مثبت‌نگری و داشتن ذهنیت مثبت از مفاهیم پرطرفدار روانشناسی هستند. کتاب‌های زیادی حول محور این موضوعات نوشته شده و افراد زیادی به ترویج آنها پرداخته‌اند. اما ماجرای مثبت اندیشی سمی از جایی شروع می‌شود که افراد دچار در این طرز فکر شدند و تلاش کردند هرگونه انرژی منفی و احساسات طبیعی مانند غم یا ناکامی را از بین ببرند. در ادامه بیشتر به چگونگی سمی‌شدن نگرش مثبت و ضررهای مثبت گرایی سمی می‌پردازیم.

فهرست مطالب

• مثبت اندیشی سمی چیست

• انواع مثبت گرایی سمی

• چرا مثبت اندیشی سمی مضر است

• نشانه‌های مثبت گرایی سمی

• راه‌های پیشگیری از تظاهر به خوشحالی 

مثبت اندیشی سمی چیست

مثبت گرایی یا مثبت اندیشی سمی، نگرشی است که می‌گوید در همه شرایط و صرف نظر از تمام مشکلات، باید ذهنیتی مثبت داشته باشید. در این طرز فکر تنها تفکرات مثبت پذیرفته می‌شود و جایی برای ابراز ناراحتی وجود ندارد. همه ما به خوبی از فواید مثبت اندیشی برای سلامت روان‌مان باخبریم. اما در واقعیت زندگی همیشه با اتفاقات خوب و لحظات خوش همراه نیست. هرکسی در زندگی خود اتفاقات ناگوار، شکست‌ها و ناکامی‌هایی را تجربه می‌کند. این احساسات گرچه ناخوشایند، اما باید صادقانه بیان و پذیرفته شوند. 

مثبت گرایی سمی سعی دارد تا خوشبینی را به تمام موقعیت‌های زندگی تعمیم دهد و هرگونه ابراز احساسات منفی را سرکوب کند. احتمالا در اطرافیان خود یا شبکه‌های اجتماعی با چنین افرادی مواجه شده‌اید. کسانی که به صورت افراطی بر داشتن ذهنیت مثبت تاکید می‌کنند و به خود یا دیگران اجازه ابراز احساسات واقعی را نمی‌دهند.

انواع مثبت گرایی سمی

مثبت اندیشی سمی ممکن است به حالت‌های مختلفی بروز پیدا کند. 

• وقتی اتفاق بدی می‌افتد

برای مثال زمانی که شما شغل خود را از دست می‌دهید یا در یک معامله شکست می‌خورید، ممکن است با چنین نظراتی روبه‌رو شوید: «به جنبه مثبت ماجرا نگاه کن» یا «انقدر منفی نباش». بیشتر مواقع این نظرات از روی دلسوزی هستند. اما در حالی که لازم است شما با ناراحتی خود مواجه شده و آن را هضم کنید، چنین نظراتی این فرصت را از شما می‌گیرند. پس اگر شغل را از دست دادیم، چه کنیم؟ در اینجا بخوانید. 

• وقتی عزیزی را از دست می‌دهید

یکی از آزاردهنده‌ترین حالت‌های مثبت اندیشی سمی زمانی است که یکی از عزیزان شما از دنیا می‌رود. در این مواقع افرادی هستند که به شما می‌گویند هر اتفاقی دلیلی دارد و نباید ناراحت باشید. این افراد در حالی که به تصور خودشان آرامش شما را می‌خواهند، با این حرف جلوی سوگواری و کنارآمدن شما با این مسئله را می‌گیرند. 

• زمانی که ابراز ناراحتی می‌کنید

حتی صبورترین انسان‌ها نیز نیاز گاهی نیاز دارند تا از ناراحتی و ناامیدی‌شان با دیگران صحبت کنند. در چنین مواقعی ما نیازمند همدلی و درک هستیم. شنیدن جملاتی مانند «خوشبختی یک انتخاب است» یا «کافی است تصمیم بگیری شاد باشی»، این حس را به ما می‌دهد که در مشکلات و ناراحتی خود مقصریم.

چرا مثبت اندیشی سمی مضر است

افراط در هر کاری نتایج منفی در پی دارد، حتی اگر آن کار مثبت اندیشی باشد. واقعیت این است که خشم، ناراحتی، حسادت، سرخوردگی و حرص همه بخشی از عواطف انسانی هستند. زمانی که ما از مثبت اندیشی برای سرپوش گذاشتن روی این احساسات استفاده می‌کنیم، اعتبار بخشی از تجارب واقعی انسانی را از بین می‌بریم. 

مثبت گرایی سمی به فردی که در حال گذراندن یک برهه دشوار از زندگی است، آسیب می‌زند. هر انسانی نیاز دارد بتواند احساسات خود را با دیگران به اشتراک بگذارد و توسط آنها حمایت شود. اما مثبت گرایی سمی باعث می‌شود فرد احساس کند احساساتش نادیده گرفته شده و فاقد اعتبار است.

مثبت اندیشی سمی به این دلایل مضر است:

• شرم آور است

زمانی که کسی از مشکلی رنج می‌برد، باید بداند که احساساتش معتبرند و می‌تواند از طرف خانواده و دوستان آرامش و عشق دریافت کند. مثبت گرایی سمی به افراد می‌گوید احساسات آنها غیر قابل قبول است و آنها را خجالت‌زده می‌کند.

