هیرسوتیسم یا پرمویی در زنان ، اختلالی است که در آن موهای مشکی و ضخیم در نقاطی که معمولا بدن زنان در آن نواحی فاقد مو است ظاهر می­‌شود، جاهایی مانند صورت، سینه، محدوده پایینی شکم، سطح داخلی ران‌­ها و پشت. البته درباره اینکه چه مقدار مو، اضافه تلقی می‌شود نظرات بسیار متفاوتی وجود دارد. پرمویی در زنان اختلال شایعی محسوب می‌شود، به طوری که از هر بیست زن یک نفر با این مشکل مواجه است. البته هیرسوتیسم به خودی خود یک بیماری نیست، اما می‌تواند نشانگر اختلالات هورمونی یا مشکلات دیگری در فرد باشد. در ادامه این مقاله به بیان علت رشد موهای زائد در زنان و علت آن می‌نویسیم. 

فهرست مطالب

• علت پرمویی در زنان

• هیرسوتیسم و نازایی

• آیا پرمویی در زنان قابل پیشگیری است 

• درباره پرمویی در زنان از پزشک چه بپرسیم

• درمان هیرسوتیسم در زنان

  • درمان دارویی پرمویی در زنان

  • بهترین روش از بین بردن موهای زائد 

  • از بین بردن موهای زائد در منزل

علت پرمویی در زنان

علت رشد موهای زاء در زنانمتفاوت است ودر همه زنان یکسان نیست. اما به طور کلی پرمویی در زنان به این دلایل اتفاق می‌افتد؛ 

•  سندرم تخمدان پلی ­کیستیک (PCOS): این وضعیت، که معمولا همزمان با بلوغ شروع می­‌شود، موجب عدم توازن هورمون‌های جنسی می‌شود. تخمدان پلی ­کیستیک در طول سال­‌ها ممکن است به تدریج موجب رشد اضافی موها، قاعدگی نامنظم، چاقی، نازایی و گاهی اوقات کیست‌­های متعدد در تخمدان‌­ها شود.
•  سندرم کوشینگ: این شرایط زمانی اتفاق می­‌افتد که بدن تحت تاثیر میزان بالای هورمون کورتیزول قرار می‌گیرد. سندرم کوشینگ ممکن است بر اثر تولید زیاد هورمون کورتیزول از غده‌­های آدرنال یا دریافت طولانی‌مدت داروهایی مثل پردنیزولون صورت بگیرد.
•  هایپرپلازی مادرزادی آدرنال: این اختلال ارثی با تولید غیرطبیعی هورمون­‌های استروئیدی شامل کورتیزول و آندروژن توسط غدد آدرنال شناخته می‌­شود.
•  تومورها: وجود تومور ترشح­‌کننده آندروژن در تخمدان­‌ها یا غدد ادرنال می‌تواند موجب هیرسوتیسم شود؛ البته به ندرت اتفاق می‌افتد. 
• داروها: مصرف بعضی داروها نیز ممکن است به هیرسوتیسم منجر شود؛ مانند ماینوکسیدیل (ماینوکسیدیل روگین)، دانازول که برای درمان اندومتریوز استفاده می­‌شود، تستوسترون (آندروژل تستیم) و دی­-هیدرواپی­اندروسترون (DHEA).

اگر همسر شما از پمادهای موضعی محتوی آندروژن‌ها استفاده می­‌کند، شما هم ممکن است به همان میزان از طریق تماس پوستی آلوده شوید. البته معمولا هیرسوتیسم بدون هیچ عامل قابل شناسایی اتفاق می‌­افتد.

هیرسوتیسم و نازایی

پرمویی زنان به لحاظ احساسی می‌­تواند آشفته‌کننده باشد. بیشتر زنان درباره داشتن موهای زائد نگرانند و در برخی افراد این مشکل حتی به افسردگی می‌انجامد. همچنین اگرچه هیرسوتیسم عوارض فیزیکی به همراه ندارد، اما عامل اصلی ایجاد عدم تعادل هورمونی می‌­تواند مشکلات جسمی ایجاد کند. 

اگر شما دچار هیرسوتیسم و قاعدگی نامنظم هستید، ممکن است مبتلا به سندرم تخمدان پلی­ کیستیک باشید که می­‌تواند باعث نازایی شود. زنانی که داروهای خاصی برای درمان رشد موهای زائد استفاده می‌­کنند، بهتر است از بارداری به علت خطر ناقص‌­الخلقه­‌زایی (تراتوژنیسیتی) پرهیز کنند.

زمانی که سطح بالای آندروژن‌ها موجب هیرسوتیسم شود، سایر نشانه‌­ها نیز ممکن است به مرور زمان، طی فرآیندی به نام ویریلیزاسیون (مردنمایی) ظاهر شوند. علائم مردنمایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کلفت‌ شدن صدا
• کچل شدن
• آکنه
• کاهش سایز پستان­‌ها
• افزایش حجم عضلات

آیا پرمویی در زنان قابل پیشگیری است 

بطور کلی پرمویی در زنان قابل پیشگیری نیست. اما در صورتی که اضافه وزن دارید، ممکن است کاهش وزن به بهتر شدن هیرسوتیسم کمک کند؛ به خصوص اگر سندرم تخمدان پلی­ کیستیک داشته باشید. بهتر است با مشاهده رشد موهای زائد برای معاینه وضعیت جسمی به پزشک مراجعه کنید. در ادامه نکات مهمی هنگام ملاقات با پزشک برای‌تان شرح می‌دهیم که بهتر است مد نظر داشته باشید.

آزمایشاتی که میزان هورمون­‌های خاصی -از جمله تستوسترون یا هورمون­‌های شبه تستوسترون- را در خون اندازه­‌گیری می­‌کنند، احتمالا در تعیین اینکه آیا سطح افزایش یافته آندروژن موجب هیرسوتیسم شما شده یا خیر موثر است. همچنین پزشک ممکن است ناحیه شکم و لگن شما را از جهت وجود توده‌­هایی که شاخصه تومور هستند بررسی کند.
اگر فکر می­‌کنید موهای زبر زیادی روی بدن یا صورتتان دارید، با پزشک خود درباره گزینه­‌های درمان صحبت کنید. موی اضافی روی بدن یا صورت معمولا نشانه­‌ای از یک مشکل نهانی است. اگر طی چند ماه رشد موی سریع و شدیدی را روی بدن، یا صورت یا نشانه‌­هایی از مردنمایی را مشاهده کرده‌­اید، برای معاینه نزد پزشک خود بروید. احتمالا به پزشکی که متخصص اختلالات هورمونی (اندوکراینولوژیست) یا پوستی (درماتولوژیست) است، ارجاع داده شوید.

درباره پرمویی در زنان از پزشک چه بپرسیم

در ملاقات با پزشک بپرسید از بین بردن موهای زائد تا چه میزان ضروری است. همچنین این موارد را در اختیار پزشک قرار دهید تا بهتر بتواند علت پرمویی در زنان را تشخیص داده و راهکار موثری ارائه دهد. 

•  اطلاعات کلیدی شخصی، شامل سایر مشکلات پزشکی و تغییرات در سیکل­‌های قاعدگی یا میل جنسی
•  تمام داروها، ویتامین­‌ها و سایر مکمل­‌هایی که مصرف می­‌کنید به علاوه دوز آن­‌ها

همچنین این پرسش‌ها را از پزشک بپرسید؛ 

•  چرا موهای زائد دارم؟ علت آن چیست؟
• سایر علل ممکن مربوط به نشانه‌­های من هستند؟
•  چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
•  آیا مشکل من موقتی است یا مزمن؟
•  بهترین اقدام چیست؟
•  اولین پیشنهاد درمانی شما چیست؟
•  من بیماری دیگری نیز دارم. چطور می‌­توانم هم‌زمان هر دو را مدیریت و درمان کنم؟
•  آیا باید نزد متخصص بروم؟ 
•  برای اطلاعات بیشتر آیا بروشورهایی وجود دارند تا بتوانم مطالعه کنم؟ چه وبسایت­‌هایی را پیشنهاد می­‌کنید؟

