آیا شما از آن دسته افراد هستید که به کتاب خواندن به شکل کاری مشکل و حوصله‌سربر نگاه می‌کنید؟ آیا با خواندن چند صفحه از کتاب به سرعت خوابتان می‌گیرد یا کسل می‌شوید؟ آیا شما برای کتاب خواندن وقت ندارید؟ با این همه‌ی مشکلات چگونه به کتاب خواندن علاقه مند شویم ؟ کتاب خواندن آغاز یک عادت خوب و سالم است که می‌تواند تاثیرات مثبتی در زندگی‌تان داشته باشد. برای شروع  و شناخت روش کتاب خواندن و عادت صحیح مطالعه به راهکارهایی که در ادامه خواهند آمد، توجه کنید.

فهرست مطالب

• چندین روش کارآمد اما ساده برای تقویت عادت مطالعه
• عادت‌های صحیح مطالعه
• عادت‌های غلط مطالعه

چندین روش کارآمد اما ساده برای تقویت عادت مطالعه

• کتاب خواندن یک تفریح سالم نه عذاب دردناک

اولین قدم برای اینکه بدانیم چگونه به کتاب خواندن علاقه مند شویم  لذت بردن از این تجربه‌ منحصر بفرد است. چرا منحصر بفرد؟ زیرا کتاب با ژانرهای متنوع و داستان‌های گوناگون، می‌تواند شما را با خود به دل سفری درون حوادث و شخصیت‌های خود ببرد.

شاید بگویید تلویزیون، فیلم و سینما نیز همین تاثیر را دارند و نیاز نیست خیلی به خودمان زحمت هم بدهیم. اما جواب این است که در خلل داستان‌های کتاب، شما می‌توانید جای شخصیت‌ها زندگی کنید، اتفاقات را همراه با آن‌ها تجربه کنید و در حقیقت با آن‌ها و در کنار آن‌ها باشید. جوری که بعد از مدتی این شخصیت‌ها به قسمتی از شما بدل خواهند شد.

 قطعا این تجربه‌ای است که کمتر در دیدن فیلم یا سریال رخ می‌دهد، زیرا شخصیت‌های فیلم خارج از وجود ما و در فیلم حضور دارند. در نتیجه، حس همذات پنداری ما با این شخصیت‌ها در مقایسه با شخصیت‌های کتاب کمتر است.

پس برای اینکه عاشق کتاب خواندن شویم، باید به آن، به عنوان فرصتی برای زیستن زندگی‌های نکرده نگاه کرد. نباید از روی اجبار یا برای اینکه باکلاس‌تر و روشنفکرتر به‌ نظر بیاییم، مطالعه کنیم.

• برای کتاب‌خواندن وقت بگذاریم

بسیاری از افراد در جواب به اینکه مطالعه نمی‌کنند، می‌گویند زمان نداریم یا مشغله‌های زندگی روزمره اجازه‌ مطالعه کردن را نمی‌دهد. اما با یک برنامه ریزی موفقیت آمیز می‌توانید به این هدف دست پیدا کنید. 

اما واقعیت این است که ما برای انجام کارهایی که دوست داریم، همیشه زمان پیدا می‌کنیم. نیاز نیست برای تقویت عادت مطالعه، روزانه ۲ یا ۳ ساعت کتاب بخوانیم یا از کتاب‌های فلسفی مثل اخلاق اسپینوزا (کتابی با سطح دشواری زیاد) شروع کنیم.

کافی است یکی از کتاب‌هایی که دوست داریم، برداریم و به یک گوشه‌ خلوت از خانه برویم. مهم نیست چه وقت از روز باشد، شب یا صبح، نیم‌ساعت قبل خواب یا چند دقیقه پس از بیدار شدن، در مطب دکتر یا گوش کردن به کتاب صوتی در ترافیک. مهم این است که چند صفحه از کتاب را مطالعه کنیم، هرجا که هستیم یا هر زمان از روز که می‌خواهد باشد.

چگونه خود را به مطالعه عادت دهیم؟ جواب این است که تنها چند دقیقه در روز برای مطالعه‌ی کتاب موردعلاقه‌ خود کنار بگذاریم و کم‌کم این چند دقیقه به ساعت‌ها مطالعه‌ی روزانه تبدیل خواهند شد. خودتان امتحان کنید و ببینید.

