نکاتی مهم پیرامون کم کاری تیروئید در بارداری
زمان خواندن ۱۰ دقیقه شنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۰ ۲۳:۲۹
یکی از اتفاقات رایج در دوران بارداری بر هم خوردن تعادل در میزان ترشح هورمون‌هاست. یکی از اختلالاتی که ممکن است در این دوران برای زنان باردار به وجود آید، اختلالات تیروئیدی و تیروئید بارداری است. حتی زنانی که تاکنون این مشکلات را نداشته‌اند، ممکن است به محض بارداری آنها را تجربه کنند. یکی از این مشکلات، کم کاری غده تیروئید در بارداری است. غده تیروئید که جلوی گردن قرار دارد، دو نوع هورمون مهم و تاثیر گذار به نام‌های T4 و T3 ترشح کرده که این هورمون‌ها متابولیسم بدن را تنظیم و کنترل می‌کنند. در زنان بارداری که به اندازه کافی این دو هورمون تولید نشود، کم کاری تیروئید در بارداری اتفاق می‌افتد. در ادامه مطلب، در این مطلب می‌توایند درباره تیروئید کم کار در بارداری بیشتر بخوانید.
فهرست مطالب
علل کم کاری تیروئید در بارداری چیست
یکی از مهمترین سوال‌هایی که باید در ارتباط با کم کاری تیروئید در دوران بارداری پاسخ داده شود، علت بروز یا تشدید کم کاری تیروئید در دوران بارداری است. یکی از دلایل رایج کم کاری تیروئید در دوران بارداری، بیماری هاشیموتو یا تیروئید هاشیموتو است.
هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است که در صورت ابتلا به این بیماری، بدن با تولید پاتن‌‌هایی، به تیروئید و هورمون‌های آن حمله می‌کند. این موضوع باعث کاهش ترشح هورمون‌های تیروئید می‌شود و به کم کاری تیروئید می‌انجامد.
دیگر علت‌های بروز این بیماری کمبود عنصر ید در بدن است. غده تیروئید برای ترشح هورمون به ید نیاز دارد و در صورت کمبود آن دچار مشکل می‌شود. درمان تیروئید پرکار و عمل جراحی تیروئید به منظور برداشتن تومور تیروئید نیز می‌تواند سبب بروز کم کاری تیروئید در دوران بارداری شود.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به کم کاری تیروئید در دوران بارداری هستند
زنانی در معرض ابتلا به این بیماری هستند که بارداری بالای سن ۳۰ سالگی را تجربه کنند یا موارد زیر را داشته باشند:
- تجربه ناباروری در گذشته یا زایمان زودرس
- سابقه ابتلا به بیماری تیروئید در خانواده یا بیماری‌های خود ایمنی
- بیماری دیابت نوع ۱ یا بیماری‌های خود ایمنی دیگر
- تجربه رادیوتراپی در ناحیه گردن یا سر
- جراحی تیروئید در گذشته
- داشتن پادتن‌های تیروئیدی به خصوص پادتن پروکسیداز که در بیماری هاشیموتو وجود دارد
- داشتن کم کاری تیروئید قبل از بارداری و مصرف لووتیروکسین (داروی تجویز شده برای کم کاری تیروئید)
- گواتر (بزرگ شدن غده تیروکسین)
کم کاری تیروئید در دوران بارداری، بیماری شایعی نیست، اما در صورت بروز باید درمان شود. بعضی از مادران ممکن است در دوران بارداری متوجه علائم تیروئید کم کار در خود نشوند. زیرا این علائم شباهت زیادی با علائم دوران بارداری دارد. در ادامه به شرح دقیق علائم تیروئید کم کار در دوران بارداری می‌پردازیم.
علائم کم کاری تیروئید در دوران بارداری چیست
نشانه‌های تیروئید کم کار در زنان باردار به شرح زیر است:
- خستگی
- افسردگی
- اضافه وزن
- احساس سرما
- پوست و موی خشک
- یبوست
- قاعدگی نامنظم
این علائم مشابه علائم تیروئید کم کار در حالت عادی است و همان نشانه‌ها را دارد. علت اینکه این علائم گاهی درست تشخیص داده نمی‌شوند، شباهت آنها با عوارض بارداری در زنان است.
