بسیاری از ما در مورد خواص هویج چیزهایی شنیده‌ایم از جمله اینکه خوردن هویج باعث تقویت بینایی می‌شود؛ اما این تنها یکی از خواص فراوان هویج است. با مطالعه ادامه این مطلب می‌توانید با دیگر خواص شگفت‌انگیز این ریشه نارنجی خوشمزه آشنا شوید و دریابید که هنگام خرید هویج به چه نکاتی توجه کنید و بهترین روش برای سرو و خوردن آن چیست.

از نظر گیاه‌شناسی، ریشه عمودی‌ها از خانواده چتریان، از جنس داکوس (با نام علمی داکوس کاروتا) بوده و دیگر گیاهان این خانواده چتریان یا تیره هویج همچون شقاقل یا زردک، جعفری، شوید و زیره هستند.

گونه‌های داکوس کاروتا در سراسر جهان به دلیل ریشه‌های ارزشمندی که دارند، پرورش داده می‌شوند. این گیاه دوساله در فصل دوم گل می‌دهد. با این حال، این گیاهان قبل از گل‌دادن و در زمانی که قطر ریشه آن‌ها به ۲.۵ سانتی‌متر رسید و لطیف و آبدار شد، به طور کامل برداشت می‌شوند.

هویج‌ها، از نظر رنگ و شکل بسیار متفاوت هستند؛ هویج‌های آسیایی، زعفرانی‌رنگ، بلند و صاف بوده و انتهای نوک‌تیزی دارند. این هویج‌ها در بسیاری از مناطق آسیا، محصول فصل زمستانند.

از طرف دیگر هویج‌های اروپایی، استوانه‌ای‌شکل با انتهایی گرد هستند و رنگ نارنجی روشنی دارند.

خواص هویج برای سلامتی

1. هویج شیرین و ترد، سرشار از آنتی‌اکسیدان، ویتامین‌ها و فیبر رژیمی است. هر صدگرم هویج حاوی تنها ۴۱ کالری و مقدار ناچیزی چربی است و هیچ کلسترولی ندارد.
2. خواص هویج بسیار زیاد است و کاروتن و ویتامین- آ سرشاری دارد. هر صد گرم هویج تازه حاوی ۸۲۸۵ میکروگرم بتاکاروتن و ۱۶۷۰۶ (واحد یکای بین‌الملل IU) و ویتامین- آ است. مطالعات نشان داده‌اند که ترکیبات فلاوونوئید موجود در هویج می‌توانند از ابتلا به سرطان پوست، ریه و دهان جلوگیری کنند.
3. در سلول‌های کبد انسان، کاروتن‌ها به ویتامین- آ تبدیل می‌شوند. بتاکاروتن، نوع مهمی از کاروتن موجود در این ریشه‌هاست. بتاکاروتن یکی از آنتی‌اکسیدان‌ های طبیعی قدرتمند است که بدن انسان را از رادیکال‌های آزاد مشتق از اکسیژن مضر، محافظت می‌کند. همچنین، کلیه تاثیرات مثبت ویتامین- آ مانند حفظ سلامت چشم، تاثیر مثبت بر تولید مثل (تولید اسپرم)، حفظ یکپارچگی اپیتلیال و تاثیر مثبت بر رشد و نمو را به همراه دارد.
4. هویج سرشار از فالکارینول بوده که آنتی‌اکسیدانی پلی‌استیلنی است. مطالعه‌ای پژوهشی که توسط محققان دانشگاه نیوکاسل بر روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شد، نشان داد که فالکارینول موجود در هویج ممکن است با از بین بردن سلول‌های پیش‌سرطانی در تومورها به مبارزه با سرطان کمک کند.
5. هویج تازه، سرشار از ویتامین- ث است و حدود نه درصد از نیاز مصرف روزانه (RDA) را تامین کنید. ویتامین- ث آنتی‌اکسیدانی محلول در آب است و این ماده به بدن در حفظ سلامت بافت هم‌بند، دندان‌ها و لثه کمک می‌کند. خاصیت آنتی‌اکسیدانی آن در محافظت از بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد مضر، به جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها و سرطان‌ها موثر است.
6. خواص هویج به اینها محدود نمی‌شود،‌ چرا که به طور ویژه‌ای سرشار از ویتامین‌های گروه- ب مانند اسید فولیک، ویتامین- ب۶ (پیریدوکسین)، تیامین، اسید پانتوتنیک و غیره است که به عنوان کوفاکتور به آنزیم‌ها در متابولیسم کمک می‌کنند.
7. علاوه بر این، مقادیر مفیدی مواد معدنی مانند مس، کلسیم، پتاسیم، منگنز و فسفر در هویج وجود دارد. پتاسیم یکی از اجزای مهم مایعات سلولی و بدن بوده که با خنثی‌کردن اثرات سدیم در کنترل ضربان قلب و فشار خون موثر است. بدن انسان از منگنز به عنوان کوفاکتوری برای آنزیمی‌ آنتی‌اکسیدانی به نام سوپراکسید دیسموتاز استفاده می‌کند.

