این روزها کودکان در منزل به سر می‌برند و اینطور که در خبرها مشخص شده به این زودی‌ها مشخص نیست که چه زمانی مدارس باز خواهند شد. درس خواندن در شرایط کرونا باعث شده تا بسیاری از خانواده‌ها در این زمینه با انواع چالش‌ها مواجه شده و نمی‌دانند که باید چه کاری انجام دهند که کودکان دچار افت تحصیلی نشده و بتوانند تحصیل در دوران کرونا را به درستی بگذرانند. در این مقاله سعی کردیم نکات و روش‌هایی که به والدین در زمینه تحصیل کودک در منزل کمک می‌کند را به شما آموزش دهیم.

فهرست مطالب

• مضرات تحصیل در خانه چیست
• راهکار مقابله با حواس پرتی‌های خانه برای درس خواندن چیست
• برای تحصیل کودک در منزل، محیط درس خواندن باید چگونه باشد
• برنامه‌ریزی درسی برای تعطیلات کرونا و چگونگی تحصیل کودک در منزل
• نکاتی برای والدین درباره‌ی تحصیل کودک در منزل

مضرات تحصیل در خانه چیست

موضوعی که اکثر انسان‌های جهان (به جز افرادی که اصولا مشاغل خانگی داشته و یا فریلنسر هستند) با آن برزگ شده و به آن عادت کرده‌اند این است که خانه محل استراحت است. صبح زود از خانه خارج می‌شویم و شب، هنگامی که روزی پر از کار و تلاش را سپری کرده‌ایم  با شوق برگشت به خانه برای استراحت، رسیدگی به امور شخصی و در کنار خانواده بودن به سمت خانه حرکت می‌کنیم.

حال که در دوران همه گیری کرونا به سر می‌بریم خانه نیز مانند بسیاری از موضوعات دیگر تعریف خود را از دست داد و کاربردهای دیگری پیدا کرده است. یکی از این مسائل تحصیل کودک در منزل است.

در خانه عوامل زیادی از جمله تلویزیون، کامپیوتر، موبایل، کنسول‌های بازی و ده‌ها چیز دیگر برای حواس پرتی وجود دارد. همچنین پدر و مادر تا به امروز مسئولیت تحصیل فرزندان خود را به مدرسه و معلم سپرده و طبیعتا هیچ تجربه‌ای در این زمینه ندارند.

اما باید بدانید که می‌شود با اتخاذ تصمیم‌های ساده‌  و برنامه ریزی درسی در دوران کرونا فضای خانه را نیز به مدرسه شبیه کرد و با ایفای نقش معلم به فرزنداتان در تحصیل و گذر از این دوران کمک کنید.

بدون شک، اینترنت و فضای مجازی دارای حسن‌های زیادی است و اگر این فضا وجود نداشت عبور از این دوران سخت غیر قابل تصور بود. اما باید این نکته را هم در نظر بگیرید در اینترنت محتوای نامناسب با سن کودک شما نیز وجود دارد. پس با نظارت دقیق و استفاده از برنامه‌هایی که با دانستن محدوده سنی کودک شما از دسترسی به محتواهایی که با سن او مغایرت دارند، جلوگیری می‌کند، از کودکتان مراقبت کنید.

همچنین، فراموش نکنید که در این دوران کودک ممکن است به موبایل و تبلت و یا کامپیوتر وابسته شود و حتی برای سرگرمی، پیش از آنکه به سراغ بازی‌ها برود، با بازی‌های کامپیوتری و موبایل خود را سرگرم می‌کند. بنابراین، در کنار شناخت کلیه عوامل مربوط به تحصیل کودک در منزل، بهتر است با مضرات استفاده کودکان از تلفن همراه نیز آشنا شوید. 