درمان هیرسوتیسم در زنان

درمان هیرسوتیسم که بدون نشانه­‌های اختلال اندوکراین (شبکه غدد ترشح کننده هورمون) باشد، ضروری نیست. برای زنانی که به طور جدی نیازمند درمان هستند، مداوا ممکن است رفع هرگونه اختلال نهانی، اجرای خودمراقبتی­‌های روزانه برای موهای زائد و امتحان کردن درمان­ و داروهای مختلف را شامل شود.

درمان دارویی پرمویی در زنان

اگر روش‌­های آرایشی و بهداشتی برای از بین بردن موهای زائد کارایی نداشته است، با پزشکتان درباره داروهایی که هیرسوتیسم را درمان می­‌کند، صحبت کنید. با مصرف این داروها معمولا شش ماه -به اندازه چرخه زیستی طبیعی یک فولیکول مو- زمان می­‌برد تا تغییر محسوسی را در رشد موها مشاهده کنید.

•  داروهای خوراکی ضد بارداری: قرص‌­های کنترل بارداری یا سایر داروهای ضد بارداری هورمونی که محتوی استروژن و پروژسترون هستند، هیرسوتیسمی را که بر اثر تولید آندروژن ایجاد شده باشد، درمان می­‌کنند. داروهای خوراکی ضد بارداری، درمانی رایج برای پرمویی در زنانی است که نمی­‌خواهند باردار شوند. ممکن است عوارض جانبی ممکن شامل تهوع و سردرد را به همراه داشته باشد. 
•  آنتی‌ آندروژن‌­‌ها: این نوع از داروها مانع اتصال آندروژن‌ها به گیرنده­‌هایشان در بدن می­‌شوند. گاهی پس از شش ماه، مصرف داروهای خوراکی ضد بارداری تجویز می­‌شوند؛ البته اگر داروهای خوراکی ضد بارداری به اندازه کافی موثر نباشند. رایج­‌ترین آنتی آندروژن استفاده شده برای درمان هیرسوتیسم اسپیرونولاکتون (آلداکتون، کاروسپیر) است. نتایج مصرف آن معتدل بوده و حداقل شش ماه زمان می‌برد تا اثرات خود را نشان دهد. عوارض جانبی احتمالی شامل بی‌­نظمی در قاعدگی است. از آن جا که این داروها می­‌تواند باعث ناقص‌­الخلقه‌­زایی شود، مهم است که حین مصرف آن­‌ها قصد باردار شدن نداشته باشید.
•  کرم‌­های موضعی: افلورنیتین (وانیژا) کرمی تجویزی مخصوص رفع موهای زائد صورت زنان است و باید دو بار در روز به طور مستقیم و در ناحیه درگیر روی صورت استعمال شود. این کرم‌ها، به رشد آهسته موهای جدید کمک می­‌کند، اما رشد موها متوقف نخواهد شد. برای نتیجه بهتر می‌­توان از لیزر درمانی نیز استفاده کرد.