هنگام خرید هویج به چه نکاتی توجه کنیم؟

در هنگام خرید، به دنبال ریشه‌های جوان، براق، روشن و ترد باشید و از ریشه‌های نرم و پوسته پوسته که دارای خراش یا کپک هستند، خودداری کنید. علاوه بر این، هویج‌های خیلی بزرگ را نخرید، زیرا بزرگی آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از دیر چیده شدن و بی‌کیفیتی آن باشد.

قرار گرفتن بخش بالایی هویج در معرض نور خورشید، می‌تواند موجب تغییر رنگ و سبز شدن آن شود. اگرچه این مساله ممکن است تاثیر بدی بر سلامتی نداشته باشد، اما می‌تواند طعم شیرین آن را کمتر کند. از خریدن هویج پیچ‌خورده یا چنگالی خودداری کنید. زیرا ممکن است نشانه‌ای از بیماری در ریشه باشد.

پس از خرید، آن‌ها را کاملا با آب سرد بشویید تا خاک، کثیفی، حشره‌کش‌ها و یا قارچ‌کش‌ها از بین بروند. قسمت سبز و برگ آن را پیش از گذاشتن در یخچال، جدا کرده و به مدت یک تا دو هفته در محفظه سبزیجات یخچال نگهداری کنید. دمای یخچال را زیر ۱.۵ درجه سانتی‌گراد نگهدارید تا هویج‌ها تازه بمانند.

روش‌های آماده‌سازی و سرو هویج

هویج را قبل از استفاده کاملا بشویید و هر دو انتها را ببرید. به آرامی پوست بیرونی و ریشه‌های کوچکتر را بتراشید. ریشه‌های جوان، ترد و دارای طعمی مطبوع هستند. هویج خام به طور طبیعی شیرین و آبدار است. با این حال، جوشاندن آن‌ها برای چند دقیقه در آب، مواد مغذی را افزایش می‌دهد.

در اینجا به برخی نکات برای سرو هویج اشاره می‌شود:

• هویج تازه را می‌توانید به صورت تازه و خام و به تنهایی مصرف کنید و از آن لذت ببرید یا می‌توانید از آن در سالاد سبزیجات و همچنین در سالادهای میوه استفاده کنید.
• هویج به راحتی برش داده می‌شود و می‌توان آن را با سایر سبزیجات ریشه‌ای رایج مانند تربچه، چغندر، شلغم، شلغم آلمانی یا همراه با سالاد فصل مخلوط و استفاده کرد.
• آب هویج نوشیدنی لذت‌بخشی است که می‌توان آن را به تنهایی یا همراه با آب میوه و سبزیجات نوشید.
• هویج با سبزیجاتی مانند لوبیا‌سبز، سیب‌زمینی و نخود فرنگی، ترکیب خوبی ایجاد می‌کند و می‌توان آن را در انواع دستورهای غذایی، به صورت سرخ‌شده و خورش و یا با ادویه کاری به کار برد.
• در جنوب آسیا، غذای شیرین و خوشمزه  «گاجار کاحلوا» با استفاده از هویج رنده شده، بادام‌شیرین، بادام‌هندی، پسته، کره، شکر و شیر تهیه می‌شود.
• از هویج در تهیه کیک، تارت، پودینگ و سوپ و نیز استفاده می‌شود.
• هویج همچنین در تهیه غذاهای سالم برای کودکان به کار می‌رود.