بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده، روان درمانی (تراپی) از دارو درمانی موثر است. داروها می‌توانند برخی علائم را کاهش دهند، اما ‌تراپی مهارت‌هایی به فرد می‌آموزد که به کمک آنها علائم را تشخیص داده و رفع‌ کند. این مهارت‌ها که بعد از پایان دوره درمان نیز در فرد باقی می‌ماند، با تمام شدن دوره‌ روان درمانی و بهبود علائم، به فرد کمک می‌کند تا در آینده با احتمال کمتری نیاز به درمان داشته باشد. در این مطلب اثرات و فواید روان درمانی را مرور می‌کنیم. 

آنچه در این مطلب می‌خوانید:

برخی فواید روان درمانی

از کجا بفهمیم به روان درمانی نیاز داریم

آیا باید به درمانگر مراجعه کنم

اگر با وجود روان‌ درمانی نتیجه‌ای نگرفتم چه کاری باید انجام دهم  

چرا مراجعه به درمانگر مهم است

مشکلات مربوط به سلامت روان رایج هستند، اما فقط حدود چهل درصد افراد از روان درمانگر یا همان تراپیست کمک می‌گیرند. اغلب اوقات مشکلات روانی حل نشده، وخیم‌تر شده و ممکن است تاثیرات منفی دیگری نیز داشته باشند؛ برای مثال:

•  ناتوانی در تحصیل یا اشتغال
•  مشکل در برقراری ارتباط و یا نگهداری از بچه‌ها
•  افزایش مشکلات سلامت جسمی
•  بستری شدن
•  خودکشی

برخی فواید روان درمانی

• درباره خودتان نکات بیشتری می‌آموزید: درمانگرها به حرف‌های شما گوش داده و به شما در برقراری ارتباط کمک می‌کنند. اگر احساس سردرگمی، شما را راهنمایی می‌کنند، اما نمی‌گویند چه کاری انجام دهید. شما قادر خواهید بود با روان درمانی به تنهایی انجام امور را به دست بگیرید.
• روان‌ درمانی می‌تواند به شما برای رسیدن به اهدافتان کمک کند: اگر درباره اهداف خود مطمئن نیستید، روان‌ درمانی می‌تواند با شفاف سازی به شما کمک کند تا قدم‌های واقع بینانه‌ای برای تحقق آن‌ها بردارید.
• برقراری روابط رضایت‌بخش: مجرد باشید یا متاهل، روان درمانی ‌می‌تواند مشکلات روابطتان را نشان دهد؛ مانند احساس ناامنی در رابطه و یا مشکل در اعتماد به شریک زندگی.
• سلامتی بیشتر: تحقیقات نشان می‌دهند سلامت ذهن بر سلامت بدن تاثیرگزار است. از سوی افرادی با روان سالم بهتر می‌توانند با مشکلات سلامت جسمی مقابله کنند. 

از کجا بفهمیم به روان درمانی نیاز داریم

این‌که به دیگران بگویید که به روان‌ درمانی احتیاج دارند امر خوشایندی نیست، از طرفی رنج عزیزان‌مان از مشکلات روحی نیز بسیار طاقت فرساست؛ بنابر این بهتر است هرکس قبل از اینکه خود یا دیگران را در معرض خطر قرار دهد، به دنبال درمان باشد. بهترین راه حمایت از دیگران در مواجهه با مشکلات روانی، می‌تواند تشویق آنها به تحقیق درمورد گزینه‌های محتمل درمانی - مثلا بررسی لیستی از تراپیست‌های خوب- باشد. فردی که خود را ملزم به روان‌ درمانی ببیند، ممکن است مقاومت کند و درمان برایشان سخت‌تر شود. گرچه تراپی برای آن دسته از افراد که افکار مربوط به خودکشی دارند مفید است اما برای افراد در خطر خودکشی توصیه نمی‌شود. اگر شما نیز دچار بحران‌های جدی هستید برای دریافت کمک با شماره اورژانس اجتماعی ۱۲۳ تماس بگیرید. مشاوران این مراکز شما را در خصوص بحران پیش‌آمده راهنمایی کرده و تا زمانی که خطر کاملا رفع شود در کنار شما خواهند بود.

