اغلب افراد دوست دارند یک زندگی سالم و به دور از بیماری داشته باشند، اما معمولا به یکی از نکاتی که توجه کافی نمی‌کنند، سلامت ریه است. طبق آمار مرکز ملی قلب، خون و ریه آمریکا بیماری‌های مزمن تنفسی،  آسم و سرطان ریه دارای آمار بالای مرگ و میر در سال‌های گذشته بوده‌اند. همچنین آمارها نشان می‌دهد سرطان ریه چه در مردان و چه در زنان آمار مرگ و میر بیشتری نسبت به سایر سرطان‌ها دارد. از این رو شناخت راه‌های پیشگیری از سرطان ریه کمک می‌کند تابا این بیماری مقابله کنیم. 

فهرست مطالب

• ۵ راه برای سالم نگه داشتن ریه

• چه غذایی در پیشگیری از سرطان ریه موثر هستند

۵ راه برای سالم نگه داشتن ریه

ریه نیز مانند سایر ارگان‌های بدن به مرور زمان پیر شده و با کاهش توانایی روبه رو می‌شود. این موضوع سبب می‌شود تا قدرت و انعطاف پذیری نسبت به شرایط را از دست داده و تنفس سخت‌تر شود.

با اهمیت به سلامت ریه و رو آوردن به سبک زندگی سالم می‌توانید کارایی ریه‌های خود را حفظ کرده و در سنین میان سالی و حتی پیری در حالت طبیعی از آن‌ها استفاده کنید. این تغییر عادات همچنین در پیشگیری از سرطان ریه بسیار موثر خواهند بود.

• سیگار را کنار بگذارید

 حتما بارها شنیده‌اید که استعمال دخانیات خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد. اما باید بدانید این تنها مشکلی نیست که در صورت مصرف دخانیات به آن مبتلا می‌شوید. در واقع سیگار کشیدن با بیماری‌هایی مانند انسداد مزمن ریه (COPD)، فیبروز ریوی ایدیوپاتیک و آسم در ارتباط است. افراد سیگاری ۱۲ تا ۱۳ برابر بیشتر نسبت به افراد عادی در معرض مشکلات گفته شده قرار دارند.

هر بار که سیگار می‎‌‌کشید، هزاران ماده شیمیایی از جمله نیکوتین، مونوکسید کربن و قطران را وارد ریه خود می‌کنید. این مواد با افزایش مخاط فرآیند پاکسازی ریه را مشکل‌تر کرده و باعث تحریک و التهاب بافت‌ها می‌شوند. در مراحل بعد به تدریج مجاری تنفسی باریک‌تر شده و تنفس سخت می‌شود که این موضوع سبب ایجاد فشار مضاعف بر ریه خواهد شد.

سیگار کشیدن باعث پیر شدن زود هنگام ریه شده و این مواد شیمیایی به مرور زمان با ایجاد تغییر در سلول‌ها آن‌ها را به توده سرطانی تبدیل خواهند کرد. نود درصد مرگ و میر ناشی از سرطان ریه چه در مردان و چه در زنان در اثر سیگار کشیدن است. جالب است بدانید آمار مرگ و میر سالانه سرطان ریه در زنان از سرطان سینه نیز بیشتر است.

مهم نیست چند سال دارید و یا چه مدت است که در حال مصرف دخانیات هستید. هر زمانی که سیگار کشیدن را ترک کنید سلول‌های ریه شروع به ترمیم خود خواهند کرد. تحقیقات نشان می‌دهد تنها پس از ۱۲ ساعت از زمان ترک سیگار سطح مونوکسید کربن در خون به حد طبیعی باز می‌گردد.

طی چند ماه پس از ترک سیگار عملکرد ریه شروع به بهبود کرده و طی یک سال خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر که در افراد سیگاری معمول است به نصف کاهش می‌یابد. علاوه بر این ترک سیگار در بهداشت دهان و دندان نیز تاثیر مثبتی دارد. 