بهترین روش از بین بردن موهای زائد 

بهترین روش از بین بردن پرمویی در زنان که ممکن است نتیجه آن­‌ها پایدارتر از روش­‌های خودمراقبتی – و آن­هایی که ممکن است با دارو درمانی ترکیب شده- باشند شامل موارد زیر است:

•  لیزر درمانی: برای رفع موهای زائد با لیزر، اشعه­‌ای از نور به شدت متمرکز (لیزر) از پوست شما عبور کرده تا فولیکول­‌های مو را تخریب و از رشد مو جلوگیری کند. ممکن است دوره درمانی شما چندین جلسه طول بکشد. برای افرادی که موهای زائد مشکی، قهوه‌­ای یا بور دارند این روش معمولا گزینه بهتری از الکترولیز است. با پزشک خود درباره خطرها و منافع لیزرهای متفاوت که برای این روش استفاده می‌­شود، صحبت کنید. افراد با پوست سبزه یا رنگدانه‌­های تیره در معرض خطر بیشتری ناشی از عوارض جانبی لیزرهای خاصی هستند. عوارضی چون روشن یا تیره­‌تر شدن رنگ پوست طبیعی، تاول زدن و التهاب.
• الکترولیز: این درمان شامل ورود سوزنی بسیار کوچک به داخل هر فولیکول مو است. سوزن جریان الکتریکی کوتاهی را به منظور آسیب و در نهایت تخریب فولیکول ساطع می­‌کند. برای افرادی با موهای طبیعی به رنگ سفید یا بلوند، الکترولیز گزینه بهتری از لیزر درمانی محسوب می‌شود. الکترولیز ممکن است دردناک باشد، استفاده از کرم‌های بی‌حسی می‌تواند درد را اندکی کاهش دهد.

از بین بردن موهای زائد در منزل

از بین بردن پرمویی زنان در منزل، روش‌های مختلفی وجود دارد. در روش‌هایی مانند موارد زیر، موی زائد به طور موقت از بین می­‌رود. هیچ شواهدی مبنی بر اینکه از بین بردن موهای زائد توسط خود افراد منجر به رشد شدیدتر مو شود، در دست نیست.

•  برداشتن: برداشتن روش خوبی برای از بین بردن چند موی پراکنده است، اما برای از بین بردن ناحیه‌­­ای پوشانده ‌شده از مو کاربردی نیست. موهای کنده‌شده معمولا دوباره رشد می‌­کند. این روش ممکن است با موچین، نخ نازک (بند انداختن) یا سایر وسایل طراحی شده برای این هدف انجام شود.
•  تراشیدن: تراشیدن سریع و ارزان است، اما باید به طور منظم تکرار شود.

•  موم انداختن: موم انداختن شامل گذاشتن موم گرم روی پوست در محلی است که موهای زائد رشد کرده‌­اند. زمانی که موم روی پوست سفت شد باید به سرعت و با حرکتی کوتاه و سریع آن را از روی پوستتان جدا کنید تا موها از ریشه دربیایند. البته این روش ممکن است ب کنید. اعث سوزش و قرمزی پوست شده و همراه با درد باشد.
•  استفاده از موبر: برای از بین بردن پرمویی در زنان، موبرهای شیمیایی ساقه مو را حل کرده و از این طریق موهای روی پوست را از بین می‌برد. این محصولات در انواع متنوعی موجود هستند مثل ژل، کرم یا لوسیون. موبرها ممکن است پوست را بیازارند و موجب درماتیت (التهاب و عفونت) شوند. برای اثربخشی موبرها باید به طور مرتب استفاده شوند. 
• دکلره ‌کردن: دکلره، مو را روشن­‌تر کرده و باعث می‌شود موها روی پوست‌­های روشن کمتر به چشم بیایند. محصولات سفیدکننده مو که معمولا محتوی هیدروژن پروکسید هستند، ممکن است باعث آزردگی پوستی شوند. هر محصولی را ابتدا بر روی ناحیه کوچکی از پوست امتحان کنید.

سخن پایانی 

پرمویی در زنان یکی از اتفاقت ناخوشایندی است که در اولین قدم باعث ناراحتی و افسردگی می‌شود. برای درمان هیرسوتسم، روش‌های درمانی و خانگی مختلفی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید. اما پیشنهاد ما به شما این است که رشد موهای زائد را جدی بگیرید و ابتدا به دنبال علل آن باشید. سپس درمان مناسب برای رفع موهای زائد را انتخاب کنید.