زمانی که زندگی روزمره شما توسط هر نوع مشکل سلامت روان یا نگرانی‌های احساسی مختل شود، باید به درمانگر مراجعه کنید. روان ‌درمانی می‌تواند به شما کمک کند بفهمید چه احساسی دارید، چرا دچار چنین حسی هستید و چطور باید با آن کنار بیایید.

فراهم کردن محیطی امن برای صحبت درباره چالش‌های روزانه مانند پایان یک رابطه عاطفی، اندوه، سختی‌های فرزندداری و مسائل خانوادگی یکی از فواید روان درمانی است. برای مثال مشاوره زوجین می‌تواند به شما و شریک زندگی‌تان کمک کند تا برای رفع مشکلات رابطه راه‌های جدید ارتباط با یکدیگر را بیاموزید.  

آیا باید به درمانگر مراجعه کنم

پیش از تصمیم برای مراجعه به روان درمانگر به چند نکته دقت کنید. شاید بخواهید منتظر بمانید تا تاثیر زمان، تغییر سبک زندگی و یا حمایت دوست و خانواده را در بهبود مشکل خود بسنجید. انجمن روانشناسی آمریکا پیشنهاد می‌کند در مواردی که چیزی باعث پریشانی شما شده و در بخشی از زندگی تداخل ایجاد کرده است به درمانگر مراجعه کنید. نشانه‌های زیر می‌توانند بیانگر نیاز به درمان باشند:

•  فکر کردن در مورد یک موضوع حداقل یک ساعت در روز طول بکشد.
•  این موضوع موجب خجالت شما شده و باعث شود از دیگران دوری کنید.
•  کیفیت زندگی شما را کاهش داده باشد.
•  موجب تاثیر منفی بر تحصیل، کار و یا روابطتان شود.
•  باعث شود برای سازگاری با آن در زندگی ناچار به تغییر عادات خود را شوید.

اگر شما یکی از موارد ذکر شده را تجربه کرده‌اید روان‌ درمانی می‌تواند منجر به کم‌شدن اثرات منفی آن شود. رفتن به دنبال درمان زمانی پر اهمیت‌تر می‌شود که احساس کنید تحت کنترل مشکلات هستید یا ممکن است به خود یا دیگران آسیب برسانید.

• درگیری بیش از حد: ممکن است احساس کنید کارهای بسیاری برای انجام یا مشکلات زیادی برای حل‌کردن دارید. حتی شاید احساس کنید که وقتی برای استراحت و تنفس ندارید. استرس و کار بیش از حد به مشکلات فیزیکی زیادی منجر خواهد شد.
•  خستگی: خستگی جسمی می‌تواند ناشی از مشکلات سلامت روان و از نشانه‌های افسردگی باشد. خستگی موجب می‌شود شما بیش از حد معمول بخوابید و یا صبح‌ها به سختی از خواب بیدار شوید.  
• خشم، عصبانیت و نارضایتی بیش از اندازه: هرکس در زمان‌هایی احساس عصبانیت می‌کند. حتی خشم زودگذر هم لزوما آسیب‌رسان نیست. اما اگر عصبانیت‌ شما زود فروکش نمی‌کند می‌توانید از یک حامی برای مقابله با آن کمک بگیرید. عصبانیت شدید ممکن است منجر به خشونت شود.  
•  ترس از اماکن شلوغ: افرای که دچار این ترس هستند از اماکن شلوغ یا قرار گرفتن در جاهایی که ممکن است حمله عصبی را تجربه کنند واهمه دارند. برخی از این افراد حتی قادر نیستند از خانه خارج شوند.
•  افکار مزاحم و اضطراب‌آور: نگرانی یک امر عادی است. هر مساله‌ای در هر زمانی می‌تواند شما را نگران کند، اما وقتی نگرانی به یکی از بخش‌های جدانشدنی روزمره شما تبدیل شده یا باعث بروز علائم جسمی می‌شود درمانگر می‌تواند در مقابله با آن به شما کمک کند.
•  بی‌انگیزگی: از دست‌دادن علاقه به فعالیت‌های معمول، دنیای اطراف و یا زندگی به طور کلی می‌تواند نشانه‌ هایی از مشکلات سلامت روان مانند افسردگی و یا اضطراب باشد.
•  ناامیدی: از دست‌دادن امید و انگیزه، یا این احساس که گویا هیچ آینده‌ای ندارید می‌تواند نشانی از افسردگی یا یک مشکل روانی دیگر باشد. احساس ناامیدی هر از گاهی به خصوص پس از یک سپری کردن یک دوره سخت غیر معمول نیست،  اما وقتی ادامه پیدا کند ممکن است منجر به فکر کردن درباره خودکشی شود.  
•  انزوای اجتماعی: بسیاری از افراد دوست دارند اوقاتی را با خود خلوت کنند. افراد درون‌گرا ممکن است حتی بیشتر از سایرین به زمانی برای تنهایی نیاز داشته باشند. اما اگر در جمع بودن به شما احساس پریشانی می‌دهد یا از بودن با افراد دیگر واهمه دارید، تراپی می‌تواند در درک و مقابله با این احساسات به شما کمک کند.

