یائسگی پایان دوره‌های قاعدگی زن است. این اصطلاح می‌تواند هر یک از تغییراتی را که شما قبل یا بعد از متوقف شدن قاعدگی تجربه کرده‌اید، توصیف کند و پایان سال‌های باروری شما را نشان دهد. اگر پایان قاعدگی در سنین پایین‌تری رخ دهد، یائسگی زودرس اتفاق می‌افتد. در ادامه مطلب درباره یائسگی زودهنگام، علل و راه‌های مقابله با آن بیشتر می‌خوانید. 

فهرست مطالب 

• چه عواملی باعث یائسگی زودرس می‌شوند

• علائم یائسگی زودرس چیست

• یائسگی زودرس چگونه تشخیص داده می‌شود

• یائسگی زودرس چگونه درمان یا مدیریت می‌شود

• آیا می‌توان یائسگی زودرس را معکوس کرد

• عوارض یائسگی زودرس چیست

  • یائسگی زودرس و پوکی استخوان

  • ایا یائسگی زودرس باعث پیری میشود

• داروی گیاهی برای جلوگیری از یائسگی زودرس

• پرسش‌های رایج

  • آیا در یائسگی زودرس امکان بارداری وجود دارد؟

  • سن یائسگی چه سنی است؟

  • خطرات یائسگی زودرس چیست؟

پایان دوره قاعدگی و توقف تخم‌گذاری را یائسگی زنان می‌گویند و هر چیزی که به تخمدان آسیب برساند یا تولید استروژن را متوقف کند، می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود.

این شامل شیمی درمانی برای سرطان یا اوئوفرکتومی (برداشتن تخمدان‌ها) است. در این موارد، پزشک به شما کمک می‌کند تا برای یائسگی زودرس آماده شوید. اما ممکن است یائسگی زودهنگام داشته باشید، حتی اگر تخمدان‌های شما هنوز تخریب نشده باشد. در ادامه مطلب درباره علل یائسگی زود رس بیشتر بخوانید. 

چه عواملی باعث یائسگی زودرس می‌شوند

چندین علت شناخته شده در یائسگی زودرس وجود دارد، اگرچه گاهی اوقات نمی‌توان علت آن را تعیین کرد.

