خانه‌مانی اجباری باعث تشدید اختلاف و تنش میان زوجین می‌شود. از بین رفتن فضای شخصی و احتمالا یادآوری خاطرات تلخ و اختلاف گذشته در روزهایی که زوجین مجبورند در فضای بسته کنار یکدیگر بمانند روابط زوجین در خانه را با مخاطره مواجه می‌کند. در ادامه چند راهکار برای کنترل دوران قرنطینه و دورکاری معرفی کرده‌ایم.

در دوران قرنطینه چه اتفاقی برای روابط زوجین در خانه می‌افتد؟ به نظر می‌رسد این حد از کنار هم بودن، در طولانی مدت روابط زوجین را تهدید می‌کند. « الیس وینسنت» از مسافران دیاموند پرنسس -کشتی تفریحی به مقصد ژاپن که به دلیل شیوع کرونا در آن ناچار به توقف و قرنطینه در بندر یوکوهاما شد- به خبرنگاری گفت، زمانی که وی و همسرش برای مدت دو هفته در کابین خود گیر افتاده بودند، با یکدیگر مکالماتی طولانی داشتند. «همسرم قادر بود تک تک اشتباهاتی که در گذشته مرتکب شده بودم را به یاد بیاورد.» وی افزود: «بنظرم او هنوز هم حرف برای زدن دارد». 

نقش نوستالژی در کمک به روابط زوجین در خانه 

بازگویی خاطرات ناگوار و گله‌مندی از آنچه که در گذشته اتفاق افتاده است، ایده خوبی برای گذراندن روزهای قرنطینه خانگی نیست. خانواده وینسنت در برابر پیامدهای منفی تسلیم شدند، پیامدها و تاثیراتی که حتی در شرایط عادی نیز از عوامل تهدید کننده روابط زوجین محسوب شده و می‌تواند روابط آنها را به ویژه در این دوران با چالش روبه‌رو کند. در حقیقت، این پیامدهای منفی باعث می‌شود تا مغز به رویدادهای منفی بیش از وقایع مثبت واکنش نشان دهد.

تحقیقات نشان داده است که معمولا یک اتفاق منفی (پیش کشیدن یک اختلاف قدیمی توسط یکی از زوجین) تاثیری حداقل سه برابر بیشتر از یک رویداد مثبت (یادآوری یکی از خوبی‌های شریک زندگی) دارد. برای زنده نگه داشتن عشق، اصلی که آنرا «قانون چهار به یک» می‌نامیم در نظر داشته باشید: برای جبران یک بدی، چهار عمل خوب لازم است. با توجه به اخبار منفی و روزهای سخت و پر استرسی که همه با آن درگیر هستیم، به اتفاقات مثبت زیادی برای دوام آوردن نیاز داریم. در دوران قرنطینه پیدا کردن نکات مثبت و تمرکز بر آنها، نیازمند خلاقیت است. اما فرصت آشکاری که برای بهبود روابط زوجین در خانه وجود دارد، تماشای عکس‌ها و فیلم‌های تعطیلات، مکان‌های تفریحی و جشن‌هایی است که رفته‌اند. این موارد در هر زمانی می‌توانند منبع مثبتی باشند تا زوج‌ها در روزهای خانه‌نشینی با بهره‌وری از آن‌ها ، اوقات خوشی را برای همدیگر ایجاد کنند. «نوستالژی» توسط روانشناسان اجتماعی -که فواید چشمگیری در بازگردندان گذشته پیدا کردند- ابداع شده است.

مدت‌ها نوستالژی نشانه نارضایتی از زمان حاضر (و گاها به عنوان یک اختلال) تلقی می‌شد. اما در سال‌های اخیر، «کنستانتین سدیکیدز» و همکارانش در دانشگاه ساوثهمپتون انگلستان با تحقیقات خود ثابت کردند که نوستالژی فقط برای لذت بردن از گذشته نیست؛ لذت بردن صحیح از گذشته باعث می‌شود که از زمان حال راضی‌تر و به آینده خوش‌بین‌تر باشیم. نوستالژی روحیه افراد را بالا برده، و احساس بهتری برای برقراری ارتباط به افراد می‌بخشد و به این ترتیب استمرار زندگی مشترک معنا پیدا می‌کند. همین موارد ساده می‌تواند به آسانی خستگی و اضطراب را خنثی کرده، افراد را به سمت اهداف مشترک سوق دهد و با افزایش تحمل و بردباری، اتباط قوی‌تر و گرم‌تری را ایجاد ‌کند. 

تحقیق دیگری نشان داده‌ روابط زوج‌هایی که خاطرات خود را به اشتراک می‌گذارند، شادتر به نظر رسیده و احساس نزدیکی بیشتری دارند. برای مرور خاