا خواهد گرفت. بیشتر علائم افسردگی شدید در مردان عبارتنداز:

• رفتارهای شدیدا پرخاشگرایانه که اغلب موجب درگیری فیزیکی می‌شوند.
• اعتیاد شدید به مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی به صورتی که اگر مصرف آن‌ها قطع شود فرد قادر به ادامه زندگی روزمره نیست.
• اقدام به خودکشی که اگر جدی گرفته نشده و جلوی فرد گرفته نشود منجر به مرگ خواهد شد.
• توهم دیداری و شنیداری به طوی که فرد حضوری افرادی را حس می‌کند که دیگران نمی‌بینند.

درمان افسردگی در مردان چیست

مردان غالبا از پرداختن به احساسات و گفتگو درباره آن خودداری می‌کنند. خانواده و دوستان نزدیک کسانی هستند که ممکن است از روی تغییر رفتار و اخلاق تشخیص دهند که آن‌ها افسرده‌اند. در این حالت بسیار مهم است که اطرافیان یک مرد از او حمایت کرده و او را تشویق به مراجعه به مشاور و روانشناس کنند.

مراجعه به روانشناس بسیار مهم است چرا که او می‌تواند نوع افسردگی را تشخیص داده و راه‌حل هایی برای کاهش علائم و اثرات افسردگی ارائه کند. در صورت نیاز و در حالتی که عارضه شدید و نیاز به دارو درمانی داشته باشد شما را به روانپزشک معرفی خواهد کرد.

از آنجایی که مردان به صورت ذاتی موجوداتی درونگرا هستند و خیلی درباره مسائل درونی خود صحبت نمی‌کنند، از مهم‌ترین عواملی که هنگام مراجعه به پزشک در راه درمان به مردان افسرده کمک خواهد کرد صداقت است. پزشک معالج باید تاریخچه کاملی از علائم، زمان شروع آن‌ها، مدت زمان ماندگاری، شدت و همچنین سوابق افسردگی که در خانواده شما وجود دارد، بداند.

همچنین اگر قبلا اقدام به مصرف دارو کرده‌اید و یا تحت درمان قرار گرفته باشید باید به پزشک معالج خود اطلاع دهید. درباره مصرف هرگونه داروی خود سر و یا رفتارهای پر خطر مثل مصرف مواد مخدر و الکل با پزشک خود صادق باشید، چرا که برخی از داروها ممکن است با موارد ذکر شده تداخل داشته و موجب بروز واکنش‌های مرگباری در بدن شود.

بعد از مرحله تشخیص نوع و شدت افسردگی روان درمانی، دارو درمانی و یا ترکیبی از هر دو آغاز می‌شود. یکی از دیگر از روش‌های مرسوم در درمان افسردگی مراقبت مشارکتی است که در آن در کنار اقدامات درمانی از سوی کادر پزشکی و مشاور خانواده و نزدیکان فرد نیز در فرآیند درمان شریک بوده و آموزش می‌بینند تا به فرد افسرده در طول عبور از این مسیر کمک کنند.

چگونه می‌توانیم به افسردگی مردان کمک کنیم

نکته‌ای که پیش از شروع این مبحث باید به شما بگوییم این است که مرد مبتلا به افسردگی نمی‌تواند به سادگی از آن خارج شود. همچنین باید بدانید که گاهی مرد افسرده توانایی این را ندارد که علائم افسردگی در خود را تشخیص دهد.

اگر در اطراف خود مردی را می‌شناسید که دچار افسردگی است بهترین اقدام از طرف شما این است به او در یافتن یک پزشک متخصص برای شروع روند درمان کمک کنید. حتی به مردانی که مشکل افسردگی دارند اما آن را انکار می‌کنند بگویید برای حل مشکلات جسمانی مثل دردهای فیزیکی به پزشک مراجعه کنند.

در افرادی که به مراجعه به پزشک ترس دارند و یا بی‌میل هستند همراهی نزدیکان و دوستان می‌تواند آن‌ها را در مراجعه به مراکز درمانی ترغیب کنید.

