گفتنی در مورد خواص زنجبیل زیاد است. زنجبیل تنها یک چاشنی نیست ویژگی‌های دارویی آن در طول قرون و اعصار با ارزش دانسته شده و مورد استفاده قرار گرفته ‌است. زنجبیل گیاهی خزنده و چندساله با ساقه‌های زیرزمینی غده‌ای و پهن است که می‌تواند تا ارتفاع یک متر رشد کند. این گیاه بیشتر در کشور‌های گرمسیری کاشته شده و زنجبیل جامائیکایی -یک گونه کم ‌رنگ‌تر- بهترین نوع زنجبیل برای مصرف آشپزی شناخته می‌شود. زنجبیل خشک طعم تندتری دارد اما خواص زنجبیل تازه بیشتر است.

آن‌چه در این مطلب خواهید خواند:

خاستگاه زنجبیل

اشکال مختلف زنجبیل

کاربردهای خوراکی زنجبیل

سایر خواص زنجبیل

خرید و نگهداری زنجبیل

مضرات زنجبیل

خاستگاه زنجبیل

به‌عنوان گیاه بومی آسیای جنوب شرقی، هند و چین، زنجبیل بخش جدایی‌ناپذیر رژیم غذایی این مناطق است و به دلایلی چون عطر خاص و کاربردهای آشپزی و دارویی آن هزاران سال است باارزش شمرده می‌شود. رومی‌ها نخستین بار زنجبیل را از چین وارد کردند و تا نیمه قرن شانزدهم، اروپا سالانه بیش از دو هزار تن واردات زنجبیل از هند شرقی داشت. امروزه بزرگترین کشورهای تولید‌کنندگان زنجبیل جامائیکا، هند، فیجی، اندونزی و استرالیا هستند.

اشکال مختلف زنجبیل

زنجبیل را می‌توان در شکل‌های مختلفی خریداری کرد، مانند:

• ریشه‌های کامل و تازه
• ریشه‌های خشک
• پودر زنجبیل
• زنجبیل پرورده (از ریشه‌های جوان و تازه زنجبیل به دست می‌آید که پوست کنده و برش داده و در شربت پخته می‌شوند)
• زنجبیل کریستاله (زنجبیل پخته‌شده در شربت که در هوای آزاد خشک و سپس در شکر غلتانده می‌شود)
• ترشی زنجبیل (با قرار دادن برش‌های نازک ریشه زنجبیل در سرکه تهیه می‌شود)

کاربردهای خوراکی زنجبیل

چای زنجبیلی و سرماخوردگی

نوشیدن چای زنجبیل هنگام سرماخوردگی بسیار عالی است. این چای خاصیت دیافورتیک دارد، یعنی بدن را از درون گرم و تعریق را تقویت می‌کند و به این ترتیب مصرف آن زمانی که به گرم شدن بدن نیاز باشد، مفید است.

طرز تهیه دمنوش زنجبیل برای رفع تهوع

بیست تا چهل گرم زنجبیل تازه و برش داده‌شده را در یک فنجان آب جوش بخیسانید و در صورت تمایل یک برش لیمو‌ترش و نصف قاشق غذاخوری عسل برای عطر و طعم بهتر به آن اضافه کنید.

بیسکویت و نان زنجبیلی

از جمله کاربردهای دیگر زنجبیل، تهیه نان زنجبیلی است که پیشینه‌ای یونانی دارد. بیسکویت آدمکی زنجبیلی نیز از شیرینی‌های سنتی جشن میلاد مسیح(ع) به شمار می‌رود.

سایر خواص زنجبیل

خواص دارویی زنجبیل

بسیاری از خواص درمانی زنجبیل به طور گسترده‌ مورد بررسی قرار گرفته‌اند. با استعمال آن روی پوست هنگام سوختگی، گردش خون تحریک می‌شود و سوزش کاهش می‌یابد. به‌عنوان یک دیافورتیک، زنجبیل به تعریق کمک می‌کند و می‌تواند برای کمک به درمان تب ناشی از آنفلوانزا یا سرماخوردگی به‌کار رود.

خواص زنجبیل برای کاهش درد

ریشه زنجبیل که در شکل‌های مختلفی از دارو‌‌ها استفاده می‌شود، دارای مقدار زیادی ترکیبات شیمیایی جینجرول است. به نظر می‌رسد این ترکیب ضد التهاب بوده و بر کاهش میزان درد و بهبود حرکت در افراد مبتلا به آرتروز و روماتیسم تاثیر دارد.

تسکین‌دهنده دستگاه گوارش

زنجبیل به‌طور سنتی در کاهش ناراحتی‌ها و درد‌های ناحیه شکم مؤثر بوده‌ است. زنجبیل به عنوان یک ضد‌نفخ عالی شناخته می‌شود، ماده‌ای که به دفع گاز‌های اضافی دستگاه گوارش کمک کرده و روده را تسکین می‌دهد. کولیک و سوء هاضمه، بسیار عالی به درمان با زنجبیل پاسخ می‌دهند.

کاهش تهوع با زنجبیل

از معروفترین خواص زنجبیل ضد تهوع بودن آن است. ریشه زنجبیل موجب کاهش علائم مرتبط با تهوع ناشی از حرکت، شامل سرگیجه، تهوع، استفراغ و عرق سرد می‌شود و برای درمان تهوع و استفراغ مرتبط با تهوع خفیف بارداری مصرف می‌شود. اگر باردار هستید برای اطمینان از بی‌ضرر بودن آن، با پزشک عمومی یا ماما مشورت کنید.

خرید و نگهداری زنجبیل

زنجبیل تازه را از بیشتر میوه فروشی‌ها می‌توان تهیه کرد. ریشه‌ رسیده آن پوستی سخت دارد که باید گرفته شود. زنجبیل تازه را می‌توان بدون پوست کندن تا سه هفته در یخچال نگهداری کرد.

در صورت امکان به جای زنجبیل خشک، زنجبیل تازه را انتخاب کنید. زنجبیل تازه طعم قوی‌تری دارد و میزان جینجرول آن بیشتر است. ریشه زنجبیل باید ظاهری تازه، سفت، صاف و فاقد کپک داشته باشد. در صورت انتخاب زنجبیل خشک، آن را در ظرفی دربسته، در مکانی خشک، خنک و تاریک تا شش ماه می‌توان نگهداشت.

مضرات زنجبیل

هرچند زنجبیل برای مشکلات زیادی بی‌ضرر تشخیص داده شده است، ولی گیاهی بسیار قوی است که خواص دارویی دارد و ممکن است برای برخی افراد نامناسب باشد. زنجبیل حاوی مقداری اگزالات است، بنابراین افرادی که قبلا به سنگ کلیه حاوی اگزالات مبتلا بوده‌اند باید از مصرف زیاد زنجبیل خودداری کنند. در صورت عدم اطمینان و نگرانی درباره سلامتی مصرف زنجبیل، بهترین کار همیشه مشورت با پزشک است.