بسیاری از مادران تمایل دارند فرزند خود را به روش طبیعی به دنیا بیاورند. این تصمیم هیچ اشکالی ندارد اما بهتر است در مورد آن اطلاعات کافی کسب کنید. از این رو، اگر باردار هستید و تصمیم دارید به صورت طبیعی زایمان کنید، این مطلب به شما کمک می‌کند تا با مزایا و خطرات آن به خوبی آشنا شوید.

آن‌چه در این مطلب خوهید خواند:

مزایای زایمان به روش طبیعی

خطرات زایمان به روش طبیعی

نحوه انجام زایمان به روش طبیعی

درد زایمان طبیعی

روند بهبودی

دریافت مسکن هنگام زایمان

مزایای زایمان به روش طبیعی

اگر زایمان طبیعی و بدون استفاده از دارو را امری غیر ممکن تصور می‌کنید، بهتر است بدانید که بسیاری از خانم‌ها به دلایل موجهی تصمیم به انجام این کار می‌گیرند. داروهای مسکن، می‌توانند بر روند زایمان تاثیر گذاشته و آن را تسریع یا آهسته‌تر کنند. به علاوه، استفاده از این قبیل داروها ممکن است باعث بروز مشکلاتی از قبیل حالت تهوع یا کاهش فشار خون شود. 

برخی افراد، به این دلیل زایمان طبیعی را انتخاب می‌کنند که می‌خواهند بر روند زایمان و مدیریت درد و کنترل نظارت بیشتری داشته باشند. تعداد دیگری از مادران نیز بر این باور هستند که عدم استفاده از دارو به آن‌ها کمک خواهد کرد تا زایمان را به شیوه عمیق‌تر و ملموس‌تری تجربه کرده و تمام مراحل آن را در خاطر خود نگه دارند. 

خطرات زایمان به روش طبیعی

بدیهی است که انجام زایمان طبیعی با درد همراه است. اگر تاکنون زایمان را تجربه نکرده باشید، به هیچ عنوان از حجم درد و نحوه کنار آمدن با آن اطلاعی نخواهید داشت. فارغ از این که از داروهای تسکین‌دهنده درد استفاده کنید یا نه، لازم است بدانید که هر زایمانی ممکن است با پیچیدگی‌هایی نظیر خون‌ریزی شدید یا مشکلات مربوط به بندناف جنین همراه شود که تشخیص این عوارض و راه‌های جلوگیری یا بهبود آن بدون مشورت و حضور پزشک دشوار خواهد بود. حتی با وجود انتخاب روش زایمان بدون دارو نیز شاید در صورت لزوم و موارد اورژانس بخواهید با نظر پزشک از گزینه‌های دیگری مانند سزارین کمک بگیرید.

لازم است به خاطر داشته باشید که افرادی که بارداری کم‌خطری را تجربه می‌کنند بهترین گزینه برای انجام زایمان طبیعی و بدون دارو به شمار می‌روند. در همین حال بهتر است بدانید که اگر دوران بارداری پر خطری را تجربه کرده‌اید، پزشک معالج یا مشاور خدمات درمانی ممکن است توصیه کنند که زایمان طبیعی نداشته باشید. عوامل تعیین کننده در یک بارداری پرخطر عبارتند از:

• بارداری در سنین بالای ۳۵ سالگی
• نوشیدن الکل یا استفاده از مواد مخدر در طول دوران بارداری
• انجام سزارین یا هر نوع جراحی بر رحم پیش از بارداری کنونی
• سابقه بیماری‌های نظیر دیابت، پری-اکلامپسیا (preeclampsia) یا مشکلات مربوط به انعقاد خون
• حاملگي چند قلويی
• وجود مشکلاتی نظیر نارس بودن جنین یا مسائل مربوط به جفت

نحوه انجام زایمان به روش طبیعی

برای انجام زایمان طبیعی، باید منتظر باشید که درد به صورت خود به خود و بدون دخالت پزشک و دارو آغاز شود و همین روال تا پایان مرحله تولد ادامه یابد. تنها در صورتی که از نظر پزشکی ضروری باشد، پزشک برای تسریع در زایمان دخالت می‌کند.

اگر قصد دارید نوزاد خود را در بیمارستان یا زایشگاه به دنیا آورید، زمان مناسب برای ترک آن محل بسته به صلاح‌دید پزشک یا ماما متغیر خواهد بود. در طول فرآیند زایمان، شرایط عمومی شما تعیین خواهد کرد که باید به طور مداوم تحت کنترل باشید یا تنها در صورت لزوم بررسی شوید و یا در فواصل منظم تحت نظارت قرار بگیرید. به این ترتیب، اطمینان خواهید یافت که همه چیز به راحتی پیش می‌رود.

وقتی بدن شما از آمادگی کافی برخوردار شد، در وضعیت زایمان قرار گرفته و از طریق واژینال نوزاد خود را متولد خواهید کرد. در این مرحله نیز پزشک تنها در صورتی مداخله خواهد کرد که احساس کند انجام این کار برای امنیت و سلامت شما و نوزاد ضروری است.

مدت زمان انجام زایمان طبیعی هم درست مانند انواع دیگر زایمان از فردی به فرد دیگر متغیر خواهد بود. بدون مداخله پزشک و دارو، دهانه رحم شما به طور طبیعی باز شده و برای تسریع این امر، دارویی دریافت نخواهید کرد. بنابراین، ممکن است این فرآیند اندکی بیش از حد معمول به طول انجامد. 

