خاکشیر شاید یکی از نوشیدنی‌های موردعلاقه‌ ما در تابستان باشد و شاید این نوشیدنی ما را به یاد خاطرات خوش کودکی و تابستان‌هایی که در حیاط بازی می‌کردیم و بعد برای رفع خستگی، مادربزرگ یک لیوان خاکشیر برایمان درست می‌کرد، بیندازد. اما آیا تابه حال درباره‌ خواص درمانی خاکشیر شنیده‌ایم؟ این نوشیدنی نوستالژی به غیر از کاربردهای گفته شده، دیگر چه خواصی دارد؟ در این مقاله ما به خواص خاکشیر در طب سنتی می‌پردازیم و خواص خاکشیر را در درمان بیماری‌ها بررسی خواهیم کرد. اینکه چرا خاکشیر نباید تنها در تابستان مصرف شود و می‌تواند نوشیدنی برای تمام فصول باشد. در ادامه نیز روش‌های مصرف خاکشیر و طرز مصرف آن را آورده‌ایم. پس تا آخر با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

• خاکشیر چیست و از کجا آمد

• خواص درمانی خاکشیر

  • خاکشیر و یبوست

  • خاکشیر و درمان اسهال

  • خواص خاکشیر برای کبد

• خواص خاکشیر برای زنان

• خواص خاکشیر برای کلیه و مجاری ادرار

• خواص خاکشیر در درمان عطش و گرمازدگی

• خواص خاکشیر برای مردان

• خواص خاکشیر در از بین بردن بوی بد دهان

• خواص خاکشیر برای فشار خون

• خواص خاکشیر جوشیده

• طرز مصرف خاکشیر

• خاکشیر را چگونه درست کنیم

  • طبع خاکشیر چیست

  • خواص خاکشیر ناشتا چیست

  • خاکشیر تلخ چیست

خاکشیر چیست و از کجا آمد

خاکشیری که ما در شربت می‌ریزیم یا به طرق مختلف از آن استفاده می‌کنیم، در حقیقت تخم گیاه خاکشیر است. این گیاه هم خانواده‌ گیاهان شب‌بوست و اغلب در دشت و کوهستان می‌روید. از زمان قدیم، طبیبان و پزشکان طب سنتی از این گیاه پرفایده، در درمان بیماری‌ها استفاده می‌کردند.

تخم خاکشیر در دو نوع متفاوت وجود دارد. تخم قرمز خاکشیر طعم تلخی دارد و از تخم قهوه‌ای آن معمولا در درست کردن شربت و نوشیدنی استفاده می‌کنند.

خواص درمانی خاکشیر

خاکشیر یا خاکشی، در طب سنتی کاربردهای مختلفی دارد. البته صحت این اطلاعات مشخص نیست و تحقیقات علمی برای اثبات خواص خاکشیر فعلا ثبت نشده است. اما خواص خاکشیر و فواید آن در طب سنتی بارها بیان گشته و ممکن است استفاده از آن در درمان بیماری‌های گفته شده در این بخش، موثر باشد.

خاکشیر و یبوست

گفته می‌شود خاکشیر می‌تواند یکی از راه‌های موثر برای درمان یبوست باشد. ممکن است مدفوع به هر دلیلی در روده‌ بزرگ باقی بماند، دفع نشود یا تکه تکه دفع شود. در این حالت معمولا عمل دفع نیز با درد و ناراحتی همراه است. یکی از فواید خاکشیر، درمان یبوست و بهبود عملکرد روده‌ بزرگ است. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی درباره درمان یبوست به طور مفصل بخوانید. 

برای درمان یبوست با خاکشیر می‌توانید به ۲ مدل مختلف از خاکشیر استفاده کنید:

• یکی از روش‌ها، درست کردن شربت خاکشیر است. اگر این شربت با آب گرم یا ولرم تهیه شود، می‌تواند یبوست را درمان کند.
• راهکار بعدی برای رفع یبوست، استفاده از خاکشیر کوبیده شده است. یک قاشق غذاخوری خاکشیر کوبیده شده به همراه شربت، می‌تواند در برطرف کردن یبوست نقش داشته باشد.

