اعمال بدن انسان به دو دسته اختیاری (ارادی) و غیر ارادی تقسیم می‌شوند. حرکت اندام‌های حرکتی، بلع، خروج ادرار و مدفوع از مثانه و مخرج، جویدن غذا و حرف زدن از اعمال ارادی انسان به حساب می‌آیند. حرکت غدا در طول دستگاه  گوارش، جذب مواد غذایی در روده‌ها، ضربان قلب، جریان خون در شریان‌ها، عمل اندام‌های کبد و یا کلیه‌ها اعمال غیر ارادی بدن هستند. مغز انسان حرکات و کارهای تمام ارگان‌ها و اندام‌های بدن را به وسیله اعصاب مرکزی، نخاع و سیستم عصبی (شامل رگ‌های عصبی و نورون‌ها) تحت کنترل دارد. مغز انسان هم در انجام اعمال ارادی و هم در انجام اعمال غیر ارادی نقش مهمی ایفا می‌کند. با گذشت سال‌های عمر علاوه بر کاهش نقش اختیاری بودن افراد در انجام امور ارادی، توانایی مغز نیز در کنترل اعمال کاهش چشمگیری می‌یابد. اکثر افراد بر این باوراند که مشکل شب ادراری بیشتر در کودکان اتفاق می‌افتد، ولی بسیاری از عوامل مانند، مشکلات مثانه‌ای، مصرف داروهای خاص و برخی از بیماری‌ها باعث می‌شوند، تا مشکل شب داراری بزرگسالان نیز خود را نشان دهد.

فهرست مطالب

• شب ادراری در بزرگسالان نشانه چیست

• علت شب ادراری در بزرگسالان چیست

• اصطلاح پزشکی شب ادراری چیست

• برای شب ادراری باید به چه دکتری مراجعه کنیم

• درمان شب ادراری بزرگسالان

• درمان گیاهی شب ادراری بزرگسالان

شب ادراری در بزرگسالان نشانه چیست

در این بخش نشانه‌هایی که موجب بروز بیماری شب ادراری در بزرگسالان می‌شوند، را با هم بررسی می‌کنیم. همانطور که پیش‌تر نیز در مقدمه به این موضوع پرداختیم، شب ادرای فقط مختص کودکان نیست و بزرگسالان نیز به دلایلی که در ادامه بیشتر به آنها اشاره خواهیم کرد، دچار این بیماری می‌شوند. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره شب ادراری کودکان بخوانید. 

شب ادراری یا بی‌اختیاری ادرار در بزرگسالان در صورت مکرر بودن، می‌تواند دلیل وجود یک مشکل و بیماری باشد. پس نداشتن اختیار ادرار و دفع غیر ارادی آن به صورت مکرر در بزرگسالی (فرد کودک نیست و مثانه به اندازه کافی رشد کرده است) می‌تواند نشانه بیماری، عفونت و یا مصرف دارویی خاص باشد.

در نتیجه افراد بزرگسال، در هنگام دچار شدن به این نوع مشکل باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده و آزمایشات لازم جهت تعیین علت دقیق آن را به طور کامل انجام دهند.

علت شب ادراری در بزرگسالان چیست

افراد بزرگسال دچار شب ادراری و یا بی‌اختیاری ادرار، باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنند. پزشک با مطالعه بیماری‌های زمینه‌ای فرد، اطلاع یافتن از داروهای مصرفی، مشکلات و بیماری‌های وراثتی و همچنین با انجام معاینات بالینی و تجویز آزمایشات لازم می‌تواند، درست‌ترین و دقیق‌ترین علت ابتلای شخص به این نوع مشکل را تشخیص دهد.  پس در نتیجه یافتن واقعی‌ترین دلیل و علت ابتلا به شب ادراری در بزرگسالان از مهمترین و موثرترین قسمت‌های درمان و برطرف ساختن این مشکل به حساب می‌آید.

