ورزش کودک نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان و سلامت رشد آنها دارد. کودکان را می‌توان با ترغیب به انجام حرکات ورزشی مناسب سن و شخصیت فردیشان، به سوی بهبود هرچه بهتر رشد ذهنی و جمی سوق داد. والدین نیز نقش مهمی در ایجاد عادات ورزشی در فرزندان خود دارند. کودکان از همان دوران خردسالی با پیروی و الگوبرداری از والدین به انجام امور می‌پردازند و نگرش آنها به دنیا همان نگرش والدین‌ آنها خواهد بود و جهان را از دید آنها می‌بینند. والدینی که خود در طول روز ورزش نکرده و زندگی شاداب و پرانرژی ندارند، هرگز نمی‌توانند انتظار فرزندان ورزشکار و تندرستی را داشته باشند. در ادامه متن درباره ورزش مناسب کودکان و تاثیر ورزش بر سلامت کودکان بیشتر خواهیم گفت. پس تا انتهای مطلب با ما باشید.

فهرست مطالب

• اهمیت بازی و ورزش کودکان
• ورزش کودک در خانه
• آموزش ورزش به کودکان

 

اهمیت بازی و ورزش کودکان

والدین در ابتدا و قبل از بارداری درس‌های لازم جهت تعلیم و تربیت درست و صحیح فرزندشان را آموزش می‌بینند. آنها نیازهای کودک خود را در هر مرحله سنی شناخته و یاد می‌گیرند چطور به این نیازها به طور صحیح پاسخ دهند.

سلامت جسمی مادران باردار و جنین از قبل از زایمان باید تضمین شود. بهترین روش داشتن مشاوره ژنتیکی پدر و مادر قبل از بارداری است تا مشکلات موجود در ژن دو طرف مشخص شده و احتمال بروز بیماری‌های ‌موروثی بررسی شوند. پزشکان با مطالعه و آزمایش این مشکلات می‌توانند روند درمانی خاصی را برای هر کدام از والدین تجویز کنند تا در آینده بتوانند با اطمینان بیشتری فرزند سالم خود (چه از نظر جسمی و چه از نظر ذهنی) را در آغوش بگیرند.

گاهی آزمایشات وجود بارداری را خطرناک یا مسمومیت بارداری اعلام کرده و بروز مشکلات، برای کودک (قبل یا بعد از تولد) را پیش‌بینی می‌کنند. با بررسی این آزمایشات دکتر متخصص ممکن است، احتمال ابتلای جنین به بیماری ناعلاج و خطرناک ژنتیکی را بسیار زیاد بداند. در این صورت نباید عمل باروری بین زوجین انجام بگیرد.

ولی با پیشرفت علم و تکنولوژی، در اکثر مواقع با گذراندن طول درمان و یا بارداری تحت کنترل می‌توان سدی قوی بر جریان بیماری‌های موروثی ایجاد کرد. از دیگر عواملی که نقش مهمی در سلامت جسمی و ذهنی فرزندان ایفا می‌کند، تغذیه مناسب است. تغذیه مادران چه در زمان قبل از بارداری، در زمان بارداری و چه بعد از زایمان و شیردهی می‌تواند، علاوه بر سلامت مادر بر روی رشد همه‌جانبه کودک نیز موثر باشد. مادران در دوران بارداری باید مراقب تغذیه خود باشند و رژیم غذایی سالم دوران بارداری را رعایت کنند.

نقش تغذیه نوزاد از ماه‌های اول (که از شیر مادر است)، تا سال‌های بعد تاثیر به سزایی بر سلامت و رشد جسمی و ذهنی او خواهد گذاشت. در واقع تغذیه کودک از زمان بارداری مادر آغاز شده و همواره باید مورد توجه مادر قرار بگیرد. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره ضرورت رژیم غذایی سالم برای کودکان بیشتر بخوانید. فراموش نکنید ورزش کودک وتغذیه سالم دو اصل مهم در سلامت کودک است. 

ورزش کودک نیز عامل مهم دیگری است، که داشتن زندگی شاداب و پرانرژی را از زمان کودکی تا پیری تضمین می‌کند. ورزش از دوران قبل از بارداری مادر می‌تواند فایده‌های زیادی چه از نظر روحی و جسمی در دوران بارداری و چه از نظر داشتن زایمانی راحت داشته باشد. هرچقدر روند زایمان راحت‌تر و کم ‌تنش‌تر باشد، جنین سلامت‌تر و در موقعیت بهتری قرار می‌گیرد.