راهکار مقابله با حواس پرتی‌های خانه برای درس خواندن چیست

درست است که کودک به لحاظ فیزیکی در مدرسه نیست، اما پدر و مادر با روش‌هایی می‌توانند فرآیندی را بسازند که به لحاظ ذهنی کودک حس کند در مدرسه است. منظور ما قوانین سفت و سخت و بازی کردن نقش مدیر و معاون نیست اما باید بدانید که در ساعاتی که اختصاص به تحصیل کودک در منزل دارد شما باید

علاوه بر نقش پدر و مادر نقش معلم وی را نیز بازی کنید. این بدین معنی است که باید قوانینی را وضع کرده و در عین اینکه خود به آن‌ها پایبند هستید مراقب باشید که کودک شما نیز از آن‌ها تخطی نکند.
وسیله تحصیل کودک در منزل تلویزیون، موبایل، لپ تاپ و کامپیوتر شخصی است که بر بستر اینترنت از آن‌ها استفاده می‌کنند. هر یک از این وسایل خود دارای کاربردهای سرگرمی دیگری هستن که وقتی آن‌ها را با اینترنت ترکیب کنید این کاربردها ۱۰ برابر خواهند شد. 

پس راهکار مقابله با این حواس پرتی‌ها چیست؟ 
اصلی‌ترین ابزار برای مقابله، تنظیم قوانین درستی برای استفاده از این وسایل است. به نحوی که در ساعات درس خواندن استفاده از هر یک از وسایل ذکر شده و اینترنت برای هدفی جز آموزش باید ممنوع باشد و شما به عنوان والدین باید مراقب فرزندانتان باشید. در کنار آن با اجازه استفاده به قصد سرگرمی در دیگر ساعات روز به آن‌ها نشان دهید که با پایبندی به این قوانین تشویق می‌شوند.

شما مي‌توانید روز را با ورزش صبحگاهی شروع کرده و کودکتان را پیش از شروع درس خواندن، به ورزش کردن تشویق کنید. این کار باعث ایجاد نشاط صبحگاهی شده و تمرکز کودکتان را بالا می‌برد. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید با تمرینات ورزشی برای نشاط صبحگاهی کودکتان آشنا شوید. 

برای تحصیل کودک در منزل، محیط درس خواندن باید چگونه باشد

یکی از اساسی‌ترین تفاوت‌های تحصیل کودک در خانه با مدرسه مساله محیط درس خواندن است. در مدرسه دو محیط جدا وجود دارد؛ اولی کلاس درس است که فقط در آن امور آموزشی صورت می‌پذیرد و دومی سالن و محیط ورزشی است که برای فعالیت‌های فیزیکی و استراحت در نظر گرفته شده است. جدا بودن محیط‌ها در مدرسه تا حد زیادی موجب می‌شود کودک قانون‌مند باشد و مانع حواس پرتی کودک باشد.

اما در خانه چنین امکاناتی وجود ندارد پس باید چه کنیم؟
درست است که نمی‌توانیم خانه را به مدرسه تبدیل کنیم اما با ایجاد شرایطی که به شما خواهیم گفت می‌توانید تا حد زیادی درس خواندن در شرایط کرونا را فراهم کرد تا کودک شما بیشترین راندمان ممکن را داشه باشد.

• اولین نکته‌ای که باید به یاد داشته باشید این است که محیط درس خواندن با دیگر محیط‌ها در خانه باید کاملا جدا باشند. فضایی از خانه را برای زمان درس خواندن فرزندانتان اختصاص دهید. این محیط لزوما یک اتاق یا یک چارچوب بسته نیست، بلکه حتی می‌تواند یک میز باشد. مساله مهم این است که از این فضا هر چند هم که کوچک باشد فقط برای درس خواندن استفاده شود. نه اینکه کودک شما هم در آن درس بخواند و هم بازی کند. چرا که این موضوع موجب حواس پرتی و میل به استفاده‌های دیگر در هنگام درس خواندن خواهد شد. زمان حضور در کلاس به صورت آنلاین و زمان انجام تکالیف باید در این محیط سپری شود و پس از پایان آن‌‌ها کودک می‌تواند از آن‌جا خارج شود.
• موضوع دیگری که باید رعایت شود ایجاد فضایی آرام و ساکت در زمان تحصیل کودک در منزل است. ساعاتی که فرزند شما مشغول حضور در کلاس آنلاین است از روشن کردن تلویزیون و ایجاد سر و صدا و فعالیت‌هایی که موجب حواس پرتی او می‌شود، خودداری کنید. سعی کنید در این زمان‌ها شما نیز به عنوان والدین او به فعالیت‌هایی همچون مطالعه و کار مشغول شوید که این خود نه تنها می‌تواند برای کودک ایجاد آرامش کرده، بلکه با دیدن اینکه والدین نیز مشغول فعالیتی مشابه او هستند موجب افزایش تمرکز و ایجاد اشتیاق می شود.

