داروی سرترالین، پرمصرف‌ترین داروی ضد افسردگی است که برای درمان اختلالات بسیاری همچون اختلالات افسردگی و وسواس تجویز می‌شود. مصرف این دارو بسیار شایع بوده و سالانه سلامت روان و کیفیت زندگی افراد بسیاری را ارتقا می‌دهد. با این حال، با وجود شیوع و فواید بسیار مصرف قرص سرترالین، گفته می‌شود مصرف آن با عوارضی همراه است. آیا ادعای عوارض داشتن مصرف قرص سرترالین ادعایی صحیح است؟ با ما در این مطلب از وبسایت سبک زندگی همراه باشید تا عوارض داروی سرترالین را با یکدیگر بررسی کنیم.

فهرست مطالب

• سرترالین چیست و چه کاربردی دارد

• عوارض مصرف قرص سرترالین چیست

• تداخل سرترالین با دیگر قرص‌های شیمیایی

• در اثر قطع ناگهانی مصرف سرترالین چه اتفاقی خواهد افتاد؟

سرترالین چیست و چه کاربردی دارد

سرترالین که با نام‌های تجاری آسنترا و زلفت نیز شناخته می‌شود، نوعی مهارکننده بازجذب سروتونین است که برای درمان بیماری‌هایی همچون افسردگی، حملات پنیک، اختلال وسواس فکری عملی (OCD)، اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)، اختلال اضطراب اجتماعی یا جمع‌هراسی و اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی (نوعی شدیدتر از اختلال سندرم پیش قاعدگی (PMS)) کاربرد دارد.

کاربرد اصلی داروی سرترالین، همانند دیگر داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین، افزایش میزان سروتونین در مغز است که باعث کاهش علائم افسردگی و اضطراب می‌شود. این دارو خلق‌وخو، خواب، اشتها و سطح انرژی افراد مبتلا به اختلالات روانی را ارتقا بخشیده و با کاهش ترس، اضطراب، افکار ناخواسته و تعداد حملات پنیک، به افراد کمک می‌کند تا بار دیگر از زندگی روزمره خود لذت ببرند. برای اطلاع بیشتر و جامع درباره قرص سرترالین و راهنمای استفاده از آن، این مطلب را در وبسایت سبک زندگی بخوانید. 

مصرف داروی سرترالین همچنین به خودداری از انجام کارهای تکراری (همچون دست شستن وسواسی) که در اثر ابتلا به برخی بیماری‌های وسواس ایجاد شده و زندگی فرد را مختل می‌کنند کمک می‌کند. اما عوارض مصرف سرترالین چیست؟

عوارض مصرف قرص سرترالین چیست

مصرف سرترالین با فواید بسیاری برای افراد مبتلا به اختلالات روانی ذکرشده همراه است، اما امکان آن وجود دارد که مصرف این دارو منجر به بروز برخی عوارض جانبی نیز شود. عوارض جانبی مصرف سرترالین می‌تواند در کودکان و بزرگسالان متفاوت باشد. از شایع‌ترین عوارض مصرف قرص سرترالین مشترک در بزرگسالان و کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرترالین و چاقی: اول از همه ذکر این نکته مهم است که اکثر داروهای ضد افسردگی باعث افزایش وزن می شود که معمولا قرص سرترالین از جمله داروهای اعصاب چاق کننده است. قرص سرترالین نیز در ماه‌های اول مصرف، تقریبا سه ماه، همراه با کاهش وزن یا بدون تغییرات وزنی است. اما با ادامه مصرف آن ممکن است باعث بروز چاقی شود. البته افزایش وزن به دلیل مصرف سرترالین ممکن است ناشی از ورم کردن بدن باشد و فرد چاق به نظر برسد.
• مشکلات گوارشی از جمله حالت تهوع، کاهش اشتها، اسهال، یبوست، ترش کردن و سوءهاضمه
• به هم خوردن خواب و ابتلا به اختلالات خواب، همچون پرخوابی یا بی‌خوابی
• افزایش تعریق
• خشکی دهان
• سرگیجه
• سردرد
• اختلالات جنسی، همچون کاهش میل جنسی و بی‌انزالی
• لرز
• اضطراب
• خستگی شدید
• زودرنجی

از دیگر عوارض داروی سرترالین برای کودکان شامل موارد زیر است:

• افزایش غیرعادی حرکات عضلات
• خونریزی بینی
• تکرر ادرار
• بی اختیاری ادرار
• پرخاشگری
• خونریزی شدید قاعدگی
• کاهش سرعت رشد و تغییر وزن (توصیه می‌شود در صورتی که فرزند دلبندتان از این دارو مصرف می‌کند، قد و وزن او را مرتبا بررسی کنید.)

