حجامت از قدیم‌الایام در طب سنتی کاربرد داشته و هنوز هم برخی برای درمان بیماری‌ها به سراغ حجامت می‌روند. گفته می‌‏شود بهترین زمان حجامت فصل بهار است و خواص حجامت در فصل بهار از هر زمانی بیشتر است. اما دلیل این برتری چیست؟ تا انتهای این مطلب از وبسایت سبک زندگی با ما همراه باشید تا درستی این ادعا را بررسی کرده و به پاسخ دیگر سوالات متداول درباره حجامت بپردازیم.

فهرست مطالب 

• تفاوت حجامت خشک و تر 

• بهترین فصل برای حجامت کدام است

• خواص حجامت در فصل بهار برای بدن 

• چه کسانی حجامت نکنند

• بعد از حجامت چه کنیم

تفاوت حجامت خشک و تر 

حجامت یکی از انواع طب سنتی است که در خاورمیانه، چین و اروپا مورد استفاده قرار می‏‌‌گیرد. در این روش درمانی، با استفاده از تعدادی لیوان مخصوص روی پوست مکش ایجاد می‌‏کنند. حجامت خواص بسیاری برای بدن داشته و در درمان بیماری‏‌هایی همچون فشار خون، آرتروز، سیاتیک، کمردرد، خستگی عضلات، گردن ‏درد، میگرن و سردرد تا اختلالاتی همچون اضطراب و افسردگی موثر واقع می‌‏شود. از حجامت (به خصوص نوع خشک آن) به عنوان ماساژ نیز استفاده می‏‌شود.

در گذشته برای حجامت از شاخه‌های حیوانات استفاده می‏‌‌کردند. سپس برای ساخت این ظروف به استفاده از گیاه بامبو و سپس سفال روی آوردند. امروزه ظروف مخصوص حجامت می‏‌توانند از جنس بامبو، سفال، شیشه یا سیلیکون باشند. ظروف سیلیکونی حجامت را می‌‏توان روی پوست حرکت داده و از آن برای ماساژ استفاده کرد.

عموما در هر جلسه حجامت ۳ تا ۵ لیوان بروی پوست گذاشته می‌‏شود. گاهی اوقات این تعداد به ۵ تا ۷ عدد هم می‌‏رسد، اما تعداد بیشتر از آن توصیه نمی‏‌شود. اگر اولین بار است که حجامت می‏‌کنید، توصیه می‏‌شود با یک لیوان شروع کنید.

دو نوع حجامت وجود دارد؛ حجامت خشک و حجامت ‌تر. در هر دو نوع حجامت با استفاده از الکل، بعضی گیاهان خاص یا کاغذ درون لیوان‏‌های مخصوص، شعله‌ای کوچیک ایجاد می‌شود. این شعله اکسیژن را سوزانده و با ایجاد خلا باعث مکش پوست به داخل لیوان می‌شود. ممکن است پوست بدن به تغییر فشاری که در لیوان رخ می‌‏دهد واکنش نشان داده و به رنگ قرمز دربیاید. در نوع مدرن حجامت، به جای لیوان داغ از دستگاه‏‌های مکش استفاده می‏‌شود.

در حجامت خشک (که به نام بادکش‏ درمانی معروف است) لیوان‏‌ها به مدت ۱۰ دقیقه روی پوست نگه ‏داشته می‏‌شوند. اما در حجامت ‌تر پس از مدت ۳ دقیقه لیوان را از روی پوست برداشته و با کمک تیغ جراحی خراش‏‌های کوچکی روی پوست ایجاد می‏‌کنند. سپس مجددا لیوان مخصوص را روی پوست می‏‌گذارند تا اینبار توسط مکش، خون‌‏هایی که زیر پوست جمع می‌‏شود توسط مکش بیرون کشیده شود.

پس از اتمام حجامت، جای لیوان‏‌ها با پماد و باند پوشانده می‏‌شود. عموما کبودی‌‏ها و جای خراش‏‌ها طی ۱۰ روز بهبود یافته و پوست فرد به حالت عادی خود برمی‌گردد.

گاهی اوقات در حجامت ‌تر قبل از هرگونه مکشی، خراش‌‏هایی روی پوست ایجاد می‏‌کنند. در بعضی موارد نادر نیز در قسمتی که قرار است حجامت شود، سوزان‌‏های طب سوزنی می‏‌گذارند.

اما آیا به راستی فواید حجامت در فصل بهار بیشتر از دیگر فصل‏هاست؟ در ادامه مطلب پاسخ خود را می‌یابید.