برنامه‌ریزی درسی برای تعطیلات کرونا و چگونگی تحصیل کودک در منزل

در دوران قبل از همه‌گیری ویروس کرونا آن چیزی که تا حد زیادی به زندگی کودکان و بزرگسالان نظم می‌بخشید زمان بندی مشخص کارها بود. اینکه در ساعت مشخصی باید به مدرسه و سرکار بروید و در ساعت مشخصی به خانه بازگردید عامل اصلی حفظ ساختار این نظم و ترتیب بوده است.

حال که کودکان در خانه هستند و حتی برخی از مشاغل نیز به صورت دورکاری دنبال می‌شود چگونه باید برای تحصیل کودک در منزل برنامه‌ریزی کرد؟
همانطور که گفتیم پاسخ این سوال زمان است. زمانبندی و برنامه‌ریزی درست می‌تواند کلید اصلی برنامه‌ریزی درسی برای دوران تعطیلات مدارس به دلیل کرونا باشد.

• در طول هفته زمان خواب و بیدار شدن کودکان خود را کنترل کنید. فرزند شما باید در ساعات مشخصی از روز بیدار شده و شروع به فعالیت‌های آموزشی از جمله شرکت در کلاس آنلاین و انجام تکالیف کند. این زمان حدالامکان باید ثابت باقی بماند و نباید در طور شبانه روز به صورت گردشی و دل به خواهی باشد.
• درس خواندن در خانه و مدرسه هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند اگر شما به نکته‌های گفته شده و برنامه‌ای که برای کودک خود ایجاد کردید، پایبند باشید. شاید تنها تفاوت در این باشد که حضور در خانه و عوامل حواس پرتی زیاد ذهن فرزند شما را آشفته می‌کند. برای حل این مشکل کافی است در طول روز کمی برای او وقت بگذارید و بر او نظارت داشته باشید. حتی در درس‌هایی که امکان دارد با او مشارکت کرده و از او بخواهید مطالب را به شما بیاموزد. اینگونه حس و شرایط ذهنی حضور در مدرسه برای او فراهم شده و مشکلی در روند تحصیل کودک در منزل ایجاد نخواهد شد.
• بعد از زمان اتمام کلاس‌ها و تکالیف اجازه دهید کودک به فعالیت‌های عادی و روزمره خود بازگردد.

نکاتی برای والدین درباره‌ی تحصیل کودک در منزل

در این دوران که پایان آن نامشخص است و کودکان به مدرسه نمی‌روند والدین وظایف بیشتری در زمینه تحصیل فرزندان خود برعهده دارند. در گذشته این وظایف برعهده معلم و کادر مدرسه بود اما با شرایط فعلی دسترسی معلم به دانش‌آموزان خود کمتر شده و بخشی از کارهای او را والدین باید انجام دهند. این موضوع سبب ایجاد استرس در برخی از پدر‌ها و مادر‌ها شده چرا که آن‌ تجربه کافی نداشته و ممکن است با برخوردهای اشتباه در روند تحصیل کودک در منزل مشکلاتی ایجاد کنند.

مطالعه و رعایت نکات ذیل تا حد زیادی به خروج شما از سردرگمی در این زمینه کمک خواهد کرد.

