در این متن ما به تناسب تغییر فصل و آغاز تابستان، تصمیم داریم بیشتر راجع به گرمازدگی، انواع آن و علائمش در کودکان و نوزادان صحبت کنیم. در کنار آن به درمان گرمازدگی، راهکارهای خانگی و درمان گرمازدگی کودکان می‌پردازیم. در نهایت نیز بهترین روش‌ها برای پیشگیری از گرمازدگی کودکان را ذکر خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

انواع گرمازدگی در کودکان از خفیف تا شدید

گرمازدگی بسته به مدت ماندن در معرض خورشید یا گرما، درجه‌ هوا، میزان فعالیت بدنی انجام شده در گرما و نوشیدن آب کافی به ۳ نوع گرمازدگی خفیف، متوسط و شدید تقسیم می‌شود. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره گرمازدگی و حمله گرمایی بیشتر بخوانید، اما در دامه می‌خواهیم به طور متمرکز درباره گرمازدگی کودک بنویسیم. 

گرمازدگی خفیف در کودکان

در این حالت دمای بدن کودک یا نوزاد در اثر قرار گرفتن در معرض گرما افزایش می‌یابد و آب بدنش کم می‌شود. این حالت ممکن است در تابستان و در ساعات گرم روز (۱۲ ظهر تا ۳ بعد از ظهر) بیشتر رخ دهد. اگر در این شرایط اقدامات موثر انجام شود و کودک یا نوزاد به محلی خنک و دور از گرما منتقل شود، از بروز گرمازدگی شدیدتر جلوگیری می‌شود.

علائم گرمازدگی خفیف در کودکان شامل موارد زیر می‌شود:

• درد ماهیچه‌ها و عضلات پا به خصوص در ناحیه‌ ران یا ساق پا
• دل درد
• بدون تب
• ممکن است در دست‌ها درد، اسپاسم یا گرفتگی رخ دهد

برای رفع گرمازدگی کودک در حالت خفیف کافی است او را به مکانی خنک انتقال دهید و او را به خوردن نوشیدنی‌های خنک برای رفع کم آبی و تشنگی تشویق کنید.

گرمازدگی متوسط در کودکان

گرمازدگی متوسط در شرایطی رخ می‌دهد که کودک یا نوزاد زمان بیشتری در معرض گرما قرار داشته باشد یا آب بدنش تبخیر شده باشد.

علائم گرمازدگی نوزاد و کودک در این شرایط:

• رنگ پریدگی صورت و پوست بدن
• تعریق زیاد
• حالت تهوع
• سرگیجه
• غش کردن
• احساس ضعف
• دهان و چشمان خشک
• تشنگی شدید و کم آبی بدن
• ادرار تیره رنگ
• نداشتن اشتها
• درد و گرفتگی دست و پا
• عصبی‌ و حساس شدن
• پوست داغ، قرمز و تیره رنگ
• سردرد
• تب ۳۷.۸ درجه سانتیگراد تا ۳۹ درجه به مدت کوتاه در بیشتر مواقع تب‌ دیده نشده

بیشتر این علائم به علت از دست دادن آب بدن از طریق تعریق ایجاد می‌شوند. اگر گرمازدگی متوسط به مدت ۳۰ دقیقه یا بیش‌تر ادامه پیدا کند، می‌تواند به گرمازدگی شدید بدل شود که یک شرایط اورژانسی است و باید به پزشک مراجعه کرد.

اگر کودک یا نوزاد شما علائمی مثل غش کردن یا ضعف شدید را دارد، برای جلوگیری از بروز گرمازدگی شدید حتما باید به بیمارستان یا پزشک مراجعه کند. اما اگر علائم او شدید نیست، شما می‌توانید او را با راه‌حل‌های خانگی درمان کنید و فقط به یاد داشته باشید اگر این روش‌ها موثر نبودند و علائم بهتر نشدند، باید او را به بیمارستان منتقل کنید.

گرمازدگی شدید در کودکان

گرمازدگی شدید در کودکان و نوزادان یک شرایط اورژانسی است که باید در صورت مشاهده‌ علائم آن سریعا به بیمارستان مراجعه شود.

