رویاها در اصل داستان‌ها و تصاویری هستند که ذهن ما در حال خواب ایجاد می‌کند. رویاها می‌توانند شفاف و روشن باشند؛ می‌توانند موجب احساس شادی، غم یا ترس شوند؛ و ممکن است گیج‌کننده باشند یا کاملا منطقی به نظر برسند. رویا دیدن می‌تواند در هر زمانی در طول خواب اتفاق بیفتد. اما، شما واضح‌ترین رویاهای خود را طی مرحله‌ای به نام REM (حرکت سریع چشم) می‌بینید که مغز در فعال‌ترین حالت خود قرار دارد. برخی متخصصان معتقدند که ما در یک شب حداقل چهار تا شش رویا می‌بینیم. اگر برای شما هم سوال است که رویاها می‌تواند تعبیر روانشناسی داشته باشد، این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.

آنچه در ادامه می‌خوانید:

رویا‌های شفاف

کابوس‌ها

چرا خواب می‌بینیم؟

رویاها چقدر طول می‌کشند؟

معنای رویاها چیست

آیا رویاها می‌توانند آینده را پیش‌بینی کنند

چرا به خاطر سپردن رویاها سخت است

توصیه‌هایی برای به یاد آوردن خواب‌ها

چگونه خواب های خود را تعبیر کنیم؟

رویا‌های شفاف

رویای شفاف، رویایی است که در طول آن می‌دانید که خواب می‌بینید. تحقیقات نشان می‌دهد که دیدن رویاهای شفاف با افزایش شدید فعالیت در بخش‌هایی از مغز مرتبط است که معمولا در طول خواب در حالت استراحت هستند. دیدن رویاهای شفاف یک حالت مغزی بین خواب REM و بیداری است.

برخی افراد می‌توانند در حال دیدن رویای شفاف بر رویای خود تاثیر بگذارند یا به عبارتی داستان آن را تغییر ‌دهند. شاید این ‌توانایی بعضی اوقات به ویژه در هنگام کابوس دیدن تاکتیک مفیدی باشد، اما بسیاری از متخصصان خواب معتقدند که بهتر است اجازه دهید خواب‌تان جریان طبیعی داشته باشند.

کابوس‌ها

کابوس یعنی رویای بد. کابوس‌ها هم در کودکان و هم در بزرگسالان شایع‌اند و اغلب به این دلایل روی می‌دهد:

• استرس، درگیری و ترس
• ضربه روحی
• مشکلات عاطفی
• دارو درمانی یا مصرف مواد مخدر
• بیماری

اگر کابوس خاصی را به صورت مکرر می‌بینید احتمالا ناخودآگاه‌تان می‌کوشد چیزی به شما بگوید و باید به آن توجه کنید. اگر نمی‌توانید به دلیل دیدن رویاهای بد خود پی ببرید با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید. ممکن است چنین فردی بتواند در درک عامل کابوس‌ها به شما کمک کند و توصیه‌هایی به شما ارائه دهد که موجب احساس آرامش شود.

توجه داشته باشید که مهم نیست کابوس چقدر ترسناک باشد؛ کابوس واقعی نیست و به احتمال زیاد در زندگی واقعی برای‌ شما روی نخواهد داد.

چرا خواب می‌بینیم؟

در مورد چرایی رویا دیدن نظریه‌های بسیاری وجود دارد، اما هیچ‌کس به دلیل آن اطمینان قطعی ندارد. برخی محققان می‌گویند رویاها‌ هیچ هدف و معنایی ندارند و برخی دیگر معتقدند ما برای سلامت روحی، عاطفی و جسمی خود به آن‌ها نیاز داریم.

اهمیت رویاها برای سلامت و زندگی بهتر ما در مطالعات مختلف بررسی شده است. در یک مطالعه، پژوهشگران افراد را درست در زمانی که به مرحله REM خواب وارد می‌شدند بیدار کردند و پی بردند افرادی که اجازه رویا دیدن نیافته بودند به مشکلات زیر دچار بودند:

• تنش بیشتر
• اضطراب
• افسردگی
• دشواری در تمرکز
• عدم هماهنگی
• افزایش وزن
• گرایش به توهم

بسیاری از کارشناسان دلایل وجود رویاها را چنین ذکر می‌کنند:

• کمک به حل مشکلات در زندگی ما
• ادغام خاطرات
• پردازش احساسات

اگر با فکر آزاردهنده‌‌ای به رختخواب بروید ممکن است هنگام بیدار شدن به راه‌حلی برای آن رسیده باشید یا دست کم احساس بهتری درباره آن موقعیت داشته باشید.