ورزش با همراهی مادر در زمان نوزادی نیز می‌تواند در افزایش سرعت رشد و عملکرد اندام‌های بدن نقش مهمی ایفا کند. بسیاری از نوزدانی که به تشخیص مربی یا وزشک متخصص انواع ورزش‌ها و حتی ماساژها را تجربه می‌کنند، از نظر انجام توانایی‌های حرکتی خیلی بهتر و زودتر از بقیه نوزادان پیشرفت خواهند کرد. ذهن این نوزادان نیز کامل‌تر و بیشتر رشد می‌کند. در این برهه از زمان، کلاس‌های مادر و کودک زیادی وجود دارند که علاوه بر تعلیم به مادران جهت رفتار با فرزندان خود باعث ایجاد نزدیکی و افزایش رابطه بین مادر و نوزاد نیز می‌شوند. این مراکز به مادران آموزش می‌دهند، که کدام ورزش‌ها و نرمش‌ها را می‌توانند با نوزادان خود انجام دهند، تا باعث افزایش و بهبود رشد ذهن و جسم آنها شوند.

با افزایش سن کودکان، نرمش‌ها و تمرینات ورزشی آنها (به دلیل افزایش قوای ماهیچه‌ای ‌‌و استحکام استخوان‎‌ها) می‌توانند تغییر کرده و تکامل یابند. انسان در تمام مراحل زندگی خود می‌تواند از فواید ورزش کردن در جهت بهبود عملکرد همه‌جانبه وجود خود استفاده‌های فراوان ببرد. اهمیت ورزش در کودکان به این دلیل است که ورزش باعث بروز نشاط، شادابی و هیجان در کودکان می‌شود. این شادابی و نشاط نه‌تنها سبب ایجاد احساسات ذهنی و روحی بهتری شده، بلکه سلامت جسمانی آنها را نیز با خود به همراه می‌آورد.

افزایش روحیه در کودکانی که ورزش می‌کنند، باعث تقویت اعتمادبه نفس، امیدواری، شجاعت وقدرت در کودکان شده و از ایجاد استرس، خود کم‌بینی، وسواس و بدرفتاری در آنها جلوگیری می‌کند. 
       
ورزش کودک، گردش خون را تقویت کرده و در بهبود هرچه بیشتر خون‌رسانی به اندام‌ها و بافت‌های بدن کمک کننده است. هر چه اندام‌های بدن خون تازه‌تر و بیشتری دریافت کنند، عملکرد بهتری را می‌توانند از خود بروز دهند.

ورزش کودک باعث تقویت شش‌ها شده و قابلیت‌های آنها را در انجام دم و بازدم‌های عمیق و جذب اکسیژن بیشتر افزایش می‌دهد. اکسیژن و گلوکز سوخت‌های اصلی بدن هستند. کمبود اکسیژن در عرض چند دقیقه و کمبود گلوکز در عرض چند روز باعث مرگ انسان می‌شوند. ورزش کودک اگر از زمان خردسالی مورد توجه قرار بگیرد، علاوه براینکه در عادات آنها نقش بسته و باعث می‌شود حتی تا سال‌های بزرگسالی و پیری نیز ورزش کنند، سلامتی جسم و ذهن و در نتیجه شادابی بیشتر آنها را نیز به دنبال خواهد داشت.

ورزش کودک باعث تقویت قلب و دیواره‌ عروقی شده و سلامت آنها را در بزرگسالی نیز تضمین می‌کند. اکسیژن رسانی به بافت‌ها و اندام‌های بدن را از همان خردسالی افزایش داده و باعث رشد و بهبود عملکرد آنها خواهد شد.

ورزش در کودکان، انرژی بدن را بالا برده و سوخت وساز را افزایش می‌دهد. اکسیژن و خون کافی را به مغز و اعصاب رسانده تا از بروز بیماری‌هایی نظیر آلزایمر، افسردگی، پرخاشگری و بیحالی جلوگیری کند. ورزش کردن در کودکی و استمرار در انجام آن، پوست سالم و بدون چین و چروک را در زمان بزرگسالی به ارمغان می‌آورد. تناسب اندام چه در کودکی و چه در بزرگسالی، با کاهش و سوزاندن چربی بدن و جایگزین کردن آنها با عضلات سفت و محکم را امکان‌پذیر می‌کند.