برای شب ادراری افراد بزرگسال علت‌های زیادی وجود دارد، که در ادامه این بخش، بیشتر به آنها خواهیم پرداخت. باید توجه داشت که دلایل ابتلای هر فرد ممکن است، بسته به خصوصیات و مشکلات شخصی با افراد دیگر متفاوت باشد، و نباید روش درمانی یکسانی را برای بیماران مختلف در نظر گرفت.

از عوامل عمده شب ادراری در افراد مسن تضعیف دریچه اسفنکتر ادراری مثانه و ضعف در انقباض و انبساط عضله مثانه است. دلایل دیگری مانند چاقی، سکته مغزی، عمل جراحی، استفاده از سوند، استرس، مثانه بیش فعال، آسیب عصبی مثانه (مثانه نوروژنیک)، دیابت، آلزایمر و پارکینسون نیز موجب بروز شب ادراری بزرگسالان می‌شوند.

از دلایل مهم و کلی شب ادراری در افراد بزرگسال می‌توان به مشکلات ژنتیکی، عفونت مجاری ادراری (UTI)، دیابت، کوچک بودن اندازه مثانه، سرطان پروستات، سرطان مثانه، استرس، اختلال عصبی، بیماری‌های کلیوی، بزرگ شدن غده پروستات، اختلالات هورمونی، آپنه خواب، مصرف داروهای شیمیایی، مشکلات روانی، یبوست، افتادگی لگن، انسداد مجاری ادراری، تشنج، وجود سنگ در مثانه وعدم تعادل هورمون آنتی‌دیورتیک اشاره کرد.

اصطلاح پزشکی شب ادراری چیست

به شب ادراری، خواب ادراری، شب‌میزی، بی‌اختیاری ادراری یا Enuresis nocturna نیز گفته می‌شود. برای تشخیص علت دقیق مشکل شب ادراری بزرگسالان پزشک علاوه برمعاینات جسمی، فیزیکی و عصبی انجام آزمایش‌هایی از قبیل سونوگرافی مثانه و کلیه و همچنین آزمایش ادرار را هم، به فرد بیمار توصیه می‌کند. سوالاتی که می‌توانند به پزشک برای پیدا کردن دلیل درست این مشکل یاری بدهند، عبارتند از:

• چند بار در طول شبانه روز دچار بی‌اختیاری ادرار می‌شوید؟
• در هر بار شب ادراری چقدر ادرار از مثانه شما خارج می‌شود؟
• بیشتر چه ساعاتی از شبانه روز دچار شب ادراری یا بی‌اختیاری ادرار می‌شوید؟
• چه مقدار مایعات و در چه ساعاتی از شبانه روز مصرف می‌کنید؟
• چه نوع داروی خاصی می‌خورید؟
• آیا بیماری زمینه خاصی دارید؟
• در افراد خانواده شما کسی هست که دچار این مشکل شده باشد؟
• حالت دفع ادرار شما در دستشویی و در زمان معمولی چگونه است؟ (قوی، اندک اندک، بریده بریده)

آزمایشات ادراری که به یافتن دلیل اصلی این مشکل کمک می‌کنند عبارتند از, تجزیه شیمیایی ادرار، کشت میکروب یا عفونت موجود در ادرار، سنجش میزان جریان ادرار و اندازه‌گیری ادرار باقی مانده در مثانه

تجزیه شیمیایی ادرار برای تشخیص عفونت در دستگاه ادراری انجام می‌شود. با روش کشت میکروب موجود در ادرار، نوع عفونت و میکروب موجود در ادرار افراد بیمار تشخیص داده می‌شود.

با سنجش جریان ادراری نیز مقدار و میزان ادرار خروجی از بدن اندازه‌گیری می‌شود. اندازه‌گیری ادرار باقی‌مانده در مثانه، نیز می‌تواند به پزشک کمک کند تا بداند چه مقدار ادرار پس از هر بار ادرار کردن در داخل مثانه باقی می‌ماند.