• ژنتیک: اگر هیچ دلیل پزشکی آشکاری برای یائسگی زودرس وجود نداشته باشد، علت آن احتمالا ژنتیکی است. دانستن اینکه یائسگی  مادر شما از چه زمانی شروع شده، می‌تواند سرنخی درباره زمان شروع یائسگی به شما بدهد. اگر مادر شما زود یائسه شده است، شما بیش از حد متوسط ​​احتمال یائسگی زودرس را دارید. با این حال، ژن‌ها فقط ۵۰ درصد موثر هستند.
• سیگار کشیدن: برخی از عوامل سبک زندگی ممکن است در شروع یائسگی تأثیر داشته باشند. سیگار کشیدن دارای اثرات ضد استروژن است که می‌تواند در یائسگی زودرس نقش داشته باشد. در سال ۲۰۱۲ تجزیه و تحلیل چندین مطالعه نشان داد که افراد سیگاری احتمالا زودتر یائسگی را تجربه می‌کنند. در واقع، زنانی که سیگار می‌کشند ممکن است یائسگی را یکی دو سال زودتر از زنانی که سیگار نمی‌کشند تجربه کنند. به همین دلیل بهتر است به دنبال راه‌های ترک سیگار باشید.
•  شاخص توده بدن: شاخص توده بدن نیز در یائسگی زودرس نقش دارد. استروژن در بافت چربی ذخیره می‌شود و خانم‌هایی که بسیار لاغر هستند ذخیره استروژن کمتری دارند که می‌تواند زودتر تخلیه شود. در این مطلب از وبسایت سبک زندگی می‌توانید درباره شاخص توده بدنی بیشتر بدانید. برخی تحقیقات همچنین حاکی از آن است که رژیم گیاهخواری، ورزش نکردن و عدم قرار گرفتن در معرض آفتاب در طول زندگی می‌تواند باعث شروع زودرس یائسگی شود. البته درباره تاثیرات رژیم گیاهخواری بر یائسگی زودرس اختلاف نظرهایی وجود دارد. 
• نقص کروموزوم: برخی از نقایص کروموزومی می‌تواند به یائسگی زودرس منجر شود. به عنوان مثال، سندرم ترنر (که مونوزومی X و دیس ژنز غدد جنسی نیز نامیده می‌شود) شامل تولد با یک کروموزوم ناقص است. زنان مبتلا به سندرم ترنر تخمدان‌هایی با عملکرد نادرست دارند. این امر اغلب باعث می‌شود که آن‌ها به طور زودرس یائسه شوند. زنان مبتلا به سندرم X شکننده یا ناقلین ژنتیکی بیماری نیز ممکن است یائسگی زودرس داشته باشند. این سندرم از خانواده‌ها منتقل می‌شود. در صورت داشتن یائسگی زودرس یا داشتن اعضای خانواده که یائسگی زودرس دارند، زنان باید گزینه‌های آزمایش ژنتیک را با پزشک خود در میان بگذارند.
• بیماری‌های خود ایمنی: یائسگی زودرس می‌تواند علامت یک بیماری خود ایمنی مانند بیماری تیروئید و آرتریت روماتوئید باشد. در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن بخشی از بدن را به عنوان مهاجم اشتباه می‌گیرد و به آن حمله می‌کند. التهاب ناشی از برخی از این بیماری‌ها می‌تواند تخمدان‌ها را تحت تأثیر قرار داده، عملکرد آنها را کاهش دهد و در نتیجه یائسگی زود هنگام رخ دهد. 
• صرع: صرع نوعی اختلال تشنج است که از مغز ناشی می‌شود. زنان مبتلا به صرع بیشتر دچار نارسایی زودرس تخمدان می‌شده که منجر به یائسگی می‌شود. یک مطالعه قدیمی‌تر از سال ۲۰۰۱ نشان داد که گروهی از زنان مبتلا به صرع، در حدود ۱۴ درصد از افراد مورد مطالعه یائسگی زودرس داشتند، در حالی که این یک درصد از جمعیت عمومی نیست.

علائم یائسگی زودرس چیست

یائسگی زودرس می‌تواند به محض شروع قاعدگی نامنظم یا پریودهایی که به طور محسوسی طولانی‌تر یا کوتاه‌تر از حالت عادی شما هستند، شروع شود. علائم دیگر یائسگی زودرس عبارتند از:

• خونریزی شدید
• لکه بینی
• دوره‌هایی که بیش از یک هفته طول می‌کشد
• مدت زمان طولانی‌تر در بین دوره‌ها

در این موارد، برای بررسی سایر مواردی که ممکن است باعث این علائم شود به پزشک مراجعه کنید. سایر علائم رایج یائسگی زودرس عبارتند از:

• نوسانات خلقی
• تغییر در احساسات یا میل جنسی
• خشکی واژن
• مشکل خواب
• گرگرفتگی
• عرق شبانه
• از دست دادن کنترل مثانه
• داغ شدن کف پا

یائسگی زودرس چگونه تشخیص داده می‌شود

همانطور که گفته شد زمان نزدیک به یائسگی را دوران قبل از یائسگی می‌نامند که در این مدت ممکن است فرد علائمی مانند قاعدگی‌های نامنظم را تجربه کند. به طور کلی اگر ۱۲ ماه بدون خونریزی قاعدگی باشید یائسه می‌شوید و نیاز به علائم پزشکی دیگری ندارید.