بهترین فصل برای حجامت کدام است

گفته می‏‌شود به ترتیب بهار، پاییز، تابستان و سپس زمستان برای حجامت کردن مناسب هستند. پس به راستی خواص حجامت در فصل بهار متفاوت با دیگر فصول است! اما به چه علت بهار بهترین فصل برای حجامت کردن است؟

برای گرفتن نتیجه بهتر توصیه می‌شود زمانی نسبت به حجامت اقدام کنید که اخلاط کثیف خود در بالاترین سطح قرار گرفته و در بهترین وضعیت برای خارج کردن باشد. در فصول بهار و پاییز، به خصوص فصل بهار، که طول شب و روز یکسان است، بدن انسان تحت تاثیر جاذبه حداکثری خورشید و ماه بوده و درنتیجه ترکیبات سمی و فاسد سبک‌‏وزن آن بالاتر آمده و میل به سطح دارند؛ در نتیجه با حجامت می‌‏توان بیشترین میزان ترکیبات را از خون بیرون کشید. 

به غیر از فصل بهار، بعضی روزهای ماه و ساعات روز نیز هستند که برای انجام حجامت مناسب‌‏ترهستند. با توجه به موقعیت ماه و تاثیر جاذبه آن بر بدن، اواسط (شانزدهم و هفدهم) ماه‏‌های قمری بهترین روزها برای حجامت هستند.

اوایل و اواخر ماه‏‌های قمری، اخلاط میل به عمق دارند و در صورت حجامت بیرون کشیده نمی‌‏شوند. همچنین توصیه می‏‌شود حجامت در ساعاتی از روز که هوا معتدل است و از گرما به سمت سرما می‌رود انجام شود. حجامت کردن در هوای خیلی سرد و خیلی گرم توصیه نمی‌‏شود.

خواص حجامت در فصل بهار برای بدن 

همانگونه که چندین مرتبه به آن اشاره شد، حجامت کردن، خصوصا در فصل بهار، فواید شگفت‌‏انگیزی را برای بدن به همراه دارد. تحقیقات ثابت کرده‏‌اند که حجامت می‌‏تواند در درمان اختلالات زیر موثر واقع شود:

• خستگی عضلانی
• فشار خون بالا
• بیرون ‏زدگی دیسک کمر
• مشکلات باروری
• زونا
• فیبرومیالژی
• افسردگی
• تنگی ‏نفس
• واریس
• اسپوندیلوز گردنی
• فلج صورت
• آسم
• سیاتیک
• اضطراب
• آرتوز
• میگرن
• انواع آلرژی
• اگزما
• آکنه

طرفداران حجامت معتقدند که حجامت ‌تر مواد سمی و مضر بدن را بیرون کشیده و باعث افزایش قابلیت ترمیم بدن و سلامت کلی بدن می‏‌شود، اما تحقیقات هنوز نتوانسته‏‌اند این ویژگی حجامت را ثابت کنند.

به صورت کلی، با وجود اینکه شواهد عینی و برخی تحقیقات خواص حجامت در فصل بهار برای بدن را تایید می‌‏کند، اما هنوز برای دریافت اطلاعات کامل از خواص این درمان سنتی، نیاز به انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه است.

چه کسانی حجامت نکنند

حجامت به طور کلی بی‏‌خطر است و عوارض آن به علائمی همچون سرگیجه، حالت تهوع و عرق کردن در حین حجامت و کبودی، درد و قرمزی پوست و پس از حجامت خلاصه می‌‏شود، اما چندین مورد استثنا نیز وجود دارد. تا زمانی که احتیاطات لازم انجام شود، فرایند حجامت کردن، به خصوص در فصل بهار، نه تنها بی‏‌خطر است، بلکه بسیار مفید و پرخاصیت خواهد بود.