خاکشیر و درمان اسهال

شاید تعجب کرده باشید که چگونه تخم یک گیاه هم در درمان یبوست موثر است و هم اسهال؟ جالب است بدانید که خاکشیر بسته به نوع آماده‌سازی آن، می‌تواند هم در رفع یبوست و هم در درمان اسهال کمک کننده باشد.

بیماری اسهال می‌تواند به دلایل مختلف ایجا شود و یکی از آ‌ن‌ها وجود میکروب‌هایی در معده است. ابتلا به اسهال به مدت زیاد، باعث از دست رفتن آب بدن و کم آبی می‌شود.

خاکشیر می‌تواند میکروب‌های عامل اسهال را از بین ببرد و کم آبی بدن را برطرف نماید. شما می‌توانید برای درمان اسهال با خاکشیر، آن را به دو صورت زیر تهیه و میل کنید:

• در این حالت می‌توانید خاکشیر را بو بدهید و آن را با آب و عسل ترکیب کنید. برای اینکه این مخلوط موثر واقع شود، هر دو ساعت آن را مصرف کنید تا بهبود یابید.
• اگر شربت خاکشیر را با آب سرد تهیه کنید، در درمان اسهال موثر خواهد بود. می‌توانید به جای شکر از عسل نیز استفاده کنید.

خواص خاکشیر برای کبد

گفته می‌شود در طب سنتی، خاکشیر به دلیل خاصیت ادارآوری، می‌تواند به درمان کبد چرب کمک کند. خاکشیر باعث افزایش ادرار می‌شود و از این طریق می‌تواند به پاکسازی و سم‌زدایی کبد بپردازد. با خواندن این مطلب با طرز تهیه ترنجبین و خاکشیر برای درمان کبد چرب آشنا شوید. 

خواص خاکشیر برای زنان

گفته می‌شود خاکشیر در ماه‌های آخر بارداری زنان، می‌تواند به تسهیل زایمان و باز شدن دهانه‌ رحم کمک کند. به همین دلیل ممکن است مصرف زیاد خاکشیر در سه‌ ماهه‌ اول بارداری باعث باز شدن دهانه‌ رحم و سقط جنین شود. اما مصرف آن در اواخر بارداری نه تنها خطرناک نیست، بلکه کمک کننده نیز هست.

زنان در دوران شیردهی بهتر است با پزشک متخصص خود درباره‌ی مصرف خاکشیر و نحوه‌ی استفاده از آن، سوال کنند و طبق دستور دکتر عمل کنند.

یکی دیگر از خواص خاکشیر برای زنان، کاهش ترشحات زنانه است.

خواص خاکشیر برای کلیه و مجاری ادرار

بسیاری از متون طب سنتی، درباره‌ حواص خاکشیر به درمان التهان و بهبود مجاری ادراری و کلیوی اشاره کردند. شاید یکی از دلایلی که باعث می‌شود، مصرف خاکشیر برای کلیه فوایدی داشته باشد، کمک به دفع سنگ کلیه است.

خاکشیر باعث از بین رفتن التهاب کلیه و بهبود آن بر اثر دفع سنگ کلیه می‌شود و پزشکان طب سنتی توصیه می‌کنند برای دفع راحت‌تر سنگ، از خاکشیر استفاده شود.

نوشیدن ۴ یا ۵ لیوان شربت خاکشیر با شیرین‌کننده‌های طبیعی مثل عسل و سکنجبین در روز می‌تواند در بهبود کلیه و دفع سنگ کلیه موثر باشد.

خواص خاکشیر در درمان عطش و گرمازدگی

یکی از مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین نوشیدنی‌های برطرف کننده‌ تشنگی و گرمازدگی خاکشیر است. از زمان قدیم، شربت خاکشیر در تابستان، به عنوان نوشیدنی‌ای موثر برای درمان گرمازدگی استفاده می‌شده است.

تخم خاکشیر در واقع دانه هایی هستند که اگر مدتی در آب خیسانده شوند، آب را به خود جذب کرده و متورم می‌شوند. با نوشیدن شربت خاکشیر، آب موجود در این دانه‌ها به مرور توسط بدن جذب می‌شود و عطش و تشنگی به راحتی برطرف می‌گردد.

شربت خاکشیر را می‌توانید با عسل، سکنجبین یا شکر شیرین کنید یا به آن آبلیمو اضافه کنید. از این نوشیدنی پرفایده به خصوص در روزهای گرم غافل نشوید.

