آنفلوانزا عفونتی تنفسی است که بینی، گلو و ریه را درگیر می‌کند. این بیماری در فصول سرد رایج‌تر است و سالانه افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند. بهترین و موثرترین راه پیشگیری از این بیماری تزریق واکسن است. ما در این مطلب انواع واکسن آنفولانزا در ایران را بررسی کرده و بهترین زمان برای واکسن آنفولانزا، عوارض واکسن آنفولانزا و برخی اطلاعات ضروری دیگر را به شما می‌گوییم.

فهرست مطالب

• چرا باید واکسن آنفولانزا بزنیم
• چرا هر سال به واکسن جدید نیاز داریم
• چه کسانی باید واکسن آنفولانزا را دریافت کنند
• واکسن آنفولانزا در بارداری
• انواع واکسن آنفولانزا موجود در ایران
• بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا
• عوارض واکسن آنفلوانزا

چرا باید واکسن آنفولانزا بزنیم

گرچه ابتلا به آنفولانزا برای همه ناخوشایند و سخت است اما این بیماری برای گروه‌های حساس خطرناک‌تر است و حتی می‌تواند کشنده باشد. بهترین راه پیشگیری از عوارض شدید این بیماری، دریافت واکسن آنفولانزا است. زدن واکسن آنفولانزا، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد اما به صفر نمی‌رساند. بنابراین ممکن است همچنان به این بیماری مبتلا شوید، اما عوارض شدید آن را تجربه نخواهید کرد و به احتمال بسیار زیاد نیازی به بستری شدن در بیمارستان نخواهید داشت. 

چرا هر سال به واکسن جدید نیاز داریم

آنفولانزا بک بیماری ویروسی است و از آنجا که ویروس‌ها به سرعت تغییر می‌کنند، واکسن سال گذشته ممکن است امسال نتواند از شما در برابر آنها محافظت کند. به همین دلیل هر سال واکسن‌های جدیدی برای این بیماری تولید می‌شوند تا با تغییرات ویروس‌ها همگام باشند. 
از طرفی بعد از واکسینه شدن، آنتی‌بادی‌هایی در بدن تولید می‌شوند تا از ما در برابر ویروس محافظت کنند. با گذشت زمان سطح آنتی‌بادی در بدن کاهش می‌یابد و این دلیل دیگری برای تزریق سالانه واکسن است.

چه کسانی باید واکسن آنفولانزا را دریافت کنند

 مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC)، دریافت سالانه این واکسن را برای تمام افراد بالای ۶ ماه توصیه می‌کند. این واکسیناسیون به ویژه برای گروه‌های حساس و در معرض خطر مهم است از جمله:

• کودکان کمتر از ۲ سال
• بزرگسالان بالای ۵۰ سال
• افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
• ساکنان خانه های سالمندان و سایر مراکز مراقبت طولانی مدت
• افرادی که باردار هستند یا قصد بارداری در فصل آنفولانزا دارند
• کودکان ۶ تا ۱۸ ماهه که آسپرین یا داروهای حاوی سالیسیلات مصرف می‌کنند

در صورت داشتن شرایط خاص و بیماری‌های مزمن زیر نیز باید واکسن آنفلوانزا را دریافت کنید:

• آسم
• سرطان یا در حال درمان سرطان
• بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
• بیماری قلبی
• سیستیک فیبروزیس
• دیابت
• بیماری‌های مغزی یا سیستم عصبی
• HIV مثبت
• بیماری کلیه یا کبد
• افرادی که شاخص BMI آنها ۴۰ و بالاتر است
• هر بیماری که با تضعیف سیستم ایمنی درمان می‌شود (پیوند اعضا، لوپوس و...)

واکسن آنفولانزا در بارداری

شواهد نشان می‌دهند زنان باردار در صورت ابتلا به آنفولانزا، ریسک بالاتری برای تجربه عوارض جدی این بیماری دارند. یکی از عوارض آنفولانزا برونشیت است؛ نوعی عفونت که قفسه سینه را درگیر کرده و می‌تواند به ذات‌الریه تبدیل شود. ابتلا به آنفولانزا در دوران بارداری ممکن است باعث زایمان پیش از موعد، کم‌وزن بودن نوزاد یا در موارد شدیدتر مرده‌زایی شود.

با توجه به این خطرات، توصیه می‌شود زنان باردار حتما واکسن آنفولانزا را تزریق کنند. دریافت این واکسن در تمامی مراحل بارداری بی‌خطر است. برخی از محافظت‌های واکسن به جنین نیز منتقل می‌شود و نوزاد تا چند ماه اول زندگی این مصونیت را حفظ می‌کند.