برای تشخیص یائسگی معمولا آزمایشات لازم نیست. بیشتر خانم‌ها می‌توانند علائم یائسگی زودرس را تشخیص دهند. اما اگر فکر می‌کنید یائسگی زودهنگام را تجربه می‌کنید، ممکن است بخواهید برای اطمینان به پزشک خود مراجعه کنید و پزشک شما آزمایشات هورمونی را برای تعیین اینکه آیا علائم شما به دلیل یائسگی یا بیماری دیگری است، تجویز می‌کند. 

انجمن یائسگی آمریکای شمالی گزارش می‌دهد که آزمایش هورمون‌ها گاهی اوقات مفید نیستند، زیرا سطح هورمون‌ها در دوران یائسگی تغییر می‌کنند. حتی در این صورت، اگر نگران علائم یائسگی هستید، این انجمن پیشنهاد می‌کند که برای معاینه کامل با پزشک مشورت کنید.

یائسگی زودرس چگونه درمان یا مدیریت می‌شود

یائسگی زودرس به طور کلی به درمان نیاز ندارد. با این وجود، گزینه‌های درمانی در دسترس برای کمک به مدیریت علائم یائسگی یا شرایط مربوط به آن وجود دارد. آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا راحت‌تر با تغییرات در بدن یا سبک زندگی خود کنار بیایید. این نوع یائسگی اما اغلب درمان می‌شود، زیرا در سنین پایین رخ می‌دهد. این کمک می‌کند تا بدن شما را با هورمون‌هایی که معمولا تا رسیدن به سن یائسگی طبیعی ساخته می‌شود، پشتیبانی کند.

متداول‌ترین درمان شامل درمان جایگزینی هورمونHRT  است. هورمون درمانی سیستمیک می‌تواند از بسیاری از علائم شایع یائسگی جلوگیری کند. یا ممکن است برای کمک به علائم واژن، از محصولات هورمون واژن، معمولا در دوز کم استفاده کنید. هرچند HRT خطراتی دارد،  می‌تواند احتمال بیماری قلبی، سکته مغزی یا سرطان پستان را افزایش دهد.

قبل از شروع HRT در مورد خطرات و مزایای مراقبت‌های فردی با پزشک خود صحبت کنید. دوزهای کمتر هورمون ممکن است خطر را کاهش دهد.

آیا می‌توان یائسگی زودرس را معکوس کرد

ممکن است این پرسش مطرح شود که آیا یائسگی زودرس قابل برگشت است؟ آیا یائسگی زودرس قابل درمان است ؟ یاائسگی زودرس معمولا قابل برگشت نیست، اما درمان می‌تواند به تأخیر یا کاهش علائم یائسگی کمک کند. 

محققان در حال بررسی روش‌های جدید برای کمک به زنانی هستند که یائسه می‌شوند تا بچه دار شوند. در سال ۲۰۱۶، دانشمندان در یونان یک روش درمانی جدید را اعلام کردند که به آن‌ها امکان بازگشت قاعدگی و بازیابی تخمک از گروه کوچکی از زنان را که در دوره یائسگی بودند قرار داد.

این روش درمانی عناوین خبری را به عنوان روشی برای «معکوس کردن» یائسگی ایجاد کرده است، اما در مورد چگونگی عملکرد آن اطلاعات کمی در دست است. دانشمندان دریافته‌اند که بیش از ۳۰ زن ۴۶ تا ۴۹ ساله را با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت در تخمدان‌های خود معالجه کردند. تزریق پلاسمای غنی از پلاکت گاهی اوقات برای بهبود بافت استفاده می‌شود، اما اثبات نشده است که درمان برای هیچ هدفی موثر باشد.

دانشمندان ادعا کردند که این درمان برای دو سوم زنان تحت درمان کارساز بوده است. با این حال، این تحقیق به دلیل کوچک بودن و کمبود گروه کنترل مورد انتقاد قرار گرفته است. اگرچه تحقیقات ممکن است برای آینده پتانسیل داشته باشد، در حال حاضر یک گزینه درمانی واقع بینانه نیست.