• برنامه‌ریزی کنید: سعی کنید یک برنامه‌ریزی روتین مناسب با سن کودک داشته باشد. این بدین معنی است که جایی برای زمان مطالعه، یادگیری دروس از طریق رسانه‌ها و سرگرمی وجود داشته باشید. به مرور زمان با اجرای این برنامه متوجه می‌شود در تحصیل کودک در منزل باید انعطاف پذیری وجود داشته باشد. پس برای جلوگیری از یکنواختی در این فعالیت‌ها تغییر ایجاد کنید.
• یکی از اقدامات موثر در زمانی که حس کردید کودک شما احساس بی قراری و آشفتگی می‌کند این است که موضوع درس را عوض کنید و از دروسی استفاده کنید که مورد علاقه کودک است.
• گفتگو کنید: فرزندان خود را به گفتگو تشویق کرده و سعی کنید خود نیز در آن مشارکت داشته باشید. اجازه دهید اگر سوالی دارند به راحتی از شما بپرسند. کودکان به استرس واکنش‌های متفاوتی نسبت به بزرگسالان از خود نشان می‌دهند، پس با صبوری و درک کردن، به آن‌ها اجازه دهید صحبت کنند. به یاد داشته باشید که فعالیت‌های فیزیکی و پیروی از یک مسیر داستانی به کودکان کمک خواهد کرد در خلال گفتگو آزادانه صحبت کنند. در این مطلب می‌توانید درباره راه‌های گفتگو با کودکان و آگاهی از احساسات آنها بیشتر بخوانید. 
• زمانبندی: لازم نیست ساعات تحصیل کودک در منزل مانند مدرسه باشد. در ابتدا با ساعات کمتری مثل ۴۵ دقیقه تا یک ساعت در روز شروع کنید و به مرور، زمان را افزایش دهید. بدین صورت فرزند شما کم کم به درس خواندن در منزل عادت خواهد کرد.
• حفظ ارتباط با مدرسه: سعی کنید در هفته حداقل یکبار با معلم یا کادر مدرسه در تماس بوده و پیگیر امور تحصیلی فرزند خود باشید. نمرات او را جویا شوید و کنترل کنید که آیا در روند کلاس‌ها و ارائه مطالب درسی تغییری ایجاد شده یا نه. با انجام این امور می‌توانید نظارت خود بر روند تحصیل کودک در منزل را حفظ کنید.
• اینترنت: درست است که اینترنت و فضای مجازی دارای حسن‌های زیادی است و اگر این فضا وجود نداشت عبور از این دوران سخت غیر قابل تصور بود، اما باید این نکته را هم در نظر بگیرید در اینترنت محتوای نامناسب با سن کودک شما نیز وجود دارد. پس با نظارت دقیق و استفاده از برنامه‌هایی که با دانستن محدوده سنی کودک شما از دسترسی به محتواهایی که با سن او مغایرت دارند، جلوگیری می‌کند، مراقب کودک خود باشید.
• مقابله با اضطراب کودکان: کودکان به لحاظ روانی از ساختار روانی شکننده‌تری نسبت به بزرگسالان برخوردارند و ممکن است با شنیدن اخبار و آمار درباره ویروس کرونا دچار اضطراب و استرس شوند که این موضوع در طولانی مدت هم بر روند تحصیل و هم زندگی آن‌ها تاثیرات منفی خواهد گذاشت. در اینجا وظیفه پدر مادر دو چیز است؛ در ابتدا سعی کنید کودک خود را از شنیدن اخبار دور کنید. اینکه او بداند جهان در چه وضعیتی است هیچ کمکی به او نمی‌کند. پس وقتی مشغول تماشای اخبار هستید لازم نیست کودک شما کنارتان باشد. اما مساله دوم این است که سعی کنید با زبانی که مناسب سن او باشد اطلاعات صحیح در اختیارش بگذارید. از مسائل بهداشتی گرفته تا اطمینان خاطر که اگر مراقب باشد هیچ خطری او را تهدید نکرده و این مشکل نیز بالاخره حل خواهد شد. فراموش نکنید که استرس ممکن است سلامت کودک دلبندتان را تهدید کند. نتایج استرس بر سلامت کودکان ممکن است نتایج جبران‌ناپذیری داشته و تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کند بنابراین، مراقب سلامت روان کودکتان نیز باشید. 

سخن پایانی

این موضوع که در شرایط سختی هستیم و بسیاری از خانواده‌ها با مشکلات فراوانی از جمله مسائل مالی، ابتلا به ویروس کرونا و فشارهای روانی دست و پنجه نرم می‌کنند اما باید بدانیم که این دوران بالاخره سر خواهد رسید. کودکان حساس هستند و به اندازه بزرگسالان توان گذر از این دوران را ندارند و ممکن است دچار مشکلات تحصیلی گردند. ما به عنوان والدین با رعایت نکات گفته شده به راحتی می‌توانیم جلوی افت تحصیلی فرزندانمان را گرفته و مساله تحصیل کودک در منزل را به راحتی کنترل کنیک.