• باعث احساس گناه در فرد می‌شود 

مثبت اندیشی سمی می‌گوید اگر نمی‌توانید ذهنیت مثبتی داشته باشید در حال اشتباهید، حتی اگر فاجعه‌ای در زندگی شما رخ داده باشد.

• از بروز احساسات واقعی انسانی جلوگیری می‌کند

فردی که خودش دچار مثبت گرایی سمی است، احساسات منفی خود را انکار می‌کند یا برای آنها ارزشی قائل نمی‌شود. 

• جلوی رشد روانی را می‌گیرد

تجربیات دردناک و مواجه‌شدن با احساسات منفی ما را به چالش می‌کشند و موجب رشدمان می‌شوند. مثبت گرایی سمی با انکار این احساسات، فرصت رسیدن به بینش عمیق را از ما می‌گیرند. 

به طور کلی هنگام روبه‌رو شدن با چالش‌ها و تجربیات سخت می‌توان خوش‌بین بود. اما اینکه از دیگران بخواهیم در تروماهای روحی و روانی مانند فوت عزیزان، بیماری یا ازدست‌دادن شغل خود مثبت‌اندیش باشند، بی‌رحمانه است. 

نشانه‌های مثبت گرایی سمی

این طرز تفکر اغلب اوقات به صورت نامحسوس و بی نشانه در ذهن فرد رسوخ می‌کند. اما با اطلاع از نشانه‌ها می‌توانیم از بروز آن در خودمان و دیگران پیشگیری کنیم. برخی علائم مثبت اندیشی سمی عبارتند از:

• انکار مشکلات به جای مواجه شدن با آنها
• احساس گناه به خاطر ناراحتی، عصبانیت یا ناامیدی
• مخفی کردن احساس واقعی یا تظاهر کردن 
• خجالتزده کردن دیگران به خاطر نداشتن ذهنیت مثبت
• شرمنده کردن دیگران وقتی نگرش مثبتی ندارند
• تلاش برای تحمل احساسات دردناک بدون بروز آنها
• سرکوب احساسات دیگران (که موجب ناراحتی شما می‌شوند)
• پنهان کردن احساسات واقعی خود در پشت نقل قول‌های مثبت 

راه‌های پیشگیری از تظاهر به خوشحالی 

اگر تا هدف مثبت اندیشی سمی دیگران قرار گرفته‌اید یا نشانه‌های آن را در خودتان می‌بینید، نگران نباشید. این مشکل قابل پیشگیری است و با رعایت چند اصل می‌توانید از آن اجتناب کنید.

• احساسات خود را بپذیرید

مدیریت احساسات راه درستی است، اما نباید احساس ناراحتی را انکار نکنید. فرار از احساسات منفی و تلاش برای انکار، آنها را طولانی‌تر می‌کند. این احساسات اطلاعات مهمی برای شناخت و رشد شخصیت‌تان در اختیار شما قرار می‌دهند. اگر احساس شکست می‌کنید، این احساس را بپذیرید. طبیعتا بدون پذیرش واقعیت، مقابله با شکست امکان‌پذیر نمی‌شود.  

• واقع‌بین باشید

زمانی که با موقعیتی استرس‌زا روبه‌رو می‌شوید، طبیعی است که ترس، نگرانی و اضطراب به سراغ شما بیایند. به خاطر داشته باشید که ناراحتی و ناامیدی، عیب نیست. در این زمان‌ها از خود توقع بیش از اندازه نداشته باشید. بر مراقبت از سلامت روانی خود تمرکز کنید و سراغ کارهایی بروید که به بهبودتان کمک می‌کنند.

• پیام‌های مثبت گرایی سمی را بشناسید

همانطور که تا اینجا متوجه شده‌اید، پیام‌هایی مانند «شادی یک انتخاب است» و «انرژی منفی ممنوع» به وضوح بیانگر رویکرد مثبت اندیشی سمی هستند. این پیام‌ها احساسات واقعی را دفع می‌کنند. تا جایی که می‌توانید از این طرز فکر دور بمانید. این موضوع به ویژه در شبکه‌های اجتماعی به وفور دیده می‌شود. افراد در این شبکه‌ها تظاهر می‌کنند که به خوبی از پس تمام مشکلات خود برمی‌آیند در حالی که مثبت‌نگری خود را نیز حفظ کرده‌اند. این فقط نمایشی از حالت ایده‌آل است و واقعیت می‌تواند طور دیگری باشد.

• شنونده بهتری باشید

وقتی شخصی مشکلات و احساساتش را با شما در میان می‌گذارد، شنونده خوبی باشید. پس از شنیدن حرف‌ها به او اطمینان دهید که داشتن احساس ناراحتی هنگام سختی‌ها طبیعی است. گفتن اینکه برای گذر از این موقعیت در کنار او هستید، می‌تواند بسیار دلگرم‌کننده باشد.

سخن پایانی 

مثبت اندیشی سمی از معضلات نسبتا جدیدی است که می‌تواند بر سلامت روان افراد تاثیر بسیار مخربی داشته باشد. این رویکرد با انکار احساسات واقعی باعث می‌شود افراد احساس کنند رنجشان نادیده گرفته می‌شود. به این ترتیب حتی جملات مثبت نیز تاثیری بالعکس خواهند داشت. با کسب آگاهی درباره مثبت گرایی سمی و به یادسپاردن چند نکته کاربردی می‌توانید از ضررهای آن دور بمانید.