کودکان و نوزادان زمانی دچار گرمازدگی شدید می‌شوند که بدنشان نتواند دما را کاهش دهد. در اینصورت دمای بدن آن‌ها مدام افزایش می‌یابد و بدن گرم‌تر و گرم‌تر می‌شود. بدن نوزادان و کودکان زودتر از بدن بزرگسالان داغ می‌شود و برای همین گرمازدگی شدید ممکن است سریع‌تر در بدن آن‌ها رخ دهد.

گرمازدگی شدید هم می‌تواند در داخل و هم در بیرون و فضای باز رخ دهد. هر جا که دمای هوا بالا باشد، مثل ماشین با پنجره‌های بسته در یک روز گرم، امکان بروز گرمازدگی شدید وجود دارد.

گرمازدگی شدید در کودکان چه علائمی دارد

• پوست داغ و برافروخته
• تب بالای ۴۰ درجه‌ی سانتیگراد
• استفراغ
• تنفس سریع و نامنظم
• حالت شوک شدن و بدون نشان دادن عکس العملی از خود
• غش کردن
• عرق نکردن حتی اگر بسیار گرم باشد
• بهبود نیافتن پس از استراحت در مکانی خنک و نوشیدن مایعات فراوان
• سردرد شدید
• از دست دادن هوشیاری
• تشنج کردن

اگر هرکدام از علائم گفته شده را در کودکتان بعد از گرمازدگی و قرار گرفتن در معرض گرمای زیاد مشاهده کردید، حتما با اورژانس تماس بگیرید و کودک یا نوزاد را در اسرع وقت به بیمارستان منتقل کنید تا تحت درمان پزشک قرار گیرد.

علت گرمازدگی درکودکان و نوزادان چیست

علت گرمازدگی در نوزادان این است که نوزادان سازگاری فیزیولوژیکی کم‌تری دارند و بدن‌شان و سیستم تنظیم دمای بدنشان به توسعه یافتگی بزرگسالان نیست.

نوزادان به دلیل داشتن پوست نازک سریع‌تر آب بدن خود را از دست می‌دهند. همچنین نوزادان کم‌تر عرق می‌کنند و در هنگام فعالیت بیش‌تر گرمشان می‌شود. در این شرایط دیرتر بدن خنک می‌شود. یکی دیگر از دلایل گرمازدگی در نوزادان این است که آن‌ها قادر به بیان گرسنگی یا تشنگی خود نیستند و در صورت گرمازدگی نمی‌توانند آن را با کلمات بیان کنند، بنابراین ممکن است والدین دیرتر متوجه شوند.

دلایل دیگر گرمازدگی در کودکان عبارتند از:

• گرمای زیاد و رطوبت بالا می‌تواند باعث بروز انواع گرمازدگی از خفیف تا شدید شود.
• انجام فعالیت بدنی، بازی کردن در هوای گرم باعث می‌شود دمای بدن سریع‌تر افزایش یابد و فرصت خنک شدن بدن وجود نخواهد داشت.
• تعریق زیاد در دمای هوای بالا باعث از دست رفتن آب زیادی از بدن می‌شود و اغلب مشکلات مرتبط با گرمازدگی، به خاطر همین از دست رفتن آب بدن و کم آبی است.
• موج هوای گرم ناگهانی می‌تواند باعث بروز گرمازدگی شود. بدن برای مواجه با دمای هوای بالا و عادت دادن خود به دمای هوا به ۷ الی ۱۰ روز زمان نیاز دارد. تغییر ناگهانی هوا و گرم شدن ناگهانی می‌تواند بدن را شوکه کند و باعث گرمازدگی شود.
• بودن در معرض هوای گرم در محیط‌های بسته‌ای مثل چادر یا ماشین با پنجره‌های بسته نیز از دیگر علت‌های بروز گرمازدگی در کودکان و نوزادان است. نبود تهویه‌ هوای مناسب در ماشین در روزهای گرم سال نیز می‌تواند سبب گرمازدگی کودک و نوزاد شود.
• برخی از مشکلات مثل تعریق نکردن کودک یا نوزاد و چاقی زیاد می‌تواند باعث رخ دادن گرمازدگی شود.