از طرف دیگر، انجام برخی مداخلات پزشکی نظیر اپیدورال نیز ممکن است روند زایمان را آهسته‌تر کنند. به خاطر داشته باشید که در اغلب موارد، مدت زمان زایمان اول کمی طولانی‌تر از سایر زایمان‌ها خواهد بود.

شاید این مطلب برای شما مفید باشد: باید و نبایدهای رژیم غذایی دوران بارداری

درد زایمان طبیعی

میزان درد زایمان طبیعی برای همه یکسان نبوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما با انجام تکنیک‌های مختلف می‌توان درد ناشی از زایمان را کاهش داد. این روش‌ها عبارتند از: 

• استفاده از تکنیک‌های تنفسی
• ماساژ
• حمام آب گرم (بسته به امکانات مرکز درمانی و توصیه پزشک یا ماما، شما می‌توانید زایمان خود را در داخل وان آب انجام دهید)
• پیدا کردن بهترین و راحت‌ترین موقعیت قرارگیری بدن
• استفاده از تکنیک‌های مختلف برای حواس‌پرتی، مثل گوش دادن به موسیقی 
• استفاده از تشک برقی یا کمپرس یخ
• استفاده از توپ زایمان
• طب سوزنی
• برخورداری از حمایت عاطفی کافی

اغلب مواقع، شما بلافاصله پس از زایمان می‌توانید در کنار نوزاد خود باقی بمانید و در صورت تمایل، عمل شیردهی را آغاز کنید.

در طول آماده‌شدن برای زایمان طبیعی، لازم است از مشخص بودن روند برنامه زایمان خود و همچنین آگاهی کادر پزشکی و درمانی یا سایر افراد پشتیبان از تمایل شما برای ادامه کار اطمینان یابید. حتی، ممکن است تمایل داشته باشید که به تنهایی یا به همراه همسر خود در کلاس‌های آموزش تولد نوزاد شرکت کنید. به این ترتیب، با کلیه مراحل زایمان و تکنیک‌های مدیریت درد و کسب آرامش آشنایی خواهید یافت. به خاطر داشته باشید که لازم است کلیه روش‌ها را تمرین کرده و بهترین تکنیکی که برای شما مناسب است را پیدا کنید.

روند بهبودی

 بهبودی پس از هر زایمانی از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود، اما اغلب خانم‌ها طی شش تا هشت هفته پس از زایمان سلامت خود را به طور کامل بازیابی می‌کنند. این در حالی است که روند بهبود در برخی خانم‌ها ماه‌ها به طول می‌انجامد.
پس از انجام زایمان طبیعی، به احتمال قوی، شما به مدت چند روز درد خواهید داشت. استفاده از کمپرس یخ و استحمام نشیمن می‌تواند تا حدودی به شما کمک کند. به خاطر داشته باشید که تا زمان بهبودی کامل باید به خوبی از خودتان مراقبت کرده و به اندازه کافی استراحت کنید.

بعد از زایمان طبیعی، مادر ممکن است نشانه‌های زیر را تجربه کند که در صورت مشاهده هر کدام از این علائم باید به پزشک خود اطلاع دهد. 

• خون‌ریزی شدید واژن
• تب
• سرگیجه یا غش
• سردردهای شدید و مداوم
• ادرار دردناک
• درد و تورم در ناحیه پا
• دردهای شکمی مداوم (ممکن است شدت درد تغییر کند)

حتی در صورت عدم وجود این نشانه‌ها نیز هر گونه نگرانی را با پزشک معالج در میان بگذارید.

دریافت مسکن هنگام زایمان

 هنگام زایمان طبیعی، ممکن است برخی خانم‌ها درد شدیدی را تجربه کرده و در نتیجه نظر خود را تغییر دهند. این امر هیچ اشکالی ندارد؛ شما در هر یک از مراحل زایمان خود- البته تا زمانی که سر نوزاد پدیدار نشده باشد- می‌توانید داروی مسکن را دریافت کنید. 

یکی از این روش‌ها، به کارگیری نوعی داروست که مادر را از کمر به پایین بدن بی حس می‌کند. اگر در مراحل آغازین زایمان باشید، ممکن است بتوانید از اپیدورال یا بی‌حسی نخاعی استفاده کنید. این قبیل روش‌ها این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند تا بتوانید در طول فرآیند زایمان هوشیار بوده و در عین حال، دردی را احساس نکنید. برای انجام این روش‌ها، ابتدا دارویی به ستون فقرات شما تزریق خواهد شد. برخی از این داروها، همچون اپیدورال، بیست دقیقه پس از تزریق درد را کاهش می‌دهند و برخی دیگر بلافاصله بر بدن تاثیر می‌گذارند. این داروها برای مدت یک تا دو ساعت دوام خواهد داشت و فقط یک بار در هر زایمان تجویز می‌شوند. 

بسته به نوع دارویی که در حین روش اپیدورال به شما تزریق می‌شود، روند ایجاد فشار برای شما دشوارتر خواهد شد. داروهای بی‌حسی موضعی، به طور معمول در اواخر فرآیند زایمان طبیعی و درست قبل از بیرون آمدن نوزاد تجویز می‌شوند. این داروها علاوه بر تسکین درد واژن و مقعد، این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهند که بتوانید ماهیچه‌های شکمی را کنترل کرده و فشار وارد کنید.

استفاده از داروهای تسکین دهنده درد به اندازه روش اپیدورال موثر نیست؛ با این حال، ایجاد فشار را برای شما ممکن خواهند کرد. گفتنی است، داروهای بی‌حسی به هیچ عنوان بر نوزاد شما تاثیری نخواهند داشت.