برای شب ادراری باید به چه دکتری مراجعه کنیم

بسته به دلیل ابتلای افراد به مشکل شب ادراری، پزشک متخصص آن متفاوت خواهد بود. به طور مثال اگر دلیل ابتلای افراد به شب ادراری استرس و اضطراب باشد، جهت یافتن راهی برای درمان باید به متخصص نورولوژ مراجعه کرد.

اما اگر دلیل این مشکل بیماری‌ دیابت باشد، باید به سراغ متخصص غدد رفت. ولی به طور کلی مراجعه به اورولوژیست و متخصص کلیه می‌تواند بهترین توصیه به بزرگسالان دچار شب ادراری یا بی‌اختیاری در دفع ادرار باشد.

درمان شب ادراری بزرگسالان

چگونگی درمان شب ادراری در بزرگسالان بستگی شدیدی به علت ابتلای افراد به این بیماری دارد. ولی به طور کلی روش‌هایی غیر دارویی و دارویی وجود دارند، که می‌توانند به افراد در زمینه بهبود این مشکل کمک کنند.

• بهبود و تغییر روش‌های زندگی: افراد دچار شب ادراری باید میزان مایعات مصرفی خود را به گونه‌ای تنظیم کنند، که نزدیک زمان استراحت و خواب نباشد. مصرف شیرین کننده‌های مصنوعی، مواد کافئین‌دار و نوشیدنی‌های قندی که باعث ایجاد حالت تکرر در ادرار می‌شوند، باید کاهش بیابند. در طول شب برای یک الی دوبار زنگ ساعت را برای زمان مشخصی کوک کرده و سپس راس به صدا در آمدن آلارم ساعت به دستشویی بروند. در طول روز نیز زمانبندی معینی برای دفع ادرار و رفتن به دستشویی برای خود تعیین کنند.

• درمان دارویی: داروهای شیمیایی درمان شب ادراری باید حتما توسط پزشک تجویز و مصرف بشوند. به طور کلی ۴ نوع از داروها برای درمان این مشکل مناسب هستند.۱- آنتی‌بیوتیک‌ها به خصوص در درمان عفونت‌های دستگاه ادراری ۲- آنتی کولینرژیک، برای درمان عضلات مثانه ۳- دسموپرسین استات، موجب کاهش تولید ادرار توسط کلیه‌ها می‌شوند ۴- بازنده‌های آلفا ردوکتار، برای درمان پروستات بزرگ

• جراحی: درمان جراحی مانند تحریک عصب خاجی، سیستوپلاستی (بزرگ کردن مثانه)، میکتومی دترسور و ترمیم افتادگی لگن هنگامی انجام می‌شوند که روش‌های درمان‌ی دیگر تاثیرگذار نبوده و عضله دترسور پرکاری شدیدی داشته باشد.

درمان گیاهی شب ادراری بزرگسالان

طب سنتی و گیاهان دارویی نیز نقش زیادی در درمان شب ادراری بزرگسالان ایفا خواهند کرد. به طور کلی خوردن زنجبیل، دمکرده سنبل‌الطیب، دمکرده گل ختمی، دمنوش هل، دمنوش بادرنجبویه در درمان این مشکل بسیار موثر هستند. باید افراد دچار مشکل شب ادراری از خوردن مواد غذایی مانند قهوه، هندوانه، فلفل، نوشابه‌های گازدارو مواد غذایی نیمه آماده پرهیز کنند.

سخن پایانی

شب ادراری علاوه بر کودکان می‌تواند مشکل بسیاری از بزرگسالان نیز باشد. پزشک با انجام آزمایشات و معاینات لازم درست‌ترین دلیل ابتلای شب ادارای بزرگسالان را تشخیص داده و راه مناسبی برای درمان آن تجویز می‌کند.