درمان گرمازدگی کودکان در خانه

• کودک را به مکانی منتقل کنید که خنک باشد یا حداقل در سایه قرار داشته باشد و از نور مستقیم خورشید دور باشد. البته ترجیح بر این است که در مکانی پوشیده با تهویه‌ی هوای مناسب و خنک قرار داشته باشد.
• بعد از انتقال کودک او را بخوابانید در حالتی که پاها بالاتر از سطح بدن باشند.
• برای اینکه بدن سریع‌تر خنک شود بهتر از لباس‌ها را از تن کودک دربیاورید.
• به او مقدار زیادی مایعات و نوشیدنی‌های خنک بدهید تا بنوشد و از دادن نوشیدنی‌هایی حاوی کافئین جدا خودداری کنید. اگر نوشیدنی‌های ورزشی در دسترس است از آن‌ها استفاده کنید، زیرا به دلیل داشتن نمک و شکر می‌توانند در این شرایط بهتر عمل کنند.
• رنگ ادرار کودکان نشان می‌دهد که آیا نوشیدن مایعات کافی است یا خیر. رنگ ادرار تیره نشان از کم آبی دارد و باید برطرف کردد.
• شما می‌توانید با ۳ لیوان از مایعات خنک شروع کنید و طی هر ۱۵ دقیقه یک لیوان دیگر نوشیدنی تهیه کنید تا مدت ۱ الی ۲ ساعت تا گرمازدگی و کم آبی ناشی از آن برطرف گردد.
• سعی کنید بدن کودک را با آب خنک شست و شو دهید یا پاشویه کنید تا حرارت بدن کاهش یابد و خنک شود. می‌توانید این کا را با یک پارچه‌ یا اسفنج تمیز انجام دهید.
• درد و گرفتگی عضلات یکی از علائم گرمازدگی است که خود به خود از بین می‌رود. این علائم نشان دهنده‌ خستگی عضلات و کم آبی آن‌هاست و می‌تواند دردناک باشد. این دردها نشان دهنده‌ی این هستند که عضلات به آب و نمک نیاز دارد. پس با نوشیدن مایعات فراوان بعد از ۱ الی ۲ ساعت این دردها نیز رفع می‌گردند.
• در صورتی که کودک تب داشت باید بعد از چند ساعت استراحت در فضای خنک و نوشیدن مایعات، تب نیز برطرف شود. در این شرایط دوش آب سرد به مدت ۵ دقیقه می‌تواند موثر باشد. خوردن قرص‌های تب‌بر در این شرایط موثر نیست.
• غذاهای نمک‌دار نیز می‌توانند نمک از دست رفته‌ بدن را جبران کنند. خوراکی‌های مثل چیبس نمکی یا چوب شور در این شرایط انتخاب مناسبی است. نمک خالی به تنهایی موثر نیست زیرا آب بدن را بیش‌تر جذب می‌کند و کم آبی را شدیدتر می‌کند.

درمان گرمازدگی نوزادان

راه‌های مختلفی برای درمان گرمازدگی وجود دارد که برخی از آنها هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. در این مطلب درباره اینکه برای گرمازدگی بزرگسالان چی بخوریم، نکاتی را جمع‌آوری کرده‌ایم. همچنین در این مطلب راه‌های هیدراته نگه داشتن بدن شرح داده شده است. اما آنچه در این مطلب اهمیت دارد، درمان خانگی گرمازدگی کودکان است. برای درمان خانگی گرمازدگی. ردکودکان؛ 

• نوزاد را به مکان خنک با تهویه‌ هوای مناسب و به دور از گرما منتقل کنید.
• لباس‌های نوزاد را از تنش دربیاورید.
• با آب سرد بدن نوزاد را شست و شو دهید، پاشویه کنید یا پارچه‌ای خیس کنید و روی پوست او بگذارید.
• در صورتی که نوزاد بیهوش است یا توانایی نوشیدن مایعات ندارد به او مایعات ندهید. تنها وقتی که او هوشیار است و می‌تواند مایعات بنوشد به او مایعات دهید.
• بدون مشورت با پزشک و بدون اجازه‌ی او هیچگونه دارو یا قرصی به نوزاد نخورانید.
• به هیچ عنوان نوزاد را تنها رها نکنید. حتی اگر برای زمان کوتاهی باشد.
• اگر نوزاد خواب یا بیهوش است، هر چند وقت یک بار ریتم تنفس او را چک کنید تا منظم باشد.

