پیازچه گیاهی برگ‌دار از سرده سیر (آلیوم) و از خانواده سبزیجات دارای پیاز پوشش‌دار شامل پیاز و موسیر است. معمولا پیازچه گیاهی جوان و نرسیده است که زودتر از اینکه بیشتر رشد کند و اندازه پیاز آن بزرگ‌تر شود، برداشت می‌شود. به همین دلیل در مزرعه پیازچه‌ها نزدیک به هم کاشته می‌شوند تا جلوی رشد پیاز آن‌ها گرفته شود. بر خلاف دیگر اعضای خانواده مانند پیاز و موسیر که پیاز‌های بزرگ زیرزمینی تولید می‌کنند، پیازچه نه به دلیل پیاز، بلکه فقط به دلیل برگ‌های ترد و سبز آن کاشته می‌شود. در این مطلب برخی خواص پیازچه، این سبزی خوشبو و پرفایده را به شما معرفی می‌کنیم.

آنچه در این مطلب می‌خوانید:

فواید پیازچه برای سلامتی

نکات خرید و نگهداری پیازچه

روش‌های آماده‌سازی و مصرف پیازچه

پیازچه (نام علمی: آلیوم فیستولوزوم)  گیاهی چند‌ساله و بومی آسیای مرکزی است که امروزه در بیشتر مناطق اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی و آسیا در وسعت زیاد کاشته می‌شود. پیازچه دارای ساقه‌ای بلند، باریک و عمودی است که روی یک ریشه کوچک و کشیده (پیاز) بالا می‌آید و تعدادی برگ عمودی، توخالی و مدور روی آن رشد می‌کنند.

فواید پیازچه برای سلامتی

کالری پیازچه پایین است؛ صد گرم برگ تازه پیازچه فقط ۳۱ کالری دارد. با این ‌حال پیازچه حاوی مقدار قابل توجهی آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئید، فیبر گیاهی، مواد معدنی و ویتامین‌هایی است که برای سلامتی مفید هستند.

پیازچه به دلیل داشتن برگ‌های سبز به طور طبیعی حاوی مقدار بیشتری آنتی‌اکسیدان‌های گیاهی و فیبر غذایی نسبت به دیگر اعضای خانواده پیاز (آلیوم)  مانند پیاز و موسیر است. صد گرم پیازچه تازه ۲.۶ گرم یا ۷ درصد نیاز مصرف روزانه به فیبر را تامین می‌کند.

خواص پیازچه برای کاهش کلسترول

پیازچه برای کاهش کلسترول بد مفید است، زیرا مانند تره‌فرنگی، آنتی‌اکسیدان‌های تیوسولفانات کمتری نسبت به سیر دارد. هنگام خرد کردن یا له کردن برگ‌های پیازچه، تیوسولفانات‌ها مانند دی‌آلیل دی‌سولفید، دی‌آلیل تری‌سولفید و آلیل پروپیل دی‌سولفید، از طریق واکنش آنزیمی به آلیسین تبدیل می‌شوند. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهند که آلیسین با مهار آنزیم هیدروکسی متیل‌گلوتاریل کوآنزیم- آ ردوکتاز در سلول‌های کبد، تولید کلسترول را کاهش می‌دهد. علاوه ‌بر ‌این پیازچه دارای ویژگی‌های آنتی‌ باکتریال، ضد ویروس و ضد قارچ است.

خواص پیازچه برای فشار خون

آلیسین با رها‌سازی مونوکسید نیتروژن (NO) سفت‌شدن رگ‌ها را کاهش می‌دهد و در نتیجه باعث کاهش پرفشاری خون می‌شود. همچنین تشکیل لخته پلاکتی را مهار می‌کند و فعالیت فیبرینولیتیک در رگ‌ها دارد که خطر کلی بیماری عروق کرونر، بیماری‌های عروقی محیطی و سکته مغزی را کاهش می‌دهد.

پیازچه و جلوگیری از سرطان

پیازچه حاوی مقدار مناسبی ویتامین آ (۹۹۷ واحد یکای بین‌الملل IU) و دیگر آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئید فنولیک مانند کاروتن‌ها، زآگزانتین و لوتئین، است. این‌ مواد با هم به پیشگیری از سرطان‌های ریه و حفره دهان کمک می‌کنند.

سلامتی استخوان‌ها و مغز با خواص پیازچه

همچنین پیازچه دارای دیگر ویتامین‌های ضروری مانند ویتامین ث و ویتامین کا است. در واقع پیازچه یکی از غنی‌ترین منابع ویتامین کا است. صد گرم برگ سبز پیازچه، ۲۰۷ میکرو‌گرم یا حدود ۱۷۲ درصد نیاز مصرف روزانه به ویتامین کا را تامین می‌کند. ویتامین کا با تقویت فعالیت استخوان‌سازی نقش بالقوه در سلامتی استخوان‌ها دارد. میزان کافی ویتامین کا در رژیم غذایی به کاهش آسیب‌های عصبی مغز کمک می‌کند؛ بنابراین نقش مثبتی در درمان بیماری آلزایمر دارد.