تنها راه تشخیص صحیح این علائم، آزمایش خون است. بعضی از افراد ممکن است کم کاری تیروئید خفیف در بارداری داشته باشند و علائمی در خود مشاهده نکنند. در هر صورت بهتر است قبل از تصمیم به بارداری و در حین این دوران میزان ترشح هورمون‌ها تیروئید را با دادن آزمایش خون تحت نظر داشته باشیم.
تفسیر آزمایش کم کاری تیروئید در بارداری
برای تشخیص تیروئید کم کار در زنان باردار، پزشک متخصص زنان به آزمایش خون و معاینه بالینی نیاز دارد. پزشک با بررسی نتایج آزمایش خون و کنترل میزان ترشح هورمون‌ها، به وجود این بیماری پی می‌برد.
پزشک باید میزان هورمون تیروکسین – هورمونی که تیروئید را برای ترشح T4 و T3 تحریک می‌کند – چک کند. اگر میزان هورمون تیروکسین بالا باشد و مقدار هورمون T4 کم باشد، کم کاری تیروئید رخ می‌دهد. دلیل این اتفاق این است که وقتی هورمون T4 در خون کم باشد مغز دستور به ترشح هورمون تیروکسین اضافه می‌دهد تا این کمبود را جبران کند و سطح تیروکسین ترشح شده در خون بالا می‌رود. اگر سطح هورمون تیروکسین بالا بود و مقدار T4 نرمال، احتمالا فرد دچار کم کاری تیروئید خفیف در بارداری دارد.
یکی دیگر از مواردی که باید در اشخاص مبتلا به کم کاری تیروئید چک شود، میزان پادتن‌های ترشح شده در بدن است. پزشک شما با دیدن نتایج تست پادتن، متوجه می‌شود آیا شما بیماری هاشیموتو دارید یا مستعد آن هستید. این بیماری، یکی از علت‌های اصلی کم کاری تیروئید در افراد و زنان باردار است.
آزمایش کم کاری تیروئید در زنان باردار
همانطور که گفتیم زنان باردار در این دوران با تغییرات بسیاری مواجه می‌شوند و باید تحت نظر پزشک قرار گیرند. این زنان باید برای تشخیص اختلالات تیروئیدی از جمله کم کاری تیروئید، آزمایش دهند.
حتی زنانی که علائمی مشابه علائم کم کاری تیروئید در خود مشاهده نکردند هم باید به انجام این آزمایشات مبادرت ورزند. در حالت ایده‌آل، این آزمایشات باید در هفته نهم بارداری یا در اولین ویزیت قبل از تولد انجام شوند. به دلیل خطرات بی‌شماری که عدم تشخیص تیروئید کم کار برای مادر و کودک دارد، بهتر است زنان باردار در ابتدای حاملگی آزمایش خون انجام دهند و با پزشک متخصص مشورت کنند.
زنانی که سطح پادتن‌های‌شان از میزان استاندارد بالاتر است باید تحت نظارت بیشتر قرار گیرند. زیرا احتمال بروز مشکلات زیادی مثل سقط جنین وجود دارد. این افراد باید حتی قبل از تصمیم برای بارداری به پزشک مراجعه کنند و آزمایش‌های لازم را انجام دهند. سپس در ۶ ماه بعد از بارداری هم آنها را تکرار کنند.
تاثیر کم کاری تیروئید بر جنین
تحقیقات انجام شده ثابت کردند بین اختلالات حرکتی و مغزی نوزاد و کم کاری تیروئید مادران رابطه‌ای وجود دارد. نوزادان زنانی که دچار کم کاری تیروئید هستند و علت این کم کاری کمبود ید است، بیشتر در معرض خطر هستند. همچنین زنان بارداری که بیماری هاشیموتو و دیگر بیماری خود ایمنی دارند، با مشکل روبه‌رو هستند. بعضی از محققان معتقدند کم کاری تیروئید خفیف در بارداری هم اثر مخرب بر رشد مغز نوزادان دارد. اما این موضوع هنوز به طور دقیق و علمی اثبات نشده است.
