لاغری کودکان + ۶ دلیل مهم لاغری و بی اشتهایی کودکان
زمان خواندن ۱۰ دقیقه یکشنبه ۰۳ مرداد ۱۴۰۰ ۲۳:۳۷
لاغری کودکان ممکن است برای بسیاری از والدین نگران کننده باشد. کودکان در مقایسه با بزرگسالان روزانه به انرژی (کالری) و موادمغذی بسیار بیشتری نیاز دارند. آنها سنین رشد خود را سپری میکنند و با وجود تمام بازیها و فعالیتهای روزانهشان، اگر انرژی و موادمغذی لازم بدنشان را دریافت نکنند، دچار کم وزنی میشوند. اگر کم وزنی کودک برای مدت زیادی ادامه پیدا کند، میتواند باعث مشکل در رشد کودک شود. به همین علت است که کمبود وزن در کودکان به یکی از معضلات والدین است. اگر نگران فرزند کموزنتان هستید و یا به دنبال راههایی برای برطرف کردن لاغری کودک خود هستید، با ما در این مقاله همراه باشید.
فهرست مطالب
چگونه تشخیص دهم که کودک کم وزن است
لاغری کودکان به اندازه چاقی کودک میتواند خطرناک باشد. «النا سِرانو»، متخصص تغذیه میگوید: «میان یک کودک لاغر و کودکی که از کمبود وزن رنج میبرد تفاوتهایی وجود دارد. بعضی از کودکان به صورت ذاتی بدنی لاغر دارند و با رژیمهای غذایی و فعالیت بدنی از چاق شدن و افزایش وزن جلوگیری میکنند که کاملا سالم و طبیعی است. درحالی که کم وزنی از مشکلات تغذیهای، بدنی و یا عاطفی نشات میگیرد».
برای سنجش لاغری کودکان راههای متفاوتی وجود دارد که در ادامه به چند مورد اشاره میکنیم:
- به گفته مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، برای اینکه مطمئن شوید کودکتان لاغر است یا کم وزن، میتوانید از محاسبه شاخص توده بدنی شروع کنید. شاخص توده بدنی از طریق تقسیم وزن فرد به کیلوگرم بر توان دوم قدش به متر به دست میآید. پس از محاسبه شاخص توده بدنی کودک، با استفاده از جدول و یا ماشین حساب صدک، صدک شاخص توده بدنی کودک را (باتوجه به سن و جنسیت او) اندازهگیری کنید. اگر صدک به دست آمده از صدک پنجم پایینتر باشد، کودک کم وزن محسوب میشود. نکته حائز اهمیت در این کار، استفاده از جدول شاخص توده بدنی مخصوص کودکان است؛ زیرا استفاده از جدول شاخص توده بدنی مخصوص بزرگسالان گاهی اوقات میتواند منجر به کموزن محسوب شدن کودکی بشود که بدنی کاملا متناسب دارد.
- یکی دیگر از راههای بررسی کمبود وزن در کودکان، با کمک لباسهایشان است. کودکان رشد سریعی دارند؛ در نتیجه کودکی که لباسهایش پس از چندین ماه استفاده به بدن او تنگ نمیشود، شاید مبتلا به کم وزنی باشد.
- بیرون زدن و واضح بودن قفسه سینه کودک نیز میتواند از علائم کمبود وزن کودک باشد. پس از انجام این بررسیها در خانه، برای اطمینان حاصل کردن از کموزنی کودک به پزشک مراجعه کنید.
علل کم وزنی کودک چیست
متخصصین معتقدند کم وزنی کودکان میتواند علل متفاوتی داشته باشد. در لیست زیر تعدادی از مهمترین علل ایجاد کمبود وزن در کودکان ارائه میشود:
- مصرف کالری ناکافی
قلب و شش کودک برای عملکرد صحیح نیاز به مصرف کالری دارند. اگر کالری دریافتی کودک کافی نباشد، انرژی کافی برای رشد و فعالیت به بدن کودک نمیرسد که میتواند منجر به کم وزنی کودک و همچنین تاخیر در رشد و یا اختلالات یادگیری شود.