• ژانر موردعلاقه‌ خود را بیابید

اگر از ما بپرسید که چگونه عاشق کتاب خواندن شویم؟ پاسخ ما این خواهد بود که ژانر موردعلاقه‌تان را کشف کنید و در همان زمینه مطالعه کنید. کتاب‌ها دنیایی از داستان‌ها، تخیلات، واقعیات و حتی اتفاقات تلخ و شیرین هستند. مهم این است که شما به چه سبک کتاب علاقه دارید؟

آیا از داستان‌های فانتزی لذت می‌برید یا دوست دارید اتفاقات عاشقانه و رمانتیک را در داستان‌ها تجربه کنید؟ اهل کاوش و کندکاو هستید؟ پس شاید داستان‌های ماجراجویانه برای شما مناسب باشند. دوست دارید مثل یک کارآگاه باهوش، به دنبال جرم و جنایت بروید یا دنیای علمی-تخیلی برای شما جذاب‌تر است.

هرچی که بخواهید، از علوم مختلف گرفته تا داستان‌ها و افسانه‌ها حتی زندگی‌نامه‌ها و واقعیت‌ها در کتاب‌ها یافت می‌شوند. تنها کافی است سری به کتابخانه یا کتابفروشی نزدیک به خود بزنید تا با دنیایی شگفت‌انگیز روبه‌رو شوید.

• چرا باید از خواندن کتابی که دوست ندارید، صرف نظر کنید؟

برای اینکه به کتاب ‌خواندن علاقه‌ مند شویم، باید دست از سر کتاب‌هایی که برایمان جذاب نیستند، برداریم. شاید بگویید بعضی از این کتاب‌ها از ادبیات برتر و ممتازی است که باید هر آدمی یکبار آن‌ها را در زندگی مطالعه کند.

اما ما می‌گوییم مطالعه کتاب مثل یک انتخاب شخصی است. هر کدام از ما مسیری متفاوت را انتخاب می‌کنیم. مسیر مطالعه‌ هر فرد بسته به خصوصیات اخلاقی و شخصیتی او، با دیگری متفاوت است. بعضی از ما از رمان‌های عاشقانه و رمانتیک لذت می‌بریم، برخی دیگر از خواندن کتب روانشناسی یا تاریخی.

پس در خواندن کتاب و انتخاب مسیر نباید اجباری وجود داشته باشد. اگر مشغول مطالعه‌ کتاب‌های برجسته در ادبیات هستیم، اما متوجه می‌شویم برایمان جذابیتی ندارد یا با حال و احوال ما سازگار نیست، باید به سرعت آن را کنار بگذاریم.

از کنار گذاشتن کتاب‌ها یا ناتمام گذاشتن آن‌ها هیچ نترسید. شاید کتابی که در حال حاضر مطالعه می‌کنید، مناسب روحیات شما نیست یا با تجربه‌های شما همخونی ندارد. به احتمال زیاد اگر آن کتاب را کنار بگذارید و دوباره در فرصتی مناسب به سراغ آن بیایید بهتر است.

مطالعه‌ کتاب‌های موردعلاقه، ما را به سمت کتاب‌خوانی بیش‌تر سوق می‌دهد. اما اجبار به خواندن کتاب‌های سنگین و دشوار، ما را از مطالعه دل‌زده می‌کند.

مطالعه‌ کتاب‌های دشوار را به وقتی موکول کنید که از ایجاد عادت صحیح مطالعه در خود اطمینان پیدا کرده‌اید.

• کتاب‌هایی را برای مطالعه انتخاب کنیم که مناسب روحیات‌مان هستند

کتاب خواندن و مطالعه به حال و احوالی که در آن قرار داریم، نوع تجربه‌مان در زندگی و حتی سن‌و‌سالی که در آن هستیم، بستگی دارد. برای مثال خواندن رمان‌های عاشقانه شاید در نوجوانی بیشتر روی ما اثر بگذارند تا بزرگسالی. شاید تجربه‌ خواندن کتاب‌های هری‌پاتر و تخیل حیرت‌انگیز موجود در آن برای افراد نوجوان جذاب‌تر باشد.

در عوض خواندن کتاب‌های تولستوی، داستایوفسکی، فاکنر یا آلبرکامو که آثار نسبتا جدی‌تری هستند باید در زمانی خوانده شوند که ذهن ما آمادگی داستان‌های جدی با زمینه‌ای تلخ را دارد. زمانی که تفکرات فلسفی داریم و چیستی و چگونگی خود را زیر سوال می‌بریم و برای دانستن پاسخ سوالاتمان به دنیای کتاب و رمان پناه می‌بریم.