قبل از تولد، جنین به هورمون‌های ترشح شده از تیروئید مادر برای رشد نیاز دارد. این هورمون‌ها سبب رشد مغز و توسعه سیستم عصبی او می‌شود. جنین تا هفته دوازدهم – هفتهای که غده تیروئید او شکل گرفته و قادر به تولید هورمون است – به هورمون‌های مادر نیاز دارد.
حتی قبل از اینکه مادر به بارداری خود پی ببرد، کم کاری تیروئید بر روی جنین تاثیر می‌گذارد. گفته می‌شود تاخیر در درمان کم کاری تیروئید در ابتدای دوران بارداری سبب کندی حرکت در کودکان می‌شود. بیشتر مشکلات این نوزادان و کودکان، اختلالات مغزی و هوشی است. دیگر عوارض و خطراتی که برای مادر و کودک وجود دارد عبارتند از:
- افزایش خطرناک فشار خون در اواخر بارداری
- کم خونی
- سقط جنین
- وزن کم نوزاد در بدو تولد
- نارسایی قلبی (به ندرت دیده شده است)
- مرده زایی
درمان و کنترل کم کاری تیروئید در دوران بارداری
درمان کم کاری تیروئید در دوران بارداری، جایگزین کردن قرص لووتیروکسین به جای هورمون T4 است. این دارو همانند هورمون T4 عمل می‌کند و مصرف آن برای زنان باردار بلامانع است. حال برای کنترل کم کاری تیروئید در دوران بارداری و درمان آن باید به سه مرحله توجه کرد و توصیه‌های گفته شده در هر مرحله را رعایت کرد.
- مرحله اول: قبل از بارداری
نکته مهم این است که سطح هورمون‌های شما قبل از بارداری و در طول آن باید نرمال و استاندارد باشد. اگر شما برای تیروئید کم کار تحت درمان هستید، باید قبل از تلاش برای بارداری سطح هورمون‌ها را بررسی کنید. اگر سطح هورمون تیروکسین شما بالا بود باید دوز مصرفی دارو را افزایش دهید. شما باید حاملگی خود را تا زمانی که کاملا درمان شدید، به عقب بندازید.
- مرحله دوم: حین دوران بارداری
زمانی که شما باردار شدید، دوز مصرفی لووتیروکسین باید تا حدود ۳۰ درصد یا بیشتر، به مدت ۴ تا ۶ هفتهی اول افزایش یابد. همچنین باید با پزشک خود در تماس باشید. آزمایش خون و تست‌های مربوطه در این دوره باید با نظر پزشک زنان انجام شوند.
اگر به تازگی در دوران بارداری به کم کاری تیروئید مبتلا شدید، سطح هورمون T4 شما باید به سرعت متعادل شود. احتمالا پزشک شما مصرف لووتیروکسین را به منظور متعادل کردن هورمون‌ها تجویز کند. حدود ۳۰ تا ۴۰ روز بعد از مصرف این دارو، عملکرد تیروئید شما به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد. همچنین شما باید تست‌های مربوط به تیروئید را هر ۶-۴ هفته تا زمان وضع حمل انجام دهید.
- مرحله سوم: بعد از بارداری
بعد از وضع حمل، دوز مصرفی لووتیروکسین نسبت به دوران بارداری کمتر می‌شود.
کم کاری تیروئید بعد از بارداری
تیروئیدیت پس از زایمان، نوعی التهاب تیروئیدی است که در سال اول پس از زایمان از هر ۲۰ زن ۱ نفر را درگیر می‌کند. این بیماری نوعی بیماری خود ایمنی است و به بیماری هاشیموتو شباهت بسیار دارد.