بعضی رویاها می‌توانند در پردازش افکار و رویدادهای روز به مغز ما کمک کنند. و بعضی ممکن است صرفا نتیجه فعالیت عادی مغز باشند و معنای خاصی نداشته باشند. پژوهشگران همچنان در تلاش‌اند تا به علت دقیق رویا دیدن انسان پی ببرند.

رویاها چقدر طول می‌کشند؟

خواب REM فقط چند دقیقه در اوایل شب به طول می‌انجامد، اما هرچه بیشتر بخوابیم طولانی‌تر می‌شود. ممکن است این مرحله در طول شب بیش از سی دقیقه طول بکشد. بنابراین، احتمال دارد که فرد نیم ساعت در حال دیدن یک رویا باشد.

معنای رویاها چیست

زیگموند فروید روان‌شناس مشهور معتقد بود که رویاها پنجره‌ای به ناخودآگاه ما هستند و از موارد پرده برمی‌دارند:

• خواسته‌های ناخودآگاه
• اندیشه‌ها
• انگیزه‌ها

فروید بر این باور بود که رویا دیدن روشی است که به وسیله آن افراد آرزوها و خواسته‌های خود را که برای جامعه قابل قبول نیست برآورده می‌کنند.

همان‌گونه که در مورد دلیل رویا دیدن نظرات مختلفی وجود دارد، درباره معنای رویاها نیز دیدگاه‌های گوناگونی بیان شده است. برخی کارشناسان می‌گویند که رویاها هیچ ارتباطی با احساسات یا افکار واقعی ما ندارند و تنها داستان‌های عجیب و غریبی هستند که به زندگی عادی مربوط نمی‌شوند.

برخی دیگر می‌گویند که رویاها می‌توانند افکار و احساسات ‌ما یعنی عمیق‌ترین خواسته‌ها، ترس‌ها و نگرانی‌های‌مان را را بازتاب دهند. و این نکته به خصوص در مورد رویاهایی که بارها و بارها اتفاق می‌افتند صادق است. با تعبیر رویاها می‌توانیم بینش‌هایی درباره خود و زندگی‌مان به دست آوریم. بسیاری از افراد می‌گویند که بهترین ایده‌ها در خواب به ذهن‌شان خطور کرده است.

افراد اغلب دیدن رویاهای مشابهی را گزارش می‌دهند: کسی آن‌ها را تعقیب می‌کند، از صخره‌ای سقوط می‌کنند، یا برهنه در میان عموم ظاهر می‌شوند. این نوع رویاها احتمالا در اثر استرس یا اضطراب پنهان ایجاد می‌شود. با این که ممکن است رویاها مشابه باشند ولی به گفته کارشناسان معنای نهفته در پس هر رویا منحصر به فرد است.

کارشناسان توصیه می‌کنند به کتاب‌های تعبیر خواب که برای تصاویر یا نمادهای خاص مشاهده شده در رویاها معنای خاصی ارایه می‌دهند اعتماد نکنید. دلیل نهفته در پس رویای شما منحصر به خود شما است.

آیا رویاها می‌توانند آینده را پیش‌بینی کنند

بعضی اوقات رویاها به حقیقت می‌پیوندند یا از وقوع رویدادی در آینده خبر می‌دهند. متخصصان معتقدند وقتی رویایی می‌بینید که در زندگی واقعی به وقوع می‌پیوندد احتمال دارد یکی از دلایل زیر در کار باشد:

• تصادف
• خاطره بد
• پیوند ناخودآگاه بین اطلاعات آشنا

اما گاهی رویاها می‌توانند به شما انگیزه دهند تا به گونه معینی عمل کنید و در نتیجه این عمل آینده را تغییر می‌دهند.

چرا به خاطر سپردن رویاها سخت است

پژوهشگران نمی‌توانند دلیل فراموش شدن رویاها را با اطمینان بیان کنند؛ شاید مغز ما طوری طراحی شده‌ که رویاهای‌ خود را فراموش کنیم، زیرا اگر همه آن‌ها را به خاطر آوریم شاید نتوانیم رویاها را از خاطرات واقعی تشخیص دهیم.