هر چند که ممکن است در ترک سیگار موفق نبوده باشید و بارها تلاش شما منجر به شکست شده باشد، اما به خاطر داشته باشید که مراجعه به پزشک و روانشناس و استفاده از ترکیب دارو و مشاوره در زمینه پیشگیری از سرطان ریه بسیار کمک کننده خواهد بود. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره بهترین راه ترک سیگار بیشتر بخوانید. 

• تاثیر ورزش بر سرطان

ورزش منظم در کنار پرهیز از مصرف دخانیات مهمترین کاری است که می‌توانید برای حفظ سلامت ریه‌های خود و پیشگیری از سرطان ریه انجام دهید. ورزش باعث می‌شود تا سیستم تنفسی شما مانند عضلات همیشه آماده و به اصطلاح روی فرم باشد.

هنگام ورزش، قلب تندتر می‌زند و ریه‌ها بیشتر کار می‌کنند. بدن شما برای تامین سوخت عضلات به اکسیژن بیشتری نیاز دارد. به همین منظور فعالیت ریه‌ها افزایش می‌یابد تا در حین دفع دی اکسید کربن از خون اکسیژن بیشتری به بدن تحویل دهند.

طبق تحقیقات پژوهشگران هنگام ورزش تنفس از ۱۵ بار در دقیقه به حدود ۴۰ تا ۶۰ بار در دقیقه افزایش می‌یابد. به همین دلیل است که ورزش هوازی مداوم سبب تقویت ریه و سیستم تنفسی شما می‌گردد.

ورزش‌های هوازی بهترین تمرین برای ریه‌ها هستند. هنگام انجام اینگونه ورزش‌ها عضلات بین دنده‌های شما منبسط و منقبض شده و کیسه‌های هوایی داخل ریه برای تبادل اکسیژن با دی اکسید کربن با سرعت بیشتری کار می‌کنند.

هرچه بیشتر و منظم‌تر ورزش کنید ریه‌های شما قوی‌تر شده و دیرتر پیر خواهند شد. حتی در صورت ابتلا به بیماری‌های ریوی افراد ورزشکار  پیشرفت ‌کندتر و عوارض کمتری نسبت به افراد عادی از خود نشان می‌دهند. با دنبال کردن این صفحه از وبسایت سبک زندگی می‌توانید با انواع تمرینات ورزشی آشنا شوید. 

• مراقب عفونت‌ باشد

عفونت‌ها به ویژه با افزایش سن می‌توانند برای ریه‌های شما خطرناک باشند. افرادی که در گذشته به بیماری‌های مزمن ریوی مبتلا بوده‌اند بیشتر در معرض اینگونه عفونت‌ها قرار دارند. اگرچه افراد مسن نیز در صورت عدم مراقبت ممکن است به ذات الریه مبتلا شوند.

یکی از بهترین راه‌های مقابله با عفونت‌ها رعایت بهداشت فردی و شست و شوی مرتب دست‌هاست. مصرف میوه، آبمیوه و سبزیجات حاوی مواد مغذی و آنتی اکسیدان نه تنها باعث مقاومت به عفونت‌ها شده بلکه در پیشگری از سرطان ریه نیز موثر هستند.

به خاطرداشته باشید که همواره با واکسیناسیون مداوم خود می‌توانید با عفونت‌ها مبارزه کنید. اگر جز گروه‌های در معرض خطر هستید یا سن بالای ۶۵ سال دارید هر سال باید واکسن آنفلوآنزا دریافت کنید.

• از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها دوری کنید

یکی از اصلی‌ترین کارهایی که برای پیشگیری از سرطان ریه می‌توانید انجام دهید دوری از آلاینده‌های موجود در هواست که می‌توانند به ریه شما آسیب وارد کرده و روند پیری آن را تسریع بخشند. در سنین پایین‌تر و دوره جوانی ریه‌ها قادر هستند تا به راحتی در برابر این سموم مقاومت کنند. با افزایش سن این مقاومت کاهش یافته و آسیب پذیری سیستم تنفسی افزایش می‌یابد.