به طور کلی بهتر است برای کنترل و مقابله با یائسگی زود هنگام، رژیم غذایی سالم، ورزش کردن، چکاپ‌های سالیانه و همچنین دوری از مواد مخدر و نوشیدنی‌های تالکلی را فراموش نکنید. برخی از محققان بر این باورند که نمی‌توان بر تاثیر ورزش بر یائسگی زودرس، تغذیه سالم و اصولای و به طور کلی سبک زندگی سالم چشم پوشی کرد. 

عوارض یائسگی زودرس چیست

یکی از مهمترین پرسش‌ها این است که یائسگی زودرس چه عوارضی دارد ؟ وقتی ۱۰ سال یا زودتر یائسه می‌شوید، ناباروری اغلب بارزترین مسئله است. با این حال، نگرانی‌های بهداشتی دیگری نیز وجود دارد.

جریان ثابت استروژن به بافت‌های شما کاربردهای زیادی دارد. استروژن، کلسترول خوب HDL  را افزایش داده و کلسترول بد LDL را کاهش می‌دهد. همچنین رگ‌های خونی را شل کرده و از نازک شدن استخوان‌ها جلوگیری می‌کند. از دست دادن استروژن زودتر از حد طبیعی می‌تواند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:

• بیماری قلبی
• پوکی استخوان
• افسردگی
• زوال عقل
• مرگ زودرس

به دلیل این خطرات، زنانی که زود یائسه می‌شوند اغلب درمان جایگزینی هورمون برای آن‌ها تجویز می‌شود. شروع زودرس یائسگی در واقع می‌تواند شما را در برابر بیماری‌های دیگر محافظت کند. این موارد شامل سرطان‌های حساس به استروژن مانند سرطان پستان است.

زنانی که دیرتر یائسگی می‌شوند (پس از ۵۵ سالگی) بیشتر از کسانی که زودتر وارد مرحله انتقال می‌شوند در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. به این دلیل که بافت پستان آن‌ها مدت طولانی‌تری در معرض استروژن قرار دارد.

یائسگی زودرس و پوکی استخوان

کاملا مشخص است که استروژن اثرات محافظتی روی استخوان دارد، تراکم استخوان را حفظ می‌کند. از دست دادن استروژن زودتر از میانگین سن یائسگی، یعنی یائسگی زودرس، در صورت عدم درمان منجر به افزایش خطر پوکی استخوان می‌شود.

از دست دادن استروژن قبل از ۴۰ سالگی مساله مهم و نگران کننده‌ای تلقی می‌شود. گزارش اخیر در مجله زنان و زایمان انگلیسنشان می‌دهد که یائسگی قبل از ۴۷ سالگی با افزایش خطر مرگ و میر و افزایش خطر ابتلا به پوکی استخوان و همچنین با افزایش شکنندگی استخوان تا سن ۷۷ سالگی همراه است.

زنانی که یائسگی را قبل از ۴۷ سالگی تجربه می‌کنند باید از خطرات بعدی سلامتی مربوط به از دست دادن زود هنگام استروژن آگاه باشند و باید حداقل تا سن میانگین ​​یائسگی، استفاده از جایگزین هورمون را در نظر بگیرند.

ایا یائسگی زودرس باعث پیری میشود

محققان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که بروز یائسگی ممکن است باعث ایجاد بی‌خوابی و یا کم خوابی شود. همین کم خوابی بر عملکرد بدن و پوست تاثیر گذاشته و باعث پیری می‌شود. در همین حال، ممکن است سلامت پوست و مو را تحت تاثیر قرار دهد و روند پیری پوست را تسریع کند. البته افردای که سبک زندگی سالم دارند و ورزش و تغذیه سالم را فراموش نمی‌کنند می‌تواند با عوارض یائسگی و پیر ضدن مقابله کنند. 

