علت سردی دست و پا چیست و چگونه درمان می‌شود

سرد شدن دست‌ و پا می‌تواند مشکلی آزاردهنده باشد. گاهی سردی پا و دست به حدی زیاد می‌شود که قدم زدن یا کارکردن با دست‌ها برایمان سخت می‌شود. طبق گفته پزشکان این موضوع ممکن است دلایل متعددی داشته باشد؛ از کم‌ خونی گرفته تا برخی بیماری‌های خودایمنی. برای اطلاع از علت سردی دست و پا و روش برطرف کردن این مشکل، تا پایان مطلب با ما باشید.

فهرست مطالب

• علت سردی دست و پا چیست
• استرس
• کم خونی
• سندرم رینود
• کم کاری تیروئید
• بیماری بورگر
• نارسایی شریانی محیطی
• نوروپاتی محیطی
• کلسترول بالا
• کمبود ویتامین ب ۱۲
• سندرم تونل کارپال
• اسکلرودرمی
• لوپوس
• درمان سردی پا
• درمان سردی دست

بیشتر بخوانید: علت داغ شدن کف پا چیست

علت سردی دست و پا چیست

ساده‌ترین علت سرد شدن پاها یا انگشتان دست، واکنش بدن به تغییرات دمای محیط اطراف است. بدن ما وظیفه دارد اندام‌های حیاتی را گرم نگه‌دارد. زمانی که دمای محیط پایین می‌آید بدن خون گرم را از اندام‌ها به سمت بخش مرکزی بدن می‌فرستد که اغلب ارگان‌های مهم و حیاتی آنجا قرار دارند. بنابراین در اندام‌های انتهایی مانند دست‌ها و پاها احساس سردی خواهیم داشت.

اما برخی افراد حتی در دماهای بالا و شرایط معمولی نیز از سردی نوک انگشتان دست‌ها و پاهای خود شکایت دارند. برخی نیز این سرما را همراه با گزگز کردن انگشتان دست یا پا احساس می‌کنند. این موضوع می‌تواند عارضه جانبی یک بیماری یا مشکل سلامتی دیگر باشد. در ادامه بیماری‌هایی که می‌توانند دلیل سردی دست و پا باشند را مرور می‌کنیم.

استرس و دست‌های یخ‌زده

گرچه سردی دست و پا ممکن است از عوارض جانبی بیماری‌های مختلف باشد، اما این اتفاق می‌تواند به سادگی در نتیجه استرس و فشار عصبی رخ بدهد. وقتی تحت استرس قرار می‌گیریم بدن خون را به سمت مغز می‌فرستد و خون کمتری به اندام‌های بدن می‌رسد. بنابراین قبل از نگران شدن فکر کنید آیا علت سردی دست یا پای شما استرس بوده یا خیر.

کم خونی و سرد شدن دست و پا

کم خونی یکی از اولین مواردی است که پس از شکایت فرد از سردی دست و پا بررسی می‌شود. اما به چه شرایطی کم خونی گفته می‌شود؟ اگر گلبول‌های قرمز به اندازه کافی در خون وجود ندارند یا زمانی که تعداد آنها کافیست اما به مقدار کافی هموگلوبین ندارند، فرد به کم خونی دچار می‌شود. هموگلوبین پروتئینی است که گلبول‌ها برای رساندن اکسیژن به بخش‌های مختلف بدن نیاز دارند.

در شرایط کم خونی خون‌رسانی به طور صحیح انجام نمی‌شود و فرد علائمی از جمله انگشتان، ضعف و خستگی را تجربه می‌کند. اگر مشکوک به کم‌خونی هستید از پزشک بخواهید برای شما آزمایش لازم را تجویز کند.