خواص خاکشیر برای مردان

گفته می‌شود خاکشیر باعث افزایش میزان اسپرم در آقایان می‌شود و به این دلیل احتمال باروری را زیاد می‌کند. همچنین خاکشیر میل جنسی را در آقایان افزایش می‌دهد.

خواص خاکشیر در از بین بردن بوی بد دهان

بوی دهان می‌تواند به علل متعدد و متفاوتی ایجاد شود. ابتدا باید ریشه‌ اصلی این مشکل را پیدا کرد. اگر به دلیل عفونت، لثه‌ها یا دندان‌ها نبود و خطری ایجاد نمی‌کرد، می‌توان از درمان‌های سنتی مثل خاکشیر برای برطرف کردن آن، اقدام کرد.

بهترین راه برای خلاصی از شر بوی بد دهان، نوشیدن شربت ترنجبین و خاکشیر است. برای تهیه‌ این نوشیدنی کافی است ۵ الی ۶ ساعت ترنجبین را در آب بخیسانید و سپس آن را با دو قاشق خاکشیر مخلوط کنید. نوشیدن این شربت به رفع بوی بد دهان کمک می‌کند.

خواص خاکشیر برای فشار خون

خاکشیر را نه تنها می‌توان به صورت خوراکی استفاده کرد، بلکه می‌توان آن را به صورت پماد مصرف کرد. برای کاهش فشار خون شما می‌توانید از خمیر خاکشیر استفاده کنید.

برای تهیه‌ این خمیر کافی است خاکشیر را تا جایی بکوبید تا تبدیل به پودر شود. سپس کم کم به آن آب اضافه کنید تا شکل خمیری پیدا کند.

شما می‌توانید این خمیر را یک الی دوبار در هفته بر روی پاهایتان بمالید و تا صبح آن را روی پاها بگذارید تا فشار خون‌تان کاهش یابد. بهتر است برای اولین بار استفاده از این خمیر، آن را در روز مصرف کنید.

خواص خاکشیر جوشیده

گفته می‌شود خاکشیر جوشیده همانند شربت خاکشیر فواید یکسانی دارد و علاوه بر این موارد، برای پاکسازی پوست نیز بسیار مناسب است.

گفتنی است مصرف خاکشیر برای لاغری یکی از موارد مصرف آن است که طرفداران بسیاری دارد. 

طرز مصرف خاکشیر

برای تهیه کردن خاکشیر راه‌ها و شیوه‌های متنوعی وجود دارد. هر کدام از این روش‌ها به هدف از مصرف خاکشیر، مربوط است. در این قسمت با چند روش تهیه خاکشیر آشنا خواهیم شد.

قبل از آماده سازی خاکشیر برای شربت و غیره باید به خوبی خاکشیر را بشوییم. خاکشیر ممکن است دارای ماسه و خاک زیادی باشد، پس شستشوی درست آن الزامی است.

برای شستن خاکشیر بهتر است آن را در ظرفی بریزید و چندبار آب آن را خالی کنید تا خوب تمیز شود. سپس خاکشیر را با آب مخلوط کنید و کمی بعد به ظرف دیگری منتقل کنید تا ناخالصی‌هایی که در کف ظرف جمع شده‌اند، باقی بمانند. بدین ترتیب بعد از چندبار آبکشی، خاکشیر شما تمیز شده است و آماده‌ مصرف است.

خاکشیر را چگونه درست کنیم

شما می‌توانید به طور کلی از ۳ روش زیر خاکشیر را استفاده نمایید:

• خاکشیر خیسانده در آب: اگر شما خاکشیر را پس از شستشو چند ساعت در آب سر بخوابانید تا خیس بخورد، می‌توانید آن را به راحتی مصرف کنید. می‌توانید آن را به شربت اضافه کنید یا به آن آبلیمو، عسل یا سکنجبین اضافه کرده و میل کنید. همچنین می‌توانید خاک شیر را به همراه شیر نیز مصرف کنید.
• خاکشیر جوشانده شده: یک روش دیگر بهره‌مندی از خواص گوناگون خاکشیر، جوشاندن آن است. برای جوشاندن خاکشیر کافی است خاکشیر تمیز را در آب جوش بریزید و به مدت ۱۰ دقیقه بگذارید در ظرف یا قوری روی حرارت بحوش آید. سپس آن را هنگامی که خنک شد، بنوشید.
• خمیر خاکشیر: خمیر خاکشیر در از بین بردن التهابات، ورم و زخم بسیار موثر است. برای آماده کردن خمیر، کافی است خاکشیر را بکوبید تا پودر شود. سپس به آن آب اضافه کنید تا به حالت خمیری درآید. خمیر را بر روی زخم یا ورم بگذارید تا تاثیر مثبت آن در بهبود زخم را مشاهده کنید.