• مکان مناسب برای مطالعه

برای اینکه بدانیم چگونه خود را به مطالعه عادت دهیم، بهتر است مکانی با نور مناسب، راحت و دلنشین را به عنوان جای کتاب خواندن تعیین کنیم.

این مکان می‌تواند صندلی یا مبلی راحت، اتاق کار یا مطالعه با نور کافی برای خواندن باشد. از ویژگی‌های این مکان، سکوت است. زیرا که تمرکز بر روی کتاب مورد مطالعه و خلوت‌ کردن با خود هنگام کتاب خواندن از الزامات است.

برای دلپذیرتر شدن تجربه‌ کتاب‌خوانی می‌توانیم هنگام کتاب خواندن آهنگ ملایم و بی‌کلام هم پخش کنیم. البته تنها و تنها در صورتی که باعث حواس پرتی ما نمی‌شود و می‌تواند به تجسم فضای کتاب به ما کمک بیش‌تری کند. مثل موزیک متن در فیلم‌ها، ما می‌توانیم برای کتاب‌ها نیز به موزیکی متناسب با ژانر آن گوش کنیم.

نوشیدن یک نوشیدنی خنک در تابستان یا نوشیدنی گرم در زمستان می‌تواند تجربه‌ کتابخوانی را برایمان لذت‌بخش‌تر کند.

خلاصه باید تمام تلاش‌مان را کنیم تا در هنگام مطالعه راحت باشیم و در آرامش به سر ببریم. تنها در این‌صورت است که از مطالعه لذت خواهیم برد و برای‌مان به عادت تبدیل خواهد شد.

• تجربه‌ کتابخوانی جمعی

کتاب خواندن به طور کلی یک فعالیت فردی است که معمولا به صورت تنهایی و در خلوت انجام می‌شود. اما تجربه‌ی به اشتراک گذاشتن خوانده‌ها، می‌تواند فواید بسیار داشته باشد و به ما کمک کند تا به کتاب خواندن علاقه‌مند شویم.

یکی از راه‌های جذاب برای علاقه‌مند شدن به کتاب خواندن، شرکت کردن در دورهمی‌های مخصوص کتابخوانی است. این دورهمی‌ها انواع متفاوتی دارند. شما می‌توانید در گروه‌های کتابخوانی آنلاین و رایگان شرکت کنید یا هزینه‌ کمی برای شرکت در این گروه‌ها کنار بگذارید.

حتی می‌توانید از دایره دوستان و آشنایان خود شروع کنید و دورهمی‌های کتاب برگزار کنید. در این دورهمی‌ها، افراد گروه یک روز در هفته یا ماه، بستگی به سرعت کتابخوانی و کتابی که می‌خوانید دارد، در خانه‌ یکی از اعضا کنار هم جمع می‌شوند، خوراکی می‌خورند، نوشیدنی‌های سالم می‌نوشند و درباره‌ی کتابی که خوانده‌اند، بحث می‌کنند.

 در این دورهمی‌ها شما فرصت این را دارید تا درباره‌ خوانده‌های خود، نتایجی که از کتاب گرفته‌اید یا تاثیراتی که خواندن کتاب برای روی شما گذاشته است، صحبت کنید. همچنین می‌توانید نظر دیگران را درباره‌ی کتابی که خوانده‌اید بدانید و با دیدگاه‌های آن‌ها نیز آشنا شوید.

با این روش شما نه تنها به مطالعه کردن علاقه‌مند می‌شوید بلکه با مرور خوانده‌ها و نتیجه‌گیری از آن‌ها، کتابی که خوانده‌اید را درونی‌سازی می‌کنید. یعنی از خوانده‌های خود تاثیر می‌گیرید و در زندگی از آن‌ها استفاده می‌کنید.

نوشتن خلاصه‌ای از کتاب‌ها و اشتراک گذاری آن‌ها در فضای مجازی نیز یک راه دیگر برای علاقه‌مند شدن است. در شبکه‌های اجتماعی امکان تبادل نظر درباره‌ کتاب‌ها به وجود دارد و شما می‌توانید با افراد علاقه‌مند به کتاب‌ خواندن آشنا شوید و از آن‌ها کمک بگیرید.

• از زمان‌های مرده نهایت استفاده را ببرید

زمان‌های مرده چه زمان‌هایی هستند؟ زمان‌هایی که در انتظار به سر می‌بریم و امروزه با پیشرفت تکنولوژی، ممکن است زمان‌های مرده‌ زیادی داشته باشیم.