راه‌های دیگر کمک به افسردگی در مردان عبارتند از:

• با درک، تشویق و گوش دادن از وی حمایت کنید.
• اگر با شما درباره افکار خودکشی صحبت کرد ابتدا با آرامش او را از این کار منصرف کرده و سریعا موضوع را پزشک او مطرح کنید.
• با دعوت از وی به بازی، ورزش، پیاده‌روی و سایر فعالیت‌های جمعی و اجتماعی به او کمک کنید تا سطح فعالیت بدنی خود را افزایش دهد.
• اگر در برابر کاری یا درخواستی به شما پاسخ نه می‌دهد به تلاش خود ادامه دهید اما او را مجبور نکنید. این را بدانید که در راه کمک به فرد افسرده اصرار زیاد و پافشاری هرگز کارساز نخواهد بود.
• از مراجعه به پزشک و مصرف داروها توسط شخص افسرده اطمینان حاصل کنید.
• همیشه به او یادآوری کنید که با گذشت زمان و طی مراحل درمان افسردگی او از بین خواد رفت.

اگر یک مرد افسرده هستید چگونه می‌توانید به خود کمک کنید

اگر با خواندن این متن به این نتیجه رسیده‌اید که علائم افسردگی دارید باید هرچه سریع‌تر به یک مشاور مراجعه کنید و بدانید که با اقدام به موقع می‌توان علائم را تسکین داد و بیماری را درمان کرد. موارد زیر به شکل وسیعی می‌توانند روند درمان شما را تسریع بخشند:

• زمان خود را با دوستان، خانواده و اطرافیانتان سپری کنید و سعی کنید احساسات خود را با یک نفر در میان بگذارید.
• سطع فعالیت‌های بدن را افزایش دهید. ورزش منظم می‌تواند به افراد مبتلا به افسردگی کمک کند. در مورد اینکه چه ورزشی برای وضعیت شما مناسب‌تر است با پزشک خود مشورت کنید. اما انجام برخی از ورزش‌ها، مانند یوگا می‌تواند برای درمان افسردگی موثر باشد. در این مطلب می‌توانید با چندین تمرین برای درمان افسردگی آشنا شوید. 
• کارهای بزرگی که حس می‌کنید توان انجامش را ندارید به کارهای کوچکتر در بازه‌های زمانی مختلف تقسیم کنید. اینگونه با پیشرفت هر مرحله انرژی مضاعفی دریافت می‌کنید که شما را وادار می‌کند وارد مرحله بعدی شوید.
• درباره کارها و تصمیم‌گیری‌های خود با دیگران مشورت کنید.
• از رفتارهای پر خطر مثل نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر خودداری کنید، چرا که نه تنها به شما کمکی نمی‎‌کنند بلکه روند درمان شما را نیز متوقف خواهند کرد.
• به یاد داشته باشید که با ادامه روند درمان به تدریج حس بهتری خواهید داشت. اگر از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنید ممکن است چند هفته طول بکشید تا بتوانید مثل سابق به کارهای روزمره بپردازید.

پرسش‌های رایج

افسردگی در زنان بیشتر است یا در مردان؟

باتوجه به اینکه امروزه سبک زندگی به گونه‌ای است که هم مردان و هم زنان به یک سهم در آن دخالت دارند می‌توان گفت که هر دو گروه به طور فزاینده‌ای با افسردگی درگیر هستند. اما از آنجایی که مردان احساسات خود را بروز نمی‌دهند، سخت‌تر می‌شود به افسردگی مردان پی برد.

نشانه‌های ناراحتی مردان چیست؟

مردانی که بنابر دلایلی از چیزی ناراحت و رنجیده باشند معمولا درباره آن صحبت نکرده و با گوشه‌گیری سعی می‌کنند در تنهایی خود با آن مساله کنار بیایند. از دیگر نشانه‌های واضح این موضوع پرخاشگری و بهانه‌گیری‌های بعضا کودکانه است.

سخن پایانی

افسردگی مردان می‌تواند هر مرد را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد. با درمان صحیح، اکثر مردان مبتلا به افسردگی بهبود یافته و علاقه خود را به کار، خانواده و سرگرمی به دست  خواهند آورند. پس تسلیم نشوید همین امروز به مشاور مراجعه کنید و روند درمان خود را آغاز کنید. به یاد داشته باشید که بزرگترین دشمن افسردگی مثبت اندیشی است.