عوارض خاکشیر

• مصرف خاکشیر بیش از اندازه در دوران شیردهی، باعث دل درد و بروز نفخ در مادر و نوزاد می‌شود.
• مصرف زیاد از حد خاکشیر در درمان یبوست، باعث تنبلی و از کار افتادگی روده‌ها می‌شود و روده‌ بزرگ نمی‌تواند دیگر به تنهایی و بدون کمک ملین مدفوع را دفع کند.
• خاکشیر بیش از حد استاندارد، احتمال ایجاد بیماری مگاکلون را افزایش می‌دهد. این اتفاق معمولا به دلیل منبسط شدن روده‌ بزرگ رخ می‌دهد. در این شرایط روده قادر به انجام عمل دفع و خروج گاز از معده نیست.
• اگر خاکشیر به مقدار زیاد مصرف شود، سبب بیرون روی و اسهال می‌شود.
• خاکشیر اگر بیش از حد مصرف شود ممکن است باعث ورم معده و زخم معده شود. 
• مصرف خاکشیر برای کودکان زیر ۳ سال توصیه نمی‌شود.
• افراد مبتلا به روماتیسم و آرتروز بهتر است مصرف خاکشیر را کاهش دهند و محدود کنند. برای افراد مصرف خاکشیر با عرق نعنا و عسل توصیه می‌شود.
• اگر برخی افراد بعد از خوردن خاکشیر دچار سردرد می‌شوند، می‌توانند با اضافه کردن کتیرا به خاکشیر این ترکیب را مصرف نمایند.
• برای افرادی که دچار سنگ کلیه هستند، پیشنهاد می‌شود خاکشیر به مدت ۱۲ ساعت قبل از مصرف بخیسانند تا در رفع سنگ کلیه موثر واقع گردد.

پرسش‌های رایج 

طبع خاکشیر چیست

خاکشیر در طب سنتی به طبع سرد و تر شناخته می‌شود.

خواص خاکشیر ناشتا چیست

خاکشیر به صورت ناشتا دارای دو خاصیت متفاوت است. اگر خاکشیر را به صورت ناشتا مصرف کنید می‌تواند در لاغری با خاکشیر یا چاقی شما موثر باشد ولی چگونه؟ این به طرز تهیه‌ی خاکشیر بستگی دارد.

اگر شربت خاکشیر را با شیر  به صورت ناشتا میل کنید باعث افزایش اشتها و تقویت معده می‌شود.

اگر هم یک قاشق خاکشیر را با آب ولرم به صورت ناشتا میل کنید، می‌تواند باعث کاهش وزن شود. فقط باید دقت کنید که از شیرین‌ کننده‌های مثل شکر استفاده نکنید یا کمتر استفاده کنید.

خاکشیر تلخ چیست

خاکشیر تلخ نیز از خانواده‌های گیاهان خودروی خاکشیر است که به دلیل طعم تلخی که دارد کمتر استفاده می‌شود. تخم‌های خاکشیر تلخ به رنگ قرمز است. خاکشیر تلخ، خواص درمانی برای پوست دارد و در داروهای گیاهی استفاده می‌شود.

سخن پایانی

خاکشیر شاید نوشیدنی برای فصل تابستان باشد اما از خواص متعدد آن می‌توان در تمام طول سال، گرما و سرما، استفاده کرد. خواص خاکشیر در طب سنتی بارها بیان شده و مردم ایران از زمان‌های گذشته از این خواص بهره می‌بردند. پس در روزهای گرم تابستان، وقتی از خانه خارج می‌شوید، یک شربت خنک خاکشیر درست کنید و مطمئن باشید، همین نوشیدنی خوشمزه شما را از گرمازدگی نجات می‌دهد و علاوه بر این‌ها، خواص درمانی گوناگونی هم دارد.