ورزش کودک فواید بسیار زیادی برای کودکان دارد و اثرات مفید آن مانند بهبود عملکرد بدن، مغز و اعصاب تا زمان مرگ با انسان همراه است. چند نمونه از فواید ورزش کودک را در ادامه بیان می‌کنیم.

•  با ایجاد حالات کشسانی در بدن باعث افزایش و بهبود روند رشد قدی در کودکان می‌شود.
•  افزایش قابلیت‌های سیستم تنفسی و بالا بردن غلظت اکسیژن خون، به وسیله دم و بازدم‌های عمیق و تقویت شش‌ها
• تقویت قلب و رگ‌ها و در نتیجه آن بهبود عملکرد خون‌رسانی به اندام‌ها و بافت‌های بدن
• افزایش سطح تمرکز و حافظه با بهبود روند دریافتی اکسیژن و خون توسط اعصاب مرکزی و سیستم مغزی-نخاعی
• کاهش احتمال ابتلا به دیابت چه در کودکی و چه در بزرگسالی 
• افزایش سوخت و ساز بدن و چربی‌سوزی، که عامل مهمی در جلوگیری از ابتلا به چاقی محسوب می‌شود.
• تناسب اندام با ایجاد ماهیچه‌های عضلانی و پرقدرت
• بالا بردن سطح روابط اجتماعی در کودکان و ایجاد اعتماد بنفس در آنها
• افزایش سطح همکاری و مشارکت در امور با انجام ورزش‌های گروهی
• کاهش میزان ابتلا به بیماری‌های روحی- روانی مانند افسردگی، استرس و تشنج
• کاهش سطح فشارخون و کلسترول در سنین بالاتر
• جلوگیری از روی آوردن به دخانیات و مواد مخدر چه در دوران نوجوانی و چه در بزرگسالی
• افزایش سطح سلامت اندام‌های داخلی و خارجی بدن، و تقویت اندام‌های حرکتی

ورزش کودک در خانه

شیوه زندگی فعال باعث می‌شود کودکان نیز به جنب و جوش و تحرک وادار شده و زندگی عاری از کسالت و تنبلی را در پیش نگیرند. والدین در ایجاد فعالیت در خانواده نقش اصلی را ایفا می‌کنند.

کودکانی که بیشتر وقت خود را صرف انجام بازی‌های کامپیوتری می‌کنند، نمی‌توانند فرد شاداب، پرانرژی و با حافظه‌ای در آینده باشند. والدین باید از خردسالی در کنار فرزندان خود تمرینات ورزشی را انجام دهند و اهمیت ورزش کودک را به خاطر بسپارند  تا علاوه بر الگوی مناسب بودن، عادات درستی را در کودک خود به وجود بیاورند.

پدر و مادر می‌توانند با داستان ‌سرایی از فواید ورزش کودک و تاثیرات آن بر سلامتی بگویند. هر روز و به طور استمرار باید انجام فعالیت‌های بدنی در کنار همه اعضای خانواده بخشی از برنامه روزانه قرار بگیرد. والدین می‌توانند برای ایجاد تنوع از محیط‌های باز نزدیک محل سکونت خود، مانند پارک‌ها، چمنزارها و فضای عمومی جهت افزایش حس علاقه به ورزش در کودکان استفاده کنند.

اعضای خانواده می‌توانند با طراحی یک چالش ورزشی باعث بهبود سطح تحرک کودک خانواده شوند. پدران و مادرانِ فرزندانی که در همسایگی هم هستند، می‌توانند با برگزاری جشن‌ها و یا دورهمی‌های ساده بازی‌های دسته جمعی زیادی طراحی کرده و به همراه فرزندان خود آنها را انجام دهند. این کار علاوه بر انجام تمرینات ذهنی و جسمی در بهبود روابط هم بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

تماشای بسیاری از تمرینات ورزشی که از تلویزیون پخش می‌شوند و انجام همزمان آنها در خانه به طور دسته‌جمعی توانایی یادگیری اصولی حرکات و نیز ایجاد انگیزه در کودکان را به طور فزاینده‌ای افزایش می‌دهند. انجام حرکات نمایشی مانند رقصیدن نیز می‌تواند در ایجاد حس شادابی و سلامتی به کودکان کمک کند. باید استفاده از وسایلی مانند تلویزیون، کامپیوتر و تبلت برای فرزندان از طرف والدین محدود شده و برای استفاده از آنها زمان مناسبی در نظر گرفته شود. در این مطلب می‌توانید درباره مضرات استفاده کودکان از تلفن همراه بیشتر بخوانید.

