سکسکه در نوزادان به نسبت بزرگسالان بسیار رایج‌تر است. تاکنون اطلاع دقیقی درباره عوامل بروز آن در دست نبود و والدین در مورد دلایل سکسکه اطلاع کافی نداشتند. اگر شما هم در خانه نوزاد دارید و سکسکه کردن او برایتان سوال برانگیز شده، نتیجه این تحقیق علمی در مورد سکسه نوزادان را بخوانید. البته ما در مورد دلایل لگ زدن جنین در شکم مادر هم اطلاعاتی به شما خواهیم داد.

پژوهشگران کالج دانشگاهی لندن- UCL نتایج مطالعات اخیر خود را در مجله Clinical Neurophysio منتشر کرده‌­اند. کیمبرلی وایتهد، نویسنده و پژوهشگر بخش علوم اعصاب، فیزیولوژی و داروشناسی کالج دانشگاهی لندن، در رابطه با نتایج این تحقیق بیان کرد: «دلیل اینکه چرا سکسکه می­‌کنیم مشخص نیست، اما با توجه به اینکه جنین و نوازدان تازه متولد شده زیاد سکسکه می­‌کنند، ممکن است این عمل تاثیری در رشد داشته باشد».

در این مطالعه، محققان از اسکن مغزی نوزادان تازه متولد شده برای فهمیدن سکسکه استفاده کردند. طبقه گفته آن­­­ها، سکسکه را می‌­توان در جنین­‌های نه هفته­‌ای در رحم مادر تشخیص داد و این یکی از اولین الگوهای فعالیتی شناخته شده در جنین است.

بر اساس یافته­‌های این تیم تحقیقاتی، نوزادانی که پیش از موعد به دنیا می‌­آیند، زمان زیادی را صرف سکسکه می­‌کنند. به گونه­‌ای که یک درصد از روز یا 15دقیقه در روز مشغول سکسکه هستند. در این پژوهش، 13 نوزاد تازه متولد شده که سکسکه می­‌کردند مورد مطالعه قرار گرفتند. این نوزادان در هفته­‌های 30 تا 42 حاملگی متولد شده بودند. نوزادانی که پیش از هفته 37 متولد شوند، زودرس نامیده می‌­شوند. در این مطالعه، سطح رشد نوزادان زودرس مشابه چند هفته آخر بارداری مشاهده شد.

 محققان این پژوهش، فعالیت مغزی را با قرار دادن الکترودهایEEG (الکتروانسفالوگرافی) روی پوست سر نوزادان بررسی کردند. همچنین، با گذاشتن سنسورهایی روی بدن نوزادان، سکسکه کردن آن­‌ها را نیز محاسبه کردند. بررسی­‌های آن­­‌ها نشان داد که با هر بار سکسکه، عضله دیافراگم منقبض و پاسخ‌هایی در کورتکس مغز ایجاد می‌­شود. بلافاصله بعد از هر سکسکه، دنباله­‌ای از دو موج مغزی وجود داشت که به دنبال آن موج سوم هم ایجاد می‌­شد. این موج سوم با صدایی که نوزاد با هر بار سکسکه تولید می­‌کند (Hic)، همراه است. بنابراین می‌­توان چنین نتیجه گرفت که هم انقباض دیافراگم و هم صدای ایجاد شده برای یادگیری تنفس نوزاد و رشد ارتباطات مغزی او مهم است. این ورودی‌­های چند حسی تا پیش از این مطالعه شناخته نشده بودند.

بر اساس گفته­‌های محققان، این داده­‌های ورودی به مغز، به رشد آن کمک می‌­کنند و نوزاد کنترل تنفس، ماهیچه­‌های تنفسی و دیافراگم را یاد می‌­گیرد.