این دسته از عوارض جانبی مصرف قرص سرترالین که به آنها اشاره شد، عوارضی کم‌خطر و غیرجدی هستند و به احتمال زیاد پس از گذشت چند روز خود به خود برطرف می‌شوند. اگر این علائم برطرف نشدند یا وخیم‌تر شدند، توصیه می‌شود به پزشک متخصص مراجعه کنید.

مصرف داروی سرترالین ممکن است با عوارضی جدی‌تر نیز همراه باشد. در صورت بروز عوارض جدی و وخیم سرترالین، بدون معطلی با پزشک خود تماس بگیرید. اگر احساس می‌کنید که عوارض بروز پیدا کرده ممکن است جانتان را تهدید کنند، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید. عوارض خطرناک مصرف قرص سرترالین عبارتند از:

• میل به خودکشی یا تلاش برای خودکشی
• انجام حرکات تکانشی خطرناک (اعمالی که بر اثر بروز میلی شدید و لحظه‌ای به انجام کاری انجام می‌پذیرد)
• رفتار‌های خشونت‌آمیز یا پرخاشگرانه
• فکر به مردن یا خودکشی
• ابتلا به نوعی جدید از افسردگی یا وخیم‌تر شدن افسردگی
• پریشان‌حالی، زودرنجی، بی‌قراری یا خشم
• اختلالات خواب
• بروز نوعی جدید از حملات پنیک یا افزایش تعداد حملات
• افزایش غیرعادی انجام فعالیتی خاص یا صحبت کردن
• خون‌ریزی غیرعادی
• سندروم سروتونین
• بروز کبودی‌های غیرعادی
• تشنج یا حمله صرع
• تغییر وزن یا اشتها
• ورم بدن
• تنگی نفس
• اختلالات حافظه و سردرگمی
• قرمز شدن و دونه زدن پوست
• توهم زدن
• درد چشم
• بروز اختلالاتی در بینایی، همچون تاری دید
• ورم و قرمزی دور چشم

میل به خودکشی یکی از خطرناک‌ترین عوارض مصرف قرص سرترالین است. در بعضی موارد نادر، کودکان، نوجوانان و جوانانی (زیر ۲۴ سال) که داروهای ضدافسردگی همچون سرترالین مصرف می‌کنند، میل به کشتن یا آسیب زدن به خود پیدا می‌کنند. در واقع، احتمال خودکشی کودکان، نوجوانان و جوانانی که برای درمان افسردگی یا دیگر اختلالات روانی‌شان از داروهای ضدافسردگی استفاده می‌کنند می‌تواند از احتمال خودکشی کودکان، نوجوانان و جوانانی که برای درمان بیماری خود از داروی ضدافسردگی استفاده نمی‌کنند بیشتر باشد. در نظر داشته باشید که این موضوع ممکن است در افراد بالای ۲۴ سال نیز اتفاق بیفتد؛ اما با این حال، دانشمندان هنوز درباره خطر مصرف این قرص‌ها برای افزایش میل به خودکشی مطمئن نیستند و باید تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام شود.

یکی دیگر از عوارض خطرناک و وخیم مصرف سرترالین، سندروم سروتونین است. ابتلا به این سندروم می‌تواند حتی منجر به مرگ شود. از علائم این بیماری می‌توان به توهم، بی‌قراری، حملات صرع، کما، تپش قلب، تغییر فشار خون، لرزش یا گرفتگی عضلات، سرگیجه، لرز، تعریق، حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد.

بروز علائم و واکنش‌های شدید آلرژیک، از دیگر عوارض خطرناک مصرف قرص سرترالین است. اگر پس از مصرف سرترالین متوجه ورم کردن صورت، زبان، چشمان یا دهان خود شدید، تب کردید، تاول یا جوش‌های قرمز روی پوست خود مشاهده کردید، درد مفاصل پیدا داشتید یا دچار تنگی نفس شدید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.

واکنش‌های شدید آلرژیک ممکن است منجر به مرگ شوند. اگر سابقه حساسیت نشان دادن به این قرص را دارید، دیگر هرگز سرترالین مصرف نکنید.

از دیگر عوارض وخیم مصرف داروی سرترالین، بروز دوره‌های شیدایی است. در این دوره‌ها فرد انرژی خارق‌العاده‌ای پیدا کرده، شب‌ها به سختی به خواب می‌رود، نمی‌تواند تفکرات خود را کنترل کند، رفتارهای پرخطر از خود نشان می‌دهد، ایده‌های نابی به فکرش می‌رسد، به میزانی غیرعادی احساس شادی یا زودرنجی می‌کند و تندتر یا بیشتر از همیشه صحبت می‌کند.

کاهش میزان سدیم خون، یکی دیگر از عوارض جدی مصرف قرص سرترالین است که بیشتر در افراد کهنسال رخ می‌دهد. علائم این بیماری شامل سردرد، سرگیجه، سردرگمی، اختلالات تمرکز یا اختلالات حافظه می‌شود.