علاوه بر این، ممکن است به خاطر سپردن رویاها به این دلیل سخت‌تر باشد که در طول خواب REM بدن ما سیستم‌های ایجاد کننده خاطره را در مغز غیر فعال می‌کند. شاید ما فقط رویاهایی را به یاد می‌آوریم که درست قبل از بیدار شدن اتفاق می‌افتند چون در آن زمان بعضی فعالیت‌های مغزی معین دوباره آغاز شده‌اند.

برخی می‌گویند این بدان معنا نیست که ذهن ما رویاها را فراموش می‌کند بلکه گویای آن است که ما نمی‌دانیم چگونه به آن‌ها دسترسی پیدا کنیم. ممکن است رویاها در حافظه ما ذخیره شوند و در آنجا بمانند تا زمانی به یاد آورده شوند. این نکته می‌تواند توضیح دهد که چرا گاهی در طول روز رویای شب پیش را به یاد می‌آورید: ممکن است وقوع رویدادی حافظه را تحریک کرده باشد.

توصیه‌هایی برای به یاد آوردن خواب‌ها

اگر خواب سالمی دارید و تا صبح از خواب بیدار نمی‌شوید، احتمال فراموشی رویاها برای شما در مقایسه با افرادی که چندین بار در طول شب بیدار می‌شوند بیشتر خواهد بود. اما برخی توصیه‌ها می‌تواند در یادآوری رویاها به شما کمک کند:

بدون زنگ هشدار بیدار شوید: در صورت بیدار شدن به صورت طبیعی احتمال بیشتری وجود خواهد داشت که رویاهای خود را به یاد آورید. چون پس از به صدا درآمدن زنگ هشدار، مغز شما بر خاموش کردن صدای آزار دهنده تمرکز می‌کند نه رویایی که دیده‌اید.

به خاطر آوردن رویا را به خود یادآوری کنید: اگر تصمیم بگیرید که رویاهای‌تان را به یاد آورید احتمال بیشتری وجود خواهد داشت که صبح آن‌ها را به خاطر آورید. پیش از به خواب رفتن به خود یادآوری کنید که می‌خواهید رویای‌ خود را به خاطر بسپارید.

رویا را در ذهن خود بازپخش کنید: اگر درست بعد از بیدار شدن در مورد رویای خود فکر کنید شاید بعدا راحت‌تر بتوانید آن را به یاد آورید.

چگونه خواب های خود را تعبیر کنیم؟

اگر در مورد رویاهای خود کنجکاو هستید یا می‌خواهید به معنای احتمالی نهفته در پس آن‌ها پی ببرید می‌توانید از دفترچه‌ای برای ثبت رویاها استفاده کنید.

رویاهای خود را بنویسید. یک دفتر و خودکار در کنار تخت خود قرار دهید و هر روز صبح در حالی که خاطره رویای‌تان هنوز تازه است پیش از هر کاری آن را ثبت کنید. حتی اگر فقط می‌توانید اطلاعات تصادفی را به خاطر بیاورید همه چیزهایی را که به یاد می‌آورید و احساسات حاصل از آن‌ها را بنویسید.

رویاها را بدون قضاوت ثبت کنید. بعضی اوقات رویاها عجیب‌اند و ممکن است بر خلاف هنجارهای اجتماعی باشند. سعی کنید خود را بر اساس رویاهای‌تان قضاوت نکنید.

برای هر رویا یک عنوان انتخاب کنید. اگر بخواهید بعدا دوباره به سراغ رویایی که ثبت کرده‌اید بروید انتخاب عنوان مفید خواهد بود. گاهی عنوانی که انتخاب می‌کنید می‌تواند بینشی ارایه دهد که پی ببرید چرا آن رویا را دیده‌اید یا معنای نهفته در پس آن را درک کنید.

رویاها از ابتدای زمان انسان را مجذوب خود کرده‌اند و احتمالا ما همچنان در معمای پیچیده آن‌ها سرگردان خواهیم بود. علم به ما این امکان را داده است که درباره مغز انسان چیزهای بسیار زیادی بیاموزیم، اما شاید هرگز نتوانیم به طور قطعی به معنای نهفته در پس رویاها پی ببریم.