پیشگیری ازانواع گرمازدگی در کودکان

• کودکان وقتی در هوای گرم، محوطه‌ باز در تابستان و زمان‌های گرم روز بازی می‌کنند، باید مایعات خنک، زیاد بنوشند. اگر کودک شما میزان زیادی آب خنک بنوشد، می‌تواند به کاهش دمای بدن و پیشگیری از بروز کم آبی کمک کند.
• برای کودکان میزان آب کافی در هوای گرم و در حین انجام فعالیت، ۲۴۰ میلی لیتر هر یک ربع تا نیم ساعت است. نوشیدن آب کافی باعث جبران آب از دست رفته از طریق تعریق می‌شود.
• نوشیدنی‌های ورزشی مزایای بیش‌تری نسبت به آب ندارند. اما در شرایطی که کودک شما بیش از یک ساعت در فضای باز و هوای گرم فعالیت بدنی داشت، می‌توانید یک نوبت نوشیدن آب را به نوشیدنی‌های ورزشی اختصاص دهید.
• شما می‌توانید برای پیشگیری از کمبود آب بدن و گرمازدگی در کودکان، زمان‌های استراحت کوتاه بین انجام فعالیت را در نظر بگیرید. برای مثال هر ۱۵ دقیقه زمان نوشیدن آب و استراحت در سایه می‌تواند باشد.
• یکی از راه‌های پیشگیری از گرمازدگی در کودکان و نوزادان، پوشاندن لباس نازک و خنک به آن‌هاست. به محض اینکه لباس‌ها خیس از عرق شدند باید آن‌ها را تعویض کرد. برای محافظت از نوزادان در برابر گرما به آن‌ها زیاد لباس نپوشانید یا روی آن‌ها پتو نیندازید.
• هنگام ورزش در هوای گرم هوشمندانه عمل کنید. ورزش و فعالیت بدنی در دمای بالا باید به تدریج و کم کم شروع شوند و آهسته شدت پیدا کنند تا بدن فرصت خنک شدن داشته باشد.
• مربیان ورزش توصیه می‌کنند ورزش و فعالیت بدنی در هوای گرم و مرطوب به صورت کوتاه و با شدت کمتری انجام شود.
• بهتر از در طول روزهای گرم در خانه یا محیط بسته با تهویه هوای مناسب و خنک بمانید و در ساعاتی از روز مثل بعد از ظهر یا شب برای فعالیت بدنی از خانه خارج شوید تا گرمازده نشوید.

سخن پایانی

گرمای هوا و درجه‌ی رطوبت بالا، می‌تواند بر روی نوزادان و کودکان بیش‌تر از بزرگسالان تاثیر بگذارد و در مدت زمان کوتاه‌تری باعث گرمازدگی آن‌ها شود. پس ما به عنوان والدین باید دقت کنیم در فصل تابستان و هوای گرم، نوزادان و کودکان را به مدت طولانی بیرون از خانه نگه نداریم. در طول مدتی کوتاهی هم که از خانه خارج می‌شویم با عینک آفتابی و لباس‌های خنک از آن‌ها در برابر گرمازدگی و نور مضر خورشید محافظت کنیم. در هنگام بروز گرمازدگی نیز به توصیه‌های گفته شده و راه‌های درمان گرمازدگی در کودکان عمل کنیم تا شرایط بدتر و وخیم‌تر نشود. با عمل به توصیه‌های گفته شده برای مقابله با گرمازدگی کودکان ، امیدواریم تابستان را به خوبی پشت سر بگذارید و بتوانید از تفریحات تابستانی و تعطیلات آن به خوبی استفاده کنید.