برای مثال زمانی که در مترو هستید و منتظرید به ایستگاه موردنظر برسید یا زمانی که در ماشین پشت ترافیک قرار دارید. زمان‌هایی که در مطب پزشک منتظر می‌مانید یا در کافه به انتظار آمدن دوستانتان هستید.

بیشتر افراد در این شرایط با گوشی موبایل خود مشغول می‌شوند. به فضای مجازی سر می‌زنند تا انتظار به پایان برسد. شاید ترک شبکه‌های اجتماعی یا مدیریت زمان استفاده از فضای مجازی به شما کمک کند زمان مرده بیشتری سیو کنید. از این رو، به جای پرسه زدن در شبکه‌های اجتماعی کتاب بخوانید. بله! اگر کنجکاوید تا بدانید چگونه به کتاب خواندن علاقه‌مند شویم، باید بگوییم یکی از راه‌های موثر استفاده از همین زمان‌های مرده است.

کتاب‌های صوتی برای زمان‌هایی که رانندگی می‌کنید یا در ترافیک به سر می‌برید. کتاب‌های الکترونیکی برای زمان‌هایی که نمی‌توانید کتاب کاغذی با خود ببرید. کتاب‌های کاغذی هم برای وقت‌هایی که دوست دارید کاغذها را ورق بزنید و کتاب را در دستانتان بگیرید.

عادت‌های صحیح مطالعه

• کتاب خواندن در نور کافی
• رعایت فاصله‌ چشمی از کتاب
• خواندن کتاب روزی حداقل ۱۰ دقیقه
• داشتن تمرکز هنگام خواندن کتاب
• کتاب خواندن در محیط‌های خلوت و آرام
• انجام ندادن چند فعالیت در حین کتاب خواندن. برای مثال همزمان گوش کردن به صحبت‌های بقیه و کتاب خواندن
• قضاوت نکردن کتاب از روی اسم آن
• پرسش از دوستان و آشنایان، پرسیدن نظر آن‌ها راجع به کتاب و خواندن نظرات افراد قبل از خواندن کتاب
• یادداشت برداری از نکات مهم هنگام مطالعه کردن
• نوشتن خلاصه‌ای از کتاب‌های خوانده شده
• تهیه‌ لیستی از کتاب‌های خوانده شده و کتاب‌هایی که دوست دارید بخوانید
• معاشرت کردن با افراد کتاب‌خوان یا کرم‌های کتاب
• نخواندن پایان داستان در ابتدای شروع کتاب
• تعریف کردن داستان کتاب برای دوستان و نزدیکان
• تصویرسازی ذهنی در هنگام کتاب خواندن. توجه به جزئیات و توصیفات کتاب و تصور کردن آن‌ها
• داشتن تنوع در کتاب خواندن. خواندن کتاب‌های گوناگون

عادت‌های غلط مطالعه

• مطالعه در نور کم
• نزدیک کردن بیش از اندازه‌ کتاب به چشم‌ها
• مطالعه در محیط‌های شلوغ و پرسروصدا
• حرف زدن یا خوردن در هنگام کتاب خواندن
• حواس پرتی در هنگام خواندن کتاب
• خواندن یک جمله چندبار
• خواندن پایان هر کتاب بدون تمام کردن آن تا آخر

سخن پایانی

در انتها در پاسخ به سوال که چگونه به کتاب خواندن علاقه مند شویم، کافی است کتاب را برای لذت و هیجان آن بخوانیم. بخوانیم و لذت ببریم. مثل سفری که به انتهای آن فکر نمی‌کنیم. از داستان‌ها و زندگی‌های توی کتاب‌ها یاد می‌گیریم و همچنان به مسیر خود ادامه می‌دهیم. می رویم تا سرزمین‌های ناشناخته را ببینیم و احساساتی را که تاکنون تجربه نکرده‌ بودیم تجربه کنیم. ما درون کتاب‌ها به زندگی خود ادامه می‌دهیم و با کتاب‌ها به درون قصه‌ها سفر می‌کنیم. کافی است که کتاب را برای خود کتاب دوست داشته باشید، همین و بس. در قسمت نظرات، از کتاب‌هایی بگویید که زندگی شما را تغییر داده‌اند و باعث شدند بیشتر به خواندن کتاب علاقه‌مند شوید. کتاب‌هایی که شما ساعت‌ها غرق مطالعه آن‌ها بودید بدون اینکه متوجه گذشتن زمان شوید. راستی، الان مشغول خواندن چه کتابی هستید؟