یکی از خطرناک‌ترین این آلاینده‌ها دود دست دوم است. زمانی که در محیط بسته در کنار افرادی قرار دارید که دخانیات مصرف می‌کنند، در معرض دود دست دوم قرار دارید. استنشاق این دود دست کمی از سیگار کشیدن ندارد. در چنین مواقعی باید سریعا محل را ترک کرده و در فضای باز قرار بگیرید.

سعی کنید در زمان اوج آلودگی هوا کمتر در فضای باز و مکان‌های پر از ترافیک و خودرو قرار بگیرید. در چنین روزهایی از ورزش در مکان‌های باز به شدت اجتناب کنید چرا که با انجام تنفس بیشتر مقدار گازهای سمی و آلوده که وارد ریه شما می‌گردد افزایش خواهد یافت.

برای پیشگیری از سرطان ریه در صورتی که با مواد شیمیایی سر و کار دارید، یا محل کار شما آلوده به گازهای خطرناک است حتما بهداشت محیط را رعایت کرده و از وسایل حفاظتی استفاده کنید.

برای دوری از آلاینده‌ها به توصیه‌های زیر عمل کنید:

• از افراد سیگاری تقاضا کنید در منزل از مصرف دخانیات پرهیز کنند.
• برای بهبود تهویه خانه مرتبا پنجره‌ها را باز و بسته کنید.
• مقدار استفاده از خوشبو کننده‌های هوا و شمع‌های مصنوعی که می‌توانند شما را در معرض مواد شیمیایی مانند فرمالدئید و بنزن قرار دهند، کاهش دهید.
• خانه خود را تا آنجایی که ممکن است تمیز نگه دارید. کپک، گرد و غبار و کرک موجود در محیط خانه می‌توانند سبب ایجاد عفونت ریه شوند.
• هنگام استفاده از محصولات تمیز کننده خانه پنجره‌ای را باز بگذارید تا بخار آن‌ها خارج شود.

• نفس عمیق بکشید

اغلب افراد با تنفس‌های سطحی تنها از مقدار کمی از ظرفیت ریه خود استفاده می‌کنند. سعی کنید در طول روز دقایقی را با قرار گرفتن در معرض هوای پاک و کافی به تنفس عمیق بگذرانید. این عمل باعث پاکسازی بهتر ریه شده و به ورود اکسیژن بیشتر به بدن کمک می‌کند و باعث افزایش حجم ریه‌ها می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد ۵ تا ۱۰ دقیقه تنفس عمیق به میزان زیادی ظرفیت حیاتی ریه را افزایش می‌دهد. ظرفیت حیاتی حداکثر هوایی است که در بازدم از ریه خارج می‌شود.

ورزش‌ها و تمرینات تنفسی با کارآمدتر کردن ریه می‌توانند به جلوگیری از بیماری و پیشگیری از سرطان ریه کمک کنند. برای اینکار در جایی که در معرض هوای آزاد است به آرامی بنشینید. سپس از طریق بینی و آهسته نفس بکشید. در مرحله بعدی از طریق دهان و به مدت طولانی‌تری از دم، بازدم را انجام دهید. به عنوان مثال اگر نفس کشیدن از طریق بینی ۴ ثانیه طول می‌کشد، خروج هوا از طریق دهان باید ۸ ثانیه طول بکشد.

تنفس کم عمق از سینه و نفس عمیق از ناحیه بین سینه و شکم جایی که دیافراگم قرار دارد می‌آید. به همین دلیل در هنگام انجام این تمرین‌ها باید بالا و پایین رفتن شکم خود را مشاهده کنید. تمرین‌های تنفسی به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک زیادی می‌کنند.

چه غذایی در پیشگیری از سرطان ریه موثر هستند

برکسی پوشیده نیست که رژیم غذایی تاثیر مستقیمی بر سلامتی افراد دارد. برخی از مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که به پیشگیری از سرطان ریه و دیگر انواع سرطان کمک زیادی می‌کنند. در ادامه به معرفی این مواد مغذی و خواص آن‌ها خواهیم پرداخت.