پیشنهاد مطالعه: کم خونی چیست

سندرم رینود

بدن فرد مبتلا به سندرم رینود در مواجهه با دمای پایین (یا استرس) بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. با سرد شدن هوا این افراد سردی شدیدی در دست‌ و پای خود احساس می‌کنند طوری که ممکن است رنگ انگشتان آنها نیز رنگ‌پریده یا کبود شود. پس از گرم شدن دوباره نیز احساس گزگز و نیش‌زدن در انگشتان خود خواهند داشت. علت این موضوع وجود اسپاسم در برخی شریان‌های بدن است که آنها را باریک کرده و خون‌رسانی را دچار مشکل می‌کند. 

برخی افراد به خودی خود چنین مشکلی دارند که به آن رینود اولیه گفته می‌شود. اما این مشکل در برخی دیگر به صورت عوارض یک بیماری یا داروی مصرفی رخ می‌دهد که در آن صورت سندروم یا پدیده رینود نام می‌گیرد. رینود یک مشکل حاد نیست و در صورت تشخیص می‌توانید با دارو علائم آن را کاهش دهید.

کم کاری تیروئید

سرد شدن پا و دست‌ می‌تواند یکی از نشانه‌های کم‌کاری غده تیروئید باشد. این غده هورمون‌هایی تولید می‌کند که تقریبا بر کار همه اندام‌های بدن تاثیر می‌گذارند. کم کاری تیروئید به این معناست که مقدار هورمون‌ها به اندازه کافی نیست. یکی از نشانه‌های آن نیز احساس سردی در بدن از جمله انگشتان دست و پاهاست. در واقع کم کاری تیروئید دلیل سرد شدن دست و پا نیست، اما حساسیت شما را نسبت به سرما افزایش می‌دهد.

• سایر علائم کم کاری تیروئید عبارتند از:
• خستگی
• افزایش وزن
• صورت پف کرده
• پوست خشک
• گرفتگی صدا
• ضعف، درد و گرفتگی عضلانی
• کلسترول بالا
• ریزش یا نازک‌شدن مو
• افسردگی
• درد ، سفتی و تورم مفاصل

پیشنهاد مطالعه: علل و درمان کم کاری تیروئید 

بیماری بورگر

این بیماری زیاد رایج نیست اما اگر سیگار یا قلیان می‌کشید یا تنباکو می‌جوید و در پای خود احساس سردی دارید، ممکن است به آن مبتلا باشید. بیماری بورگر در مردان بیش از زنان رایج است و بیشتر در افراد زیر ۴۵ سال دیده ‌می‌شود. در این بیماری رگ‌های خونی دست و پا متورم می‌شوند و جریان خون در این اندام‌ها کند می‌شود. تنها راه درمان بیماری بورگر، قطع کامل مصرف تنباکو است.

نارسایی شریانی محیطی

سردی دست، کف و ساق پا در افراد دیابتی ممکن است به علت نارسانی شریانی محیطی (PAD) باشد. البته نارسانی شریانی می‌تواند علل مختلفی داشته باشد، دلایلی که باعث می‌شوند تا جریان خون به سمت اندام‌های مختلف بدن به ویژه دست و پا کند شده یا متوقف شود. دیابت، تجمع پلاک چربی در رگ‌ها، فشار خون ریوی اولیه، فشار خون یا کلسترول بالا، سیگار کشیدن و بالا رفتن سن از دلایل مختلف این بیماری هستند. دلیل آن هرکدام که باشد، این مشکل یکی از علت‌های سرد شدن دست و پاهاست.

نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی نیز یکی از عوارض دیابت و برخی بیماری‌های دیگر است که به اعصاب پاها آسیب می‌زند. فرد مبتلا به نوروپاتی احساس سردی و بی‌حسی در پاهای خود دارد اما با لمس آنها متوجه می‌شود که در واقع پاهایش سرد نیستند. نوروپاتی می‌تواند علت سردی ساق پا در افراد دیابتی نیز باشد.

کلسترول بالا

همانطور که گفتیم نارسایی شریان‌های محیطی از دلایل سرد شدن دست و پاست. سطح بالای کلسترول در خون یکی از عواملی است که خطر این بیماری را افزایش می‌دهد.