- ژنتیک
ژنتیک تاثیر به سزایی در وزن کودک دارد. اگر پدر و مادر هر دو بدنی لاغر داشته باشند، با احتمال زیاد کودک نیز چثه لاغری خواهد داشت. در چنین شرایطی لاغری کودکان به علت ارث بردن این ویژگی از والدین است و نیازی به تجویز دارو یا درمان خاصی توسط پزشک وجود ندارد. با این حال، برای اطمینان حاصل کردن از اینکه تنها عامل موثر در لاغری کودک عامل ژنتیکی است، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
- بیماریهای گوارشی
بیماریهای گوارشی همچون بیماری التهابی روده، بیماری رفلاکس معده کودک یا بازگشت اسید به مری (یا همان ترش کردن) میتواند منجر به کاهش وزن کودک شود. گاهی اوقات دلپیچه و یا سوزش معده باعث امتناع کودک از خوردن غذا میشود که خود میتواند منجر به کاهش وزن شود. اگر کودکتان از اسهال مزمن یا استفراغ مکرر رنج میبرد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
- بیماریهای تیروئیدی
پرکاری تیروئید از دیگر علل لاغری کودکان است. زودرنجی و اضطراب از علائم عمومی این بیماری است، اما اگر میخواهید مطمئن شوید علت لاغری کودکتان پرکاری تیروئید است، می توانید با انجام تست خون برای تشخیص قطعی بیماری اقدام کنید.
- سوتغدیه
تغذیه در سلامت کودک تاثیر زیادی دارد و به طبع عادات بد تغذیهای تاثیراتی منفی بر وزن کودکان خواهد گذاشت. امروزه با شیوع سوتغذیه در کودکان، کمبود وزن بسیاری از آنها به اختلالات تغدیهای باز میگردد. زمانی که کودک دچار اختلالات تغذیه میشود، ممکن است بعد از هر وعده استفراغ کند و یا حجم یا تعداد وعدههای روزانه را به صورت ناسالمی کمتر کند. برای درمان سوتغدیه کودک به یک روانشناس کودک مراجعه کنید تا علت این رفتار مشخص شود.
- کمبود ویتامین ب
ویتامین ب۱۲ نقش به سزایی در میزان اشتها دارد. کمبود ویتامین ب۱۲ باعث کاهش اشتها در کودک میشود که میتواند منجر به کاهش وزن او شود. کمبود این ویتامین باعث ایجاد مشکلات گوارشی و کمخونی پرنیشیوز نیز میشود. برای جبران کمبود ویتامین ب۱۲ به رژیم غذایی کودک خود تخم مرغ، مرغ، میگو، لبنیات، ماهی چرب، ماست یونانی، استیک یا گوشت بوقلمون بیفزایید.
اسید فولیک (ویتامین ب۹) نیز در میزان اشتهای کودک تاثیرگذار است و کمبود این ویتامین علاوه بر کاهش اشتها، باعث افسردگی، ضعف، سردرد و اختلالات رفتاری نیز میشود. بخارپز کردن غذا باعث میشود میزان کمتری از اسید فولیک غذا از بین برود که در پیشگیری و درمان کمبود این ویتامین موثر است.
علت لاغر شدن ناگهانی کودک چیست
کم وزنی به طور کل موضوع حائز اهمیتی در سلامت کودک است، اما اگر این کاهش وزن ناگهانی و در بازه زمانی کوتاهی اتفاق افتاده باشد، شاید به علت ابتلای کودک به بیماری خاص و یا افزایش استرس و فشارهای روانی باشد. اگر کودکتان طی تنها شش ماه، بیشتر از پنج درصد وزنش را از دست بدهد، بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید. لاغر شدن ناگهانی کودکان میتواند علل زیادی از جمله اختلالات تیروئیدی، افسردگی و اختلالات روانی، دیابت، مشکلات قلبی عروقی، اختلال در متابولیسم، عفونت و در مواقع نادری سرطان داشته باشد.