احتمال ابتلا به این بیماری در زنانی که دیابت نوع ۱ یا دیگر بیماری‌های خود ایمنی دارند بیشتر است. التهاب باعث ترشح هورمون‌های ذخیره شده در غده تیروئید می‌شود. مقدار این هورمون‌ها در خون زیاد می‌شود و فرد به پرکاری تیروئید مبتلا می‌شود که تا ۳ ماه طول می‌کشد. سپس آسیب به غده تیروئید کاهش می‌یابد و فرد مبتلا به کم کاری تیروئید می‌شود. این کم کاری ممکن است تا آخر همراه فرد باشد و درمان نشود.
گفتنی است، تمامی زنان مبتلا به کم کاری تیروئید بعد از زایمان، به ترتیب گفته شده این مراحل را طی نمی‌کنند. بعضی تنها پرکاری و دیگران کم کاری تیروئید را تجربه می‌کنند.
معمولا تیروئیدت علائم مشخصی ندارد و به سختی ممکن است تشخیص داده شود. البته علائمی که ممکن است در فرد مبتلا به تیروئید دیده شود شامل خستگی مفرط، افسردگی، احساس گرما، افزایش حساسیت و بالارفتن ضربان قلب می‌شود. گاهی این علائم با افسردگی بعد از زایمان اشتباه گرفته می‌شود.
معمولا درمان خاصی برای این بیماری نیاز نیست و خود بعد از مدتی بهبود می‌یابد. قرص‌هایی که برای درمان کم کاری تیروئید موثرند، در درمان این بیماری اثر ندارند. ممکن است پزشک داروهایی برای درمان عوارض ناشی از این بیماری تجویز کند. پس بهتر است حتما به پزشک مراجعه کرده و با او مشورت کنید.
- برای اینکه از سلامتی کودک خود مطمئن شوید باید چه کاری انجام دهید؟
شما می‌توانید با رعایت مواردی که ذکر شده سلامت کودک و همچنین سلامت خود را تامین کنید. در صورت داشتن کم کاری تیروئید حتما برای حامله شدن با پزشک خود مشورت کنید.
اگر در دوران بارداری به سر می‌برید، مدام توسط پزشک متخصص چکاپ شوید و آزمایش‌ها و تست‌های لازم را به موقع انجام دهید. به یک متخصص غدد مراجعه کنید و به توصیه‌های او عمل کنید. داروهای تجویز شده را تهیه و به موقع مصرف کرده و درباره علائم و عوارض احتمالی بیماری یا داروها با پزشک خود صحبت کنید. یک رژیم غذایی حاوی ید مورد نیاز را رعایت کنید. خوردن غذاهای حاوی ید مثل غذاهای دریایی و نمک یددار انتخاب هوشمندانه‌ای است.
برای اطمینان از مصرف ید به مقدار کافی، بهتر است از ویتامین‌هایی که دارای ۱۵۰ تا ۲۵۰ میکروگرم یدید پتاسیم هستند، استفاده کنید. میزان مصرفی ید مادران شیرده در روز باید ۲۵۰ میکروگرم باشد تا از طریق آن نوزادان خود را تغذیه کنند.
قرص‌های تیروئید و مکمل‌های حاوی کلسیم و آهن را همزمان مصرف نکنید. این مواد معدنی می‌توانند در عملکرد هورمون تیروئید مشکلاتی ایجاد کنند. این ویتامین‌ها را حداقل ۲ تا ۳ سه ساعت قبل یا بعد از لووتیروکسین مصرف کنید.
سخن پایانی
کم کاری تیروئید بیماری است که می‌تواند در حین بارداری آغاز یا تشدید شود. آگاهی از این بیماری قبل از بارداری باعث می‌شود شما این بیماری را تحت کنترل خود داشته باشید. کم کاری تیروئید در بارداری می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به جنین وارد کند. پس انجام آزمایش‌ها به منظور چکاپ کامل اهمیت بسیار دارد. از مراجعه به پزشک متخصص زنان در دوران بارداری خود غافل نشوید و علائم و مشکلات خود را با او در میان بگذارید. در پایان با نظارت دکتر و مصرف داروها طبق تجویز او شما و فرزندتان می‌توانید این دوران را به سلامتی پشت سر بگذارید و کم کاری تیروئید در دوران بارداری را کنترل کنید.
شاید از این موارد هم خوشتان بیاید
نظرات کاربران