کمبود ویتامین ب ۱۲

بدن ما برای تشکیل گلبول‌های قرمز خون و عملکرد عصبی صحیح به ویتامین ب ۱۲ نیاز دارد. این ویتامین در مرغ، تخم مرغ، گوشت، ماهی و محصولات بدنی موجود است. بسیاری از مردم به مقدار کافی این ویتامین را دریافت نمی‌کنند، به ویژه افراد وگان و گیاهخواران. یکی از عوارض جانبی کمبود این ویتامین سرد شدن دست‌ها و پاهاست.
دیگر علائم کمبود ویتامین ب ۱۲ عبارتند از: 

• کم خونی
• خستگی
• ضعف
• مشکل در حفظ تعادل
• افسردگی
• زخم‌های دهانی

پیشنهاد مطالعه: ویتامین ب ۱۲ در چه غذاهایی وجود دارد

سندرم تونل کارپال

سندرم کارپال (CTS) می‌تواند یکی از علل سردی و احساس کرختی و گزگز در دست‌ها باشد. در این سندرم عصبی که از ساعد به سمت کف دست می‌رود، در ناحیه مچ و در محلی به نام تونل کارپال تحت فشار قرار می‌گیرد. بی حسی، گزگز و حساس شدن به سرما از علائم این مشکل هستند. استفاده از داروهای ضد التهاب و آتل مچ به کاهش این علائم کمک می‌کنند. در موارد شدیدتر پزشک انجام عمل جراحی را برای درمان توصیه می‌کند.

اسکلرودرمی

اسکلرودرمی نوعی بیماری روماتیسمی است که درآن بافت همبند از جمله پوست ضخیم و سفت می‌شوند. اکثر افراد مبتلا به اسکلرودرمی به سندروم رینود نیز مبتلا می‌شوند که موجب سردی دست و پا می‌شود. اسکلرودرمی درمان قطعی ندارد و پزشکان سعی می‌کنند به کمک داروها عوارض آن را تحت کنترل درآورند.

لوپوس

این بیماری خودایمنی ممکن است بخش‌های مختلف بدن از جمله مفاصل، پوست، کلیه‌ها و سلول‌های خونی را تحت تاثیر قرار داده و در آنها التهاب ایجاد کند. افراد مبتلا به لوپوس ریسک بالایی برای ابتلا به سندرم رینود دارند و در این صورت حمله‌های سردی دست را تجربه خواهند کرد.

درمان سردی پا

فرقی ندارد دلیل سرد شدن پای شما چیست، این روش‌ها به درمان سردی پا کمک می‌کنند:

• جوراب یا دمپایی بپوشید
• پاهای خود را دراز کنید یا حرکت دهید
• سیگار را ترک کنید
• سطح کلسترول خون را به کمک رژیم غذایی و دارو پایین بیاورید
• استرس خود را کاهش دهید
• برای بهبود گردش خون، آهن، ویتامین B12 و فولات بیشتری دریافت کنید

درمان سردی دست 

چند راه ساده برای درمان فوری سردی دست‌ها:

• دست‌ها را برای چند دقیقه زیر بغل‌تان قرار دهید، بخش مرکز بدن همیشه گرم‌تر است
• یک پد گرمایشی برقی در خانه داشته باشید
• پک گرم‌کن دستی در کیف یا جیب خود حمل کنید 
• از دستکش به ویژه دستکش‌های یک تکه استفاده کنید
• دست های خود را زیر آب گرم بگیرید و بعد آنها را خشک کنید
• یک فنجان چای داغ در دست‌تان نگه دارید
• ۱۰ تا ۱۵ حرکت پروانه انجام دهید تا خون در بدن به گردش دربیاید

سخن آخر

همانطور که در مطلب بالا گفته شد دلایل زمینه‌ای گوناگونی برای سرد شدن دست و پا وجود دارد. در صورتی که این مشکل شما را آزار می‌دهد، عوامل ساده‌تر مانند استرس و کم‌خونی را چک کرده و در صورت برطرف نشدن مشکل از پزشک برای بررسی بیشتر کمک بگیرید.