لاغری کودکان چه علائمی دارد
در کودکان کم وزن، علائمی نمود پیدا میکند که بعضی از آنها عبارتند از:
- درد استخوان و مفصل
- کاهش وزن
- کاهش توده چربی و عضلانی بدن
- رشد ناکافی و یا تاخیر در رشد
- کج خلقی، اضطراب و یا اختلالات یادگیری
- ساختار استخوانی ضعیف
اگر این علائم را در کودک خود مشاهده میکنید، برای اطمینان قطعی از وجود اختلال کم وزنی در کودک و درمان آن به پزشک مراجعه کنید. متخصصین اطفال با درنظر گرفتن عوامل متفاوتی همچون عادات تغذیه، وضعیت سلامت کلی، وزن، ساختار بدنی، بیماریها و همچنین مدت لاغری کودک تشخیص میدهند که آیا کودک تنها لاغر است یا از کموزنی رنج میبرد. متخصص اطفال، مشابه آنچه که گفته شد، شاخص توده بدنی کودک (BMI) را نیز محاسبه میکند؛ چراکه نسبت به وزن کودک، معیار مناسبتری برای تشخیص کم وزنی است.
عوارض لاغری کودکان چیست
لاغری کودکان اگر درمان نشود، در دراز مدت عوارضی را برای سلامت کودک به همراه خواهد داشت. ثابت شده است ریسک ابتلا به پوکی استخوان در کودکانی که از کموزنی رنج میبرند بسیار بالاتر است. همچنین در کودکانی که به خاطر کموزنی خود از انجام فعالیتهای ورزشی خودداری میکنند، خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی افزایش مییابد و ایمنی بدن آنها پایین میآید که باعث ضعیفی بدن و افزایش ریسک ابتلا به بیماریهایی همچون آنفولانزا میشود.
کم وزنی همانطور که گفته شد در سرعت رشد کودک نیز تاثیر دارد و ممکن است باعث تاخیر در رشد و یا حتی توقف رشد شود. به این علت است که به والدین توصیه میشود در زمینه درمان کموزنی کودک خود در اسرع وقت اقدام کنند.
لاغری کودکان چگونه درمان میشود
در صورتی که ابتلا به بیماریهای خاصی «همچون پرکاری تیروئید» علت کم وزنی کودک باشد، باید با مراجعه به مختصص نسبت به درمان آن اقدام کرد. اما اگر علل دیگری باعث لاغری کودکان شود، میتوان با اصلاح برخی رفتارها و ایجاد تغییرات کوچکی در سبک زندگی کودک، به افزایش وزن او کمک کرد.
مطمئن شوید رژیم غذایی سالم برای کودکان لاغر را رعایت میکنید و کالری کافی و مناسب به بدن او میرساند. مواد غذایی همچون مغزها، روغن گیاهی و آووکادو را به رژیم غذایی کودک بیفزایید. این مواد، منابع خوب چربی هستند که هم در سلامت قلب موثرند و هم کالری مورد نیاز بدن کودک را در اختیار او قرار میدهند. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی میتوانید درباره تغذیه سالم برای کودکان در مدرسه نیز اطلاعات مفیدی به دست آورید.
بعضی از والدین، برای ترغیب کودکان به غذاخوردن و افزایش تعداد وعدههای غذایی روزانهشان، از خوراکیهای ناسالم همچون چیپس و پفک استفاده میکنند. اینکار باعث تثبیت عادات بد غذایی در کودک میشود که گاهی تا آخر عمر همراه او خواهد بود و تاثیرات منفی بروی سلامت او خواهد داشت. برای افزایش وزن کودک از موادغذایی سالم استفاده کنید تا علاوه بر درمان کم وزنی، سلامت کودک را نیز بهبود ببخشید.
برای افزایش وزن کودکان، در میان وعدههای اصلی روزانهشان چندین وعده کم حجم دیگری را نیز در نظر بگیرید. روزانه بیشتر از یک یا دو لیوان شیر یا آبمیوه به آنها ندهید، به خصوص قبل از وعدههای غذایی اصلی. چراکه حجم معده آنها را پر کرده و اشتهای آنها را کم میکند. برای افزایش وزن کودکان، به رژیم غذایی آنان شیر کامل، پنیر، ماست، تخم مرغ، انواع مغز و پوره سیبزمینی بیفزایید. میلکشیکها و اسموتیهای سالم نیز میتوانند در درمان کم وزنی کودک موثر واقع شوند.