تداخل سرترالین با دیگر قرص‌های شیمیایی

گاهی اوقات سرترالین با بعضی داروهای شیمیایی، مکمل‌های ویتامین یا داروهای گیاهی تداخل پیدا می‌کند و ممکن است باعث بروز عوارض شده یا مانع تاثیرگذاری دارو شود. برای جلوگیری از این اتفاق، پزشک خود را در جریان تمامی قرص‌های که مصرف می‌کنید قرار بدهید. داروهایی که مصرف همزمان آنها با سرترالین منجر به بروز عوارضی جدی خواهد شد عبارتند از:

• پیموزاید: مصرف این دارو همزمان با مصرف سرترالین منجر به بروز اختلالات قلبی می‌شود.
• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز همچون ایزوکاربوکساید، فنلزین و ترانیل سیپرومین: مصرف این قرص‌ها همزمان با سرترالین احتمال بروز سندروم سروتونین را افزایش می‌دهد. توصیه می‌شود برای جلوگیری از بروز عوارض تداخل سرترالین و این داروها، حداقل ۱۴ روز پس از قطع مصرف سرترالین، مصرف داروهای مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز را شروع کنید.
• لینزولید و متیلن بلوی تزریق وریدی: مصرف ین داروها با سرترالین احتمال ابتلا به سندروم سروتونین را افزایش می‌دهد.

علاوه بر داروهای ذکر شده، مصرف همزمان بعضی داروهای دیگر همچون داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (همچون ایبوپروفن، ناپروکسن، اسپیرین و وارفارین)، تریپفان‌ها همچون سوماتریپتان، لیتیم، داروهای سروتونرژیک (همچون فنتانیل و ترامادول)، سایمتیدین و داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (همچون آمی‌تریپتیلین، دسیپرامین و ایمی‌پرامین) شدت و وخامت عوارض مصرف قرص سرترالین را افزایش می‌دهند. مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز عوارض مصرف سرترالین را افزایش می‌دهد.

در اثر قطع ناگهانی مصرف سرترالین چه اتفاقی خواهد افتاد؟

هنگام مصرف قرص‌های ضدافسردگی همچون سرترالین، به برنامه منظمی که پزشک تجویز کرده است پایبند باشید و دوره درمان را به پایان برسانید. در صورتی که مصرف سرترالین را سرخود و ناگهانی قطع کنید، افسردگی‌تان نه تنها بهبود نخواهد یافت بلکه ممکن است وخامت ببیشتری پیدا کند.

به هیچ عنوان بدون مشورت با یک فرد متخصص، مصرف سرترالین را متوقف نکنید، چرا که می‌تواند عوارض بسیاری را برای سلامت بدنتان به همراه داشته باشد. از عوارض قطع ناگهانی مصرف قرص سرترالین می‌توان به اضطراب، زودرنجی، بدخلقی، بی‌قراری، اختلالات خواب، سردرد، تعریق، حالت تهوع، سرگیجه، گزگز شدن بدن، لرز و سردردگمی اشاره کرد. حتی اگر با مصرف سرترالین متوجه بروز عوارضی شدید، سرخود مصرف قرص را قطع نکنید؛ بلکه ابتدا با یک پزشک متخصص مشورت کنید.

سخن پایانی 

سرترالین پرمصرف‌ترین داروی ضدافسردگی است که برای درمان بسیاری از اختلالات روانی همچون افسردگی، اختلال وسواس فکری عملی، جمع‌هراسی و اختلال اضطراب پس از سانحه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو با افزایش میزان سروتونین مغز، خلق‌وخو را بهبود بخشیده، علائم افسردگی را کاهش داده و کیفیت کلی زندگی روزمره افراد را ارتقا می‌بخشد. اما این فواید سرترالین، می‌تواند با عوارضی نیز همراه باشد. این عوارض عموما بی‌خطر بوده پس از چند روز برطرف می‌شوند؛ اما گاهی اوقات ممکن است این جدی و خطرناک بوده و حتی جان بیماران را تهدید کند. از عوارض کم‌خطر مصرف قرص سرترالین می‌توان مشکلات گوارشی، سرگیجه، سردرد، اختلالات جنسی، خستگی و زودرنجی؛ و از عوارض خطرناک سرترالین می‌توان تشنج، کما، واکنش‌های آلرژیک، سندروم سروتونین، میل به خودکشی و کاهش سدیم خون را نام برد. با این حال، قطع مصرف سرترالین پس از مشاهده عوارض آن به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. در صورت بروز عوارض مصرف سرترالین، به پزشک مراجعه کرده و خودسرانه اقدامی انجام ندهید.