لورنزو فابریزی، نویسنده ارشد این مقاله از بخش علوم اعصاب، فیزیولوژی و داروشناسی کالج دانشگاهی لندن بیان کرد: «فعالیتی که در نتیجه سکسکه ایجاد می­‌شود، احتمالا به مغز نوزاد کمک می­‌کند تا چگونگی کنترل ماهیچه­‌های تنفسی را یاد بگیرد و از این طریق بتواند به صورت ارادی، کنترلشده و با بالا و پایین بردن دیافراگم نفس بکشد. در هنگام تولد، مدارهای عصبی پردازش‌کننده احساسات کامل نیستند. بنابراین، ایجاد چنین شبکه­‌هایی یکی از مراحل مهم رشد و نمو در نوزادان به شمار می‌­رود».

کیمبرلی وایتهد نیز در مورد یافته‌­هایشان گفت: به نظر می­‌رسد سکسکه در بزرگسالان که نوعی مزاحمت تلقی می­‌شود، از واکنش­‌ها و رفتارهای وستیجالی است (vestigial reflex) که از دوران نوزادی، یعنی زمانی که سکسکه عملکردی مهم محسوب می­‌شود، به جا مانده است.

دلایل لگد زدن جنین

پیش­تر، همین گروه روی لگد زدن جنین در رحم مطالعه کرده بودند. پیش‌بینی آن­‌ها چنین بود که این الگوی حرکتی سبب شکل­‌گیری نقشه­‌های ذهنی نوزاد می­‌شود(Mental map). یافته‌هایی که طی مطالعه در مورد سکسکه و ارتباطات مغزی به دست آمد، اضافه بر نتایج قبلی این محققان بود.

پژوهش قبلی آن­‌ها «مطالعه‌­ای مقطعی از سیر رشد نوسانات قشر مرتبط با حرکت، طی خوابیدن نوزادان زودرس و کامل انسان» در ماه مارس سال 2018 و در مجله گزارش‌های علمی- Scientific Reports منتشر شد. نمونه­‌های مورد مطالعه این پژوهش شامل 19 نوزاد دو روزه بود که برخی از آن‌­ها زودرس و برخی کامل بودند. امواج مغزی این نوزادان از طریق EEG غیر تهاجمی بررسی شد.

نتایج آن­‌ها نشان داد که وقتی نوزادان لگد می­‌زنند، ناحیه‌­ای از مغز فعال می‌­شود که با ورودی‌­های حسی مرتبط است. به این ناحیه، کورتکس حسی-­تنی (somatosensory cortex) گفته می‌شود. با هر لگد نوزاد، امواجی مغزی ایجاد شدند که این امواج در بین نوزادان زودرس از همه بزرگ‌تر بود. بعد از گذشت چند هفته، دیگر ارتباطی بین لگد زدن و فعال شدن امواج مغزی دیده نشد.

لورنزو فابریزی نویسنده اصلی این مقاله بیان کرد: به نظر می­‌رسد که این حرکت غیرارادی و بازخوردی که طی اوایل دوره رشد از محیط ایجاد می­‌شود برای نگاشت مغزی (Brain mapping) مناسب در جانورانی مانند موش لازم باشد. آزمایش ما نشان داد که احتمالا این نتیجه برای انسان نیز صادق است.

کیمبرلی وایتهد اظهار کرد: یافته­‌های ما بر ایجاد محیط بهینه در بیمارستان برای نوزادان زودرس دلالت دارند تا از این طریق ورودی­‌های حسی مناسب را دریافت کنند. برای مثال، قرار دادن نوزادان در رختخواب‌­های سفری امری رایج است و این کار سبب می­‌شود که نوزاد در هنگام لگدزدن، همانند رحم، سطحی را در اطراف خود حس کند. به دلیل اینکه حرکات مشاهده شده در هنگام خواب رخ می­‌دهند، نتایج ما همسو با سایر یافته­‌هایی است که نشان می­‌دهند باید از خواب نوزادان مراقبت کرد (مثال: به حداقل رساندن اختلال­‌هایی که در اثر اقدامات پزشکی ضروری ایجاد می­‌شوند).