خواندن این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: رفتار درمانی شناختی چیست و چگونه عمل می‌کند

اگر با وجود روان‌ درمانی نتیجه‌ای نگرفتم چه کاری باید انجام دهم  

گاهی اوقات درمان بلافاصله جواب نمی‌دهد. حتی در شرایط ایده‌آل، بهبودی علائم ممکن است زمان ببرد. رفتن نزد روان‌درمانگر و تغییر نکردن ممکن است به ناامیدی منجر شود یا احساس کنید زمان و پول خود را هدر داده‌اید. بسیاری از افراد به همین دلیل مراجعه به درمانگر را متوقف می‌کنند.

سایر عوامل می‌تواند بر چگونگی راندمان درمان تاثیرگذار باشند. هیچ رویکرد واحد و صحیحی نیست که برای همه مفید باشد. همچنین یک درمانگر نمی‌تواند همه را درمان کند. داشتن تجربه منفی با یک درمانگر و یا روش درمانی خاص، می‌تواند ادامه درمان را مشکل کند. بنابر این به دنبال درمانگری باشید که مشکل فعلی شما را حل کند. اگر درمانگر قبلی شما نتوانسته مشکل شما را تشخیص دهد، در مورد علائم خود با پزشک دیگری صحبت کنید. یک درمانگر بااخلاق به شما می‌گوید که قادر به درمان شما هست یا نه. اگر نتواند ممکن است فرد دیگری را به شما معرفی کند.

این نکته را در نظر داشته باشید که برای مشکلات متفاوت، روش‌های متفاوتی وجود دارند. اگر تشخیص اشتباه باشد بر نتیجه درمان موثر است. اگر احساس می‌کنید در جلسات درمانی قبل حرف‌های شما شنیده و درک نشده یا علائم جدیدی را تجربه می‌کنید، یک درمانگر جدید می‌تواند گزینه بهتری برای شما باشد.

چرا مراجعه به درمانگر مهم است

همان‌طور که از فواید روان درمانی آگاه هستید، حتما نگران هزینه‌های آن نیز خواهید بود. این را هم بدانید که درمان اغلب سخت است. به یادآوردن ضربه روحی یا وقایع دردناک دیگر از گذشته می‌تواند ترسناک باشد و نخواهید درباره آن با شخص دیگری صحبت کنید. حتی اگر شما ضربه روحی خاصی را تجربه نکرده باشید، حل چالش‌ها کار آسانی نیست و درمان ناگهانی انجام نمی‌شود. برای درمان باید با خود و درمانگر صادق باشید.

با تمام این سختی‌ها اگر مایل به انجام این کار هستید؛ درمان، پاداش شما خواهد بود. مطب درمانگر فضایی امن و بدور از قضاوت است که می‌توانید به کمک یک فرد متخصص و آموزش دیده، هرچیزی را به اشتراک بگذارید.

روان‌ درمانی منجر به بهبود در همه زمینه‌های زندگی می‌شود: اگر احساس کنید چیزی شما را از زندگی باز می‌دارد، روان‌ درمانی می‌تواند به شما در حل این مساله کمک کند. اگر نمی‌دانید چه عواملی شما را از ایجاد تغییر و پیشرفت باز می‌دارد، روان ‌درمانی می‌تواند به شما در کشف حقیقت کمک کند.

اگر هنوز درباره فواید روان درمانی برای مشکل خود مطمئن نیستید، بسیاری از درمانگران اولین جلسه یا مشاوره تلفنی را برای گفت‌وگو در مورد آنچه که با آن درگیر هستید ارائه می‌دهند و  براساس نشانه‌ها و علائم شما را برای گرفتن کمک راهنمایی می‌کنند.