شاید برخی معتقد باشند انجام فعالیتهای ورزشی مانع افزایش وزن کودک میشود؛ درصورتی که انجام روزانه ورزش هایی همچون شنا یا دوچرخهسواری باعث افزایش اشتها و توده عضلانی کودک میشود و درنتیجه تاثیر مثبتی در افزایش وزن او خواهد داشت. کودکان بالای پنج سال باید روزانه حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت ورزشی داشته باشند، اما این مقدار در کودکان کم وزن متفاوت است. درباره میزان مجاز روزانه انجام فعالیتهای ورزشی توسط کودک کموزن خود با پزشک مشورت کنید.
در بسیاری از موارد، علت لاغری کودک بی اشتهایی اوست. با تشخیص علت بیاشتهایی کودک، نسبت به درمان آن اقدام کنید.
گاهی اوقات حساسیتهای غذایی باعث کاهش اشتهای کودک میشود. با مراجعه به متخصص میتوان آلرژی کودک راشناسایی و درمان کرد. اگر اضطراب و افسردگی علت بیاشتهایی کودک است، مراجعه به روانپزشک در تشخیص فشارهای روانی وارد به کودک بسیار مفید واقع میشود. در بعضی موارد نیز کماشتهایی کودک به علت عادات بد غذایی خانواده است. مطمئن شوید وعده های غذایی کودک شامل مواد غذایی سالم و مقوی است و در ساعات مناسب غذا خورده میشود. آیا کودکتان بدغذاست؟ در این مطلب درباره ترغیب کودک بدغذا به غذا خوردن بیشتر بخوانید.
درمان بیاشتهایی کودک
برای درمان بیاشتهایی کودک، تلویزیون را خاموش کنید تا حواس کودک پرت نشود. سعی کنید مواد غذایی متنوع برای کودک تهیه و از ظرفهای شاد و مختلف استفاده کنید. اگر خانوادگی عادات بدِ غذایی دارید، با اصلاح این عادات، الگوی فرزندانتان باشید تا او نیز به سبک زندگی سالم عادت کند. اگر رفتار صحیح شما هم کارساز نبود، از مراجعه به متخصصین و یا حتی مصرف دارو کمک بگیرید.
رژیم غذایی سالم برای کودکان کم وزن چیست
اگر کودکان کم وزن مبتلا به بیماری خاصی نباشند، به احتمال زیاد به علت کمبود کالری و یا موادمغذی در رژیم غذاییشان دچار کمبود وزن شدهاند.
در برنامه غذایی کودکان کموزن باید حداقل ۵ سهم از میوه و سبزیجات موجود باشد. تلاش کنید تا وعدههای غذایی اصلی آنها شامل سیبزمینی، نان، برنج، ماکارانی و دیگر مواد کربوهیدرات و نشاستهدار شود تا کالری دریافتی کودکان را مقدار قابل توجهی افزایش دهد. از مواد لبنی نیز غافل نشوید، اما بهتر است از مواد کم چرب استفاده کنید. مواد پروتئینی، گوشت، ماهی، تخم مرغ و حبوبات نیز در درمان لاغری کودکان موثرند. از هر پنج دسته مواد غذایی در برنامه غذایی کودک بهره ببرید و از نوشیدنیها و یا غذاهای پرچرب، پر نمک و یا شیرین کمتر استفاده کنید. آیا نمیدانید کودک را چگونه به خوردن میوه تشویق کنید؟ در این مطلب از وبسایت بک زندگی درباره راههای تشویق کودک به میوه خوردن بیشتر بخوانید.
سخن پایانی
امروزه به علت افزایش نرخ چاقی در کودکان، بسیاری لاغری کودکان را یک موهبت میدانند؛ در صورتی که اگر لاغری کودک از حدی بیشتر شود به اندازه چاقی کودک خطرناک بوده و برای سلامت کودک عوارضی به همراه خواهد داشت. رسیدگی به اختلالات وزنی کودکان کار سادهای نیست و نیاز به صبر و شکیبایی دارد، اما با ثابت قدمی والدین و کمک متخصصین در کنار ایجاد تغییراتی جزئی در سبک زندگی کودک میتوان با این مشکل مقابله و سلامت کودک دلبندمان را تقویت کرد.
نظرات کاربران