• اسید چرب امگا ۳: این اسید چرب در کاهش خطر ابتلا به سرطان نقش مهمی دارد. ماهی‌های روغنی و بذر کتان از منابع بسیار خوب اسید چرب امگا ۳ هستند. برخی از افراد از روغن کتان به جای دانه آن استفاده می‌کنند. توصیه متخصصان استفاده از خود بذر است چرا که در فرآیند روغن گیری برخی از مواد مغذی از بین می‌روند.

• سیر: برای محافظت از بدن در برابر عفونت‌ها سیر همواره یک گزینه عالی است. برای بهره‌مندی از فواید سیر باید روزانه یک حبه ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی گرمی مصرف کنید. اثرات محافظتی سیر شامل خواص ضد باکتری، انسداد و توقف فعالیت مواد سرطان‌زا، ترمیم DNA و کاهش رشد سلول‌های سرطانی است.

• زنجبیل: زنجبیل به دلیل خواص ضد التهابی می‌تواند نقش مفیدی در پیشگیری از سرطان ریه داشته باشد. زنجبیل تازه بهتر از مکمل‌های آن است و می‌توانید از ریشه زنجبیل که به تازگی بریده شده استفاده نمایید. مصرف مقدار زیاد زنجبیل به دلیل تاثیری که بر میزان قند خون می‌گذارد توصیه نمی‌شود.

• چای سبز: مطالعات نشان می‌دهد چای سبز یک آنتی اکسیدان عالی بوده و دارای خواصی است که از متاستاز سرطان جلوگیری می‌کند. چای سبز همچنین حاوی پلی فنول است که دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی قوی است. نوشیدن روزی ۳ فنجان چای سبز در پیشگیری از سرطان ریه موثر است.

• سلنیوم: ماده معدنی سلنیوم با از بین بردن رادیکال‌های آزاد بدن به پیشگیری از سرطان ریه کمک می‌کند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که سلول‌ها حمله کرده و در صورت عدم حذف آن‌ها منجر به سرطان می‌شوند. دریافت میزان کافی سلنیوم از طریق مواد غذایی مانند غلات و مغزها در کاهش خطر انواع سرطان از جمله مری، روده بزرگ، دیه و کبد موثر است.

• زردچوبه: این ادویه حاوی ماده‌ای به نام کورکومین است که از رشد تومور جلوگیری کرده و سلول‌های سرطانی را از بین می‎برد. از دیگر مزایای کورکومین جلوگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی و کاهش سرعت آن‌ها است.

• ویتامین دی: این ویتامین به جذب کلسیم کمک کرده و در تقویت عملکرد سیستم ایمنی، عضلات و سیستم عصبی نقش دارد. ویتامین D را می‌توان از طریق قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، ماهی‌های چرب، لبنیات غنی شده و زرده تخم مرغ دریافت کرد.

• ویتامین ای: این ویتامین یک ماده عالی برای پیشگیری از سرطان ریه است. ویتامین  E محلول در چربی بوده و به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی به بدن در از بین بردن رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند. این ویتامین به مقدار زیادی خطر ابتلا به سرطان ریه، پروستات و روده را کاهش می‌دهد. ویتامین  E در بادام، کلم بروکلی، لوبیا، انبه و اسفناج به مقدار مناسب وجود دارد.

سخن پایانی

پیشگیری از سرطان ریه آنقدرها هم که فکر می‌کنید سخت نیست. با تغییر سبک زندگی و دوری از رفتارهای پرخطری مانند مصرف دخانیات می‌توانید خطر این نوع سرطان را به مقدار بسیاری کاهش دهید. ریه نیز مانند عضلات هر چه قدر که فعال باشد بیشتر تقویت می‌شود. با ورزش منظم و تمرینات تنفسی به ریه خود کمک کنید تا خود را در برابر آسیب‌ها مقاوم کند. همچنین پیروی از یک رژیم غذایی سالم و دریافت مقدار مناسب مواد مغذی در طول روز به میزان زیادی می‌توانید به پیشگیری از سرطان ریه کمک کنید.