کودکان برای جبران انرژی از دست رفته نیاز به تغذیه مفید و سالم دارند. غذای سالم مکمل ورزش است و تاثیرات آن را چند برابر می‌کند. غذاهایی که مضر بوده یا ارزش غذایی آنچنانی ندارند مانند چیپس، پفک، پاستیل، سوسیس و کالباس باعث پر شدن حجم معده می‌شوند. این مواد غذایی بی‌ارزش باعث ایجاد احساس سیری کاذب شده و کودکان را از خوردن وعده‌های مهم غذایی بازمی‌دارند. همین امر باعث می‌شود کودکان از نظر جسمی و ذهنی به خوبی رشد نکنند. این خوراکی‌ها بیشتر اوقات کالری بسیار زیادی داشته و موجب بروز چاقی در کودکان می‌شود.

آموزش ورزش به کودکان

همانطور که پیش‌تر گفته شد، کودکان باید از زمان‌های خردسالی توسط والدین به انجام هر روزه حرکات ورزشی تشویق شوند. حمایت پدر و مادر جهت ادامه راه یادگیری و آموزش ورزش مورد علاقه فرزندان، تاثیر مهم و حیاتی در پیشرفت همه جانبه کودکان در تمام مراحل زندگی خواهد گذاشت. محیط مدرسه و داشتن مربی مجرب و با تجربه نیز در پیشرفت هرچه بهتر کودکان نقش اساسی دارند.

بسیاری از بازی‌های کودکانه می‌توانند در بهبود روابط و رشد اجتماعی کودکان موثر باشند. والدین و مربیان کودک باید دقت داشته باشند که موقعیت سنی و جسمی هر کودک به چه شکل است و با توجه به آن بازی و ورزش مناسب را برای آنها انتخاب کنند. اصرار در انجام ورزش خاص و یا نادیده گرفتن کودکانی که بازی و ورزشی را به خوبی انجام نمی‌دهند، ممکن است باعث دلسردی آنها شود.

کودکان، هنگام اشتباه انجام دادن حرکتی نباید از طرف والدین و مربیان سرزنش شوند. آموزش تمرینات ورزشی یا انجام یک بازی به فرزندان باید با حوصله فراوان و آرامش کامل انجام بگیرد. باید در انتخاب همبازی مناسب برای کودکان بسیار دقت کرد. همبازی‌های کودکان باید در رنج سنی خودشان بوده و خصوصیات اخلاقی مناسبی داشته باشند.

والدین باید بازی‌های کودکان را زیرنظر داشته باشند. کودکان بالای دو سال بسیار مایل‌‌اند از شخصیت‌های کارتونی الگوبرداری کنند. والدین باید هنگام انتخاب کارتون و برنامه‌های تلویزیونی فرزندان خود دقت کرده و انیمیشن‌هایی با شخصیت‌های ورزشی و پرانرژی را برای کودک خود تهیه کنند. داستان‌های ورزشکاران موفق و طرز به دست‌آوردن موفقیتشان نیز می‌تواند در ایجاد انگیزه در کودکان بسیار موثر واقع شود.

شناخت دقیق علایق و توانایی‌های کودکان و تعیین مقصد و هدفی بزرگ در آینده برای آنها، امید و علاقه را مانند چراغی در وجود آنها روشن کرده، و پیگیری تا رسیدن به رویای ورزشی جزو اهداف آنها خواهد گشت. هدف و انگیزه پشتکار را تقویت می‌کنند. عادات هر روزه ورزش کردن خطر روی آوردن به دخانیات و مواد مخدر را در دوران نوجوانی و جوانی بسیار کاهش می‌دهد.