انواع واکسن آنفولانزا موجود در ایران

واکسن اینفووک (influvac)

واکسن اینفلووک ساخت کشور هلند و حاوی ویروس غیرفعال کشت‌داده شده در پایه تخم‌ مرغ جنین‌دار است. همه افراد بالای ۶ ماه می‌توانند واکسن هلندی آنفولانزا را دریافت کنند. این واکسن ۴ ظرفیتی است یعنی از فرد در برابر ۴ سویه از ویروس‌های انفولانزا محافظت می‌کند.

دستورالعمل تزریق

• بزرگسالان: تک دوز ۰.۵ میلی‌لیتر
• کودکان ۶ تا ۱۷ ماه: تک دوز ۰.۵ میلی‌لیتر
• کودکان زیر ۹ سال که قبلا این واکسن را تزریق نکرده‌اند، یک دوز یادآور بعد از حداقل ۴ هفته پس از اولین دوز

واکسن واکسی گریپ (vaxigrip)

واکسی گریپ ۴ ظرفیتی و ساخت کشور فرانسه است. حاوی ویروس تکه‌شده غیرفعال کشت داده شده در پایه تخم مرغ جنین‌دار است.

دستورالعمل تزریق

• بزرگسالان: تک دوز ۰.۵ میلی‌لیتر
• کودکان بالای ۳۶ ماه: تک دوز ۰.۵ میلی‌لیتر
• کودکان ۶ تا ۳۶ ماه: ۰.۲۵ میلی‌لیتر
• کودکان زیر ۹ سال که قبلا این واکسن را تزریق نکرده‌اند، یک دوز یادآور بعد از حداقل ۴ هفته پس از اولین دوز

واکسن فلوگارد

فلوگارد یک واکسن ایرانی است که از ترکیبات پروتئینی ویروسی و بدون تخم مرغ ساخته شده، به همین دلیل افرادی که به تخم مرغ آلرژی دارند نیز می‌توانند آن را دریافت کنند. این واکسن ۴ ظرفیتی است و افراد بالای ۱۸ سال مجاز به تزریق آن هستند.

دستورالعمل تزریق

بزرگسالان بالای ۱۸ سال: تک دوز ۰.۵ میلی‌لیتر

بهترین زمان تزریق واکسن آنفولانزا

از زمان تزریق، حدود ۲ هفته زمان می‌برد تا ایمنی واکسن در بدن ایجاد شود. بنابراین بهترین زمان برای تزریق واکسن آنفولانزا از اواخر شهریور تا اواسط آبان است. اما اگر در این بازه زمانی موفق به دریافت واکسن نشدید، همچنان تا اواسط زمستان فرصت دارید تا در برابر این بیماری ایمن شوید.

عوارض واکسن آنفلوانزا

به طور کلی واکسن آنفولانزا بسیار ایمن است. عوارض جانبی احتمالی خفیف هستند و ۱ تا ۲ روز طول می‌کشند، مانند:

• تب خفیف
• درد عضلانی
• درد در محل تزریق (بازو)

واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) به واکسن آنفولانزا، نادر هستند و در صورت وقوع در عرض چند دقیقه پس از تزریق اتفاق می‌افتند. فردی که در مرکز درمانی واکسن را برای شما تزریق می‌کند نحوه برخورد با این واکنش‌ها را می‌داند و از شما می‌خواهد برای اطمینان خاطر، تا مدتی بعد از تزریق همان‌جا بمانید.

• بیشتر واکسن‌های آنفلوانزا با استفاده از تخم مرغ ساخته می‌شوند، اگر به تخم مرغ حساسیت دارید باید انواع بدون تخم مرغ را دریافت کنید.
• اگر به یکی از ترکیبات واکسن حساسیت دارید یا قبلا پس از تزریق آن واکنش شدیدی داشته‌اید، از تزریق واکسن اجتناب کنید.
• در صورت داشتن تب یا درجه حرارت بالا به علت بیماری، تزریق واکسن را تا زمان بهبودی به تعویق بیاندازید.

سخن آخر

همانط‌ور که گفته شد واکسن آنفولانزا موثرترین راه پیشگیری از عوارض شدید این بیماری است. با این وجود چند توصیه دیگر برای پیشگیری از گسترش آنفولانزا وجود دارد که عمل کردن به آنها خالی از فایده نیست:

• دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون و برای مدت ۲۰ ثانیه بشویید.
• در صورت نبودن آب و صابون، از ضدعفونی کننده‌های الکلی استفاده کنید.
• در زمان‌های گسترش بیماری از فضاهای پر ازدحام دوری کنید.
• سطوحی که مرتب لمس می‌شویند (دستگیره در، کلید چراغ و... ) را ضد عفونی کنید.
• هنگام سرفه و عطسه دهان و بینی را با دستمال یا آرنج خود بپوشانید.
• در صورت ابتلا به بیماری در خانه بمانید.