• افرادی که از داروهای ضدانعقاد یا داروهای رقیق‏ کننده خون از جمله آسپیرین، ریواروکسابان، دابیگاتران، آپیکسابان، هپارین یا وارفارین (کومادین) استفاده می‏‌‌کنند باید هنگام حجامت احتیاط لازم را به خرج بدهند. از آنجایی که خونریزی این افراد از میزان معقول و محاسبه‏ شده بیشتر خواهد بود، باید میزان خونریزی آنها مرتبا چک شود تا از حد ۱۰۰ میلی‏‌لیتر نگذرد و به بدن آنها آسیب نزند. به علاوه، پوست چنین افرادی زودتر کبود شده و در مدت زمان طولانی‌‏تری بهبود یافته و به حالت اولیه خود برمی‏‌گردد.
• به افراد شکم خالی، به خصوص افرادی که برای مدت زمان بسیاری گرسنه بوده‌‏اند (مانند روزه‌‏داران در ماه مبارک رمضان) نیز توصیه می‏‌شود از حجامت کردن خودداری کنند.
• حجامت کردن چشم‌ها و نقاط غیرعادی و آسیب ‏دیده پوست (از جمله نقاط آفتاب‏ سوخته، نقاط سوخته، نقاط دارای زخم باز و یا نقاط ضربه ‏دیده) ممنوع است.
• حجامت کردن قسمت‏‌های میانی و پایینی شکم مادران باردار ممنوع، اما حجامت قسمت پایینی کمر ایشان تا ماه ششم حاملگی بلامانع است—تا زمانی که از لیوان‌‏های متوسط و با مکش کم استفاده شود. به علاوه، مادران شیرده تا شش ماه پس از پایان شیردهی باید از حجامت کردن خودداری کنند.
• برای افراد مبتلا به کمبود یین شدید، افراد مشکوک به هر نوعی از خونریزی، افراد با سابقه سرطان، دیابت و حملات آسم، افراد دارای هر نوع توده‌‏ای در بدن خود (شامل مبتلایان به بیماری سل)، افرادی که در ۶ ماه گذشته حمله قلبی داشته‌‏اند، دخترانی که در دوران قاعدگی خود هستند، افرادی که به تازگی عمل جراحی داشته‌‌‏اند و افراد مبتلا به بیماری‏‌های عفونی (حتی در مراحل نهایی‏اش) نیز حجامت ممنوع است. افراد مبتلا به هموفیلی و کم‏‌ خونی شدید نیز باید از حجامت ‌تر خودداری کنند.
• حجامت برای کودکان زیر ۴ سال ممنوع است و به کودکان زیر ۱۰ سال توصیه نمی‌‏شود.

احتمال آن وجود دارد که در صورت بی ‏احتیاطی دکتر متخصص، محل حجامت عفونی شود. مطمئن شوید پزشکی که به او مراجعه می‏‌کنید ماهر و دقیق است و زخم را به خوبی تمیز کرده، پماد زده و باند پیچی می‏‌کند.

بعد از حجامت چه کنیم

پس از حجامت کردن در فصل بهار نوشیدن آب فراوان را فراموش نکنید. آب کمک می‌‏کند تا سیستم لنفاوی بدنتان، سمومی که توسط حجامت از بافت‏‌های بدنتان خارج شده، شسته شود. نوشیدن آب فراوان به بهبود سریع‌‏تر جای کبودی (در صورتی که پوستتان کبود شده باشد) نیز کمک می‌‏کند.

سعی کنید بدن خود را، به خصوص قسمت‏های حجامت‏ شده را گرم نگه دارید. احتمال آن وجود دارد که پس از حجامت احساس خستگی یا سردرد داشته باشید. این تنها واکنش موقت سیستم ایمنی بدنتان به سمومی است که حجامت به خروجشان کمک کرده است. به همین خاطر نگرانی را کنار گذاشته و با خیال آسوده استراحت کنید.

۴ تا ۶ ساعت پس از حجامت کردن از  موارد زیر دوری کنید:

• کافئین، غذا و نوشیدنی‌‏های شیرین، لبنایت و فرآورده‏‌های گوشتی: این مواد غذای توانایی بدنتان برای واکنش نشان دادن به حجامت را مختل می‏‌کند.
• حمام آب داغ، انواع سونا، جکوزی و باد کولر شدید: پس از حجامت، پوسستان به تغییر دما حساس‌‏تر خواهد بود. به پوست خود اجازه و زمان ترمیم دهید. اگر ممکن است، با اب فیلترشده و بدون مواد شیمیایی حمام کنید تا برخورد پوست حساستان با مواد شیمیایی را به حداقل برسانید.
• ورزش شدید
• آب ‏وهوای طوفانی و سرد

سخن پایانی

حجامت یکی از دیرینه‌‏ترین روش‏‌های طب سنتی است که فواید شگفت‌‏انگیزی را برای سلامت بدن و روان از جمله کمک به بهبود بیماری‏‌های همچون ارتروز، آسم، زونا، سیاتیک، اگزما و افسردگی به همراه دارد. به علت تاثیری که جاذبه ماه بروی بدن، یا دقیقتر بگوییم ترکیبات فاسد سبک‏وزن موجود در خون دارد، فصل بهار بهترین ماه برای حجامت کردن است. اما به خاطر داشته باشید که برای بهره‏‌مندی از خواص حجامت در فصل بهار سال جاری، با زبان روزه حجامت نکنید؛ چراکه حجامت به سلامت افراد گرسنه و تشنه، مادران باردار و شیرده و افراد کم ‏خون آسیب می‌‏رساند.