• از ورزش‌های فردی که کودک می‌تواند انجام دهد به چند نمونه اشاره می‌کنیم: دویدن، دوچرخه‌سواری، شنا، اسکیت، ژیمناستیک، ایروبیک، یوگا، طناب‌زنی و انجام نرمش‌های مختلف.
• از ورزش‌ها و بازی‌های دونفره کودکان می‌توان به قایم باشک، گرگم به هوا، لی لی، مسابقات پرش و دو، توپ بازی، گلف، شطرنج، پینگ پونگ، تنیس و انواع بازی‌های فکری اشاره کرد.
• از ورزش‌ها و بازی‌های گروهی کودکان می‌توان به والیبال، بسکتبال، بالا بلندی یا گرگم به هوا، فوتبال، وسطی، صندلی بازی، اسم و فامیل، اسپ هوایی و طناب کشی اشاره کرد.

در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید با ۱۵ ایده کاربردی برای بازی‌های ورزشی کودکان آشنا شوید.

   
بازی هایی مانند شطرنج ، اسم و فامیل و انواع بازی‌های فکری در افزایش سطح حافظه و عملکرد مغز می‌توانند بسیار مؤثر باشند. باز هم تاکید می‌شود انجام بازی‌ها و یا ورزش‌ها باید نسبت به سن، شرایط جسمانی- ذهنی و خصوصیات فردی (علایق و توانایی‌ها) کودکان برگزیده شوند. کارهایی که برای آموزش ورزش به کودکان می‌توان انجام داد، بسیار زیاد هستند. در ادامه به صورت خلاصه به چند نمونه از آنها می‌پردازیم.

• والدین باید همیشه در انجام حرکات تمرینی و ورزش پیش‌قدم باشند.
• نباید کودکان را به اجبار به انجام ورزش خاصی وادار کرد.
• محیط را باید به گونه‌ای محیا کرد که هیجان و نشاط کافی را به کودکان القا کند.
• از دوستان و همبازی‌هایی با شرایط سنی مشابهه دعوت شود تا به صورت دونفره یا گروهی به انجام تمرینات ورزشی بپردازند.
• در هنگام انجام ورزش‌ یا بازی‌های طولانی حتما به مقدار کافی آب در اختیار کودکان قرار بگیرد.
• برای بیان فواید ورزش‌کردن، می‌توان به داستان‌سرایی یا تشبیه کودک به شخصیت‌های کارتونی پرقدرت روی ‌آورد.
• باید فرد مربی یا والدین کودک هنگام آموزش انجام حرکات ورزشی به کودکان خود نهایت حوصله، آرامش و صبر را در پیش بگیرند و هیچگاه فرزندان را برای انجام نادرست ورزش یا بازی سرزنش نکنند.
• هنگام ورزش یا بازی، کودکان باید لباس و کفش مناسب پوشیده باشند.
• باید به کودکان آموزش داد که هدف اصلی از انجام ورزش یا بازی با دوستان برد و باخت نیست. بلکه به دست آوردن سلامت جسمانی، انرژی، شادابی و ذهن فعال است.
• ورزش کردن باید با تکرار روزانه و به طور مستمر انجام بگیرد. کم‌کاری و تنبلی در انجام به موقع، می‌تواند از اثرات مفید آن بکاهد.
• هر چقدر انجام حرکات تمرینی با دقت و وسواس بیشتری از طرف والدین یا مربی به کودک آموزش داده شود، درستی انجام تمرینات می‌تواند در دراز مدت تاثیرات بهتر و مؤثرتری بر اندام و بدن کودکان بگذارد.
• باید به کودکان کمک کرد تا حس همکاری و روابط دوستانه خود را در هنگام ورزش کردن به خصوص ورزش‌های تیمی افزایش دهند.
• تغذیه مناسب به کودکان کمک می‌کند انرژی لازم جهت انجام حرکات ورزشی را بدست بیاورند.
• بعد از انجام بازی یا ورزش دست‌ها و صورت باید به طور صحیح با آب و صابون شسته شوند.
• کودکان باید بیاموزند در صورت ایجاد جراحات و آسیب دیدگی‌ها بدون داشتن اضطراب، در اولین اقدام با والدین و یا مربی خود در این ‌باره گفتگو کنند.

سخن پایانی 

ورزش کودک نقش مهمی در سلامت کودک و بهبود عملکرد ایمنی بدن او دارد. اگر ورزش در کنار تغذیه سالم و اصولی باشد می‌تواند به رشد کودک کمک کرده و سلامت او را تضمین کند فراموش نکنیم که والدین با توجه ویژه به ورزش و تغذیه کودک می‌توانند در الگوی مناسبی برای کودک بوده و سبک زندگی سالم را در کودکان تقویت کنند.