پیازچه منبعی سرشار از ویتامین

پیازچه حاوی مقدار زیادی ویتامین‌های ب کمپلکس و مواد معدنی ضروری مانند مس، آهن، منگنز و کلسیم است. برگ‌های سبز پیازچه حاوی چند ویتامین حیاتی مانند ویتامین ب۶، اسید فولیک، ویتامین ب۳، ویتامین ب۲ و ویتامین ب۱ در نسبت‌های مفید هستند. صد گرم برگ تازه پیازچه ۶۴ میکرو‌گرم فولات را تامین می‌کند. اسید فولیک برای سنتز DNA و تقسیم سلولی ضروری است. میزان کافی ویتامین کا در رژیم غذایی در دوران بارداری می‌تواند به جلوگیری از نقص لوله عصبی در نوزاد کمک کند.

نکات خرید و نگهداری پیازچه

پیازچه تازه تمام طول سال در بازار سبزیجات در دسترس است. اگر پیازچه را در حیاط خانه خود پرورش می‌دهید برای برداشت، وقتی قطر پیاز به حدود نیم اینچ رسید، کل گیاه را به نرمی از خاک بیرون بکشید.

در فروشگاه‌ها، پیازچه‌هایی را بخرید که تمیز و یکسان، با ساقه‌های سفت و ترد در ابعاد یک مداد و دارای برگ‌های لوله‌ای سبز و خوش فرم هستند. از خریدن پیازچه‌هایی با برگ‌های خیلی رسیده و زرد رنگ خودداری کنید زیرا تند‌تر هستند و طعمی تیز مانند پیاز دارند. علاوه‌بر‌این، از خریدن پیازچه‌هایی که قسمت بالای آن‌ها پلاسیده، زرد شده و خشک است، خودداری کنید.

پس از خرید، پیازچه‌ها را با آب سرد بشویید، به آرامی خشک کنید و درون یک کیسه مخصوص سبزیجات، در یخچال با رطوبت نسبتا بالا نگهداری کنید. پیازچه‌های خوب نگهداری‌شده تا یک هفته یا بیشتر دوام می‌آورند.

روش‌های آماده‌سازی و مصرف پیازچه

برای آماده‌کردن پیازچه‌ها، ریشه‌ها  و یک تا دو لایه از برگ‌های ضخیم بیرونی را جدا کنید تا به ساقه مرکزی و سفید رنگ برسید. همه قسمت‌های پیازچه را در کاسه‌ای آب سرد بشویید. خشک کنید. برگ‌ها را به دقت با چاقوی آشپزخانه به شکل دلخواه خود، حلقه‌ای، ساقه‌ای یا مورب خرد کنید. معمولا پیازچه در دستور غذا‌هایی به کار می‌رود که طعم لطیفی از پیاز مورد نظر باشد، ولی در عین حال بخواهید از طعم تند پیاز اجتناب کنید. علاوه بر‌ این پیازچه رنگ سبز روشن را ترکیب رنگی غذا اضافه می‌کند.

توصیه‌هایی برای مصرف پیازچه

پیازچه‌ تازه و خردشده به عنوان چاشنی در سالاد به کار می‌رود. برگ‌های تازه پیازچه یکی از رایج‌ترین مواد غذایی به کار رفته در خورش‌ها و غذاهای تهیه شده با روش سرخ‌کردن و هم‌زدن (stir-fry) هستند. این برگ‌ها به خوبی با سیب‌زمینی، غذا‌های دریایی، هویج، کلم، نخود‌سبز و غیره، مخلوط می‌شوند. پیازچه در پنکیک‌ها، سوفله‌ها، پاستا، بنیه‌ها، نودل‌ها، سوپ و غیره نیز به کار می‌رود.

می‌توانید از طرز تهیه سوپ نودل مرغ، پیتای بوقلمون و فلفل‌ دلمه‌ای و طرز تهیه سالاد بلغور عربی برای آشپزی با پیازچه ایده بگیرید.

نکته

گرچه لمس پیازچه ممکن است به سوزش پوست، مخاط و چشم‌ها منجر شود، ولی میزان آن از لمس دیگر اعضای خانواده آلیوم مانند پیاز، کمتر است. هنگام خرد کردن یا برش‌دادن پیاز یا پیازچه گازی به اسم آلیل سولفید منتشر می‌شود. وقتی این گاز با رطوبت (آب) موجود در اتمسفر مخلوط می‌شود، به اسید سولفوریک تبدیل می‌شود.