داروی گیاهی برای جلوگیری از یائسگی زودرس

برای مقابله با یائسگی زودرس، راه‌های درمانی متعددی وجود دارد که قبلا به آن اشاره شد. در همین حال، تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف این داروهای گیاهی نیز می‌توامد برای مقابله و درمان یائسگی زودرس موثر باشد. 

• کوهوش سیاه: این گیاه به دلیل تأثیرات احتمالی در گرگرفتگی بسیار مورد توجه علمی قرار گرفته و برخی از زنان گزارش داده‌اند که این گیاه به آن‌ها کمک کرده است. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که کوهوش سیاه مانند استروژن عمل نمی‌کند و این تحقیق نگرانی در مورد تأثیر آن بر بافت حساس به هورمون (به عنوان مثال، رحم و پستان) را کاهش می‌دهد. گزارش‌هایی وجود دارد که کوهوش سیاه را با مشکلات کبدی مرتبط می‌داند و این ارتباط همچنان مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
• شبدر قرمز: در پنج مطالعه کنترل شده، هیچ مدرک ثابت و قاطعی در مورد اینکه عصاره برگ شبدر قرمز گرگرفتگی را کاهش می‌دهد، یافت نشده است. همانند کوهوش سیاه، برخی از زنان ادعا می‌کنند که شبدر قرمز به آن‌ها کمک کرده است. مطالعات عوارض جانبی اندکی را گزارش کرده و هیچ مشکلی جدی در سلامتی در هنگام استفاده از شبدر قرمز نیست.
• جینسینگ: تحقیقات نشان داده است که جینسینگ ممکن است در برخی از علائم یائسگی مانند علائم خلقی و اختلالات خواب پیش از پریودی و همچنین احساس آرامش کلی به شما کمک کند.
• روغن گل پامچال: این گیاه برای رفع گرگرفتگی تبلیغ می‌شود. عوارض جانبی گزارش شده شامل التهاب، مشکلات لخته شدن خون و سیستم ایمنی بدن، حالت تهوع و اسهال است. نشان داده شده است که باعث التهاب در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی می‌شود که از داروهای ضد روان پریشی استفاده می‌کنند. روغن گل پامچال را نباید با داروهای ضد انعقاد یا فنوتیازین (نوعی عامل روان درمانی) استفاده کرد.

پرسش‌های رایج

آیا در یائسگی زودرس امکان بارداری وجود دارد؟

بله. علی‌رغم کاهش باروری در مرحله یائسگی، شما هنوز هم می‌توانید باردار شوید. اگر نمی‌خواهید باردار شوید، باید از نوعی کنترل بارداری تا رسیدن به یائسگی استفاده کنید.

سن یائسگی چه سنی است؟

یائسگی یک قسمت طبیعی از پیری است که معمولا بین ۴۵ تا ۵۵ سالگی اتفاق می‌افتد، زیرا سطح استروژن زن کاهش می‌یابد. 

خطرات یائسگی زودرس چیست؟

برخی از تحقیقات نشان می‌دهد زنانی که دچار یائسی زودرس می‌شوندو مثلا در چهل سالگی یائسگی را تجربه می‌کنندو بیشتر از سایر زنان در خطر ابتلا به بیماری پوکی استخوان و عروق کرونر قلب قرار می‌گیرند. 

سخن پایانی 

یائسگی و پایان دوره پریود، تاثیرات مهمی بر بدن زنان می‌گذارد. اگرچه یائسگی بخشی از روند پیری و روند طبیعی بدن است، اما برخی از زنان ممکن است در سنین پایین‌تر یائسگی زودرس را تجربه کنند. برای مقابله با یائسگی زودهنگام بهتر است علاوه بر بررسی سابقه خانوادگی خود، با تقویت عادت‌های سالم، مانند ورزش و تغذیه سالم و همچنین ترک عادت‌های ناسالم مانند ترک سیگار و الکل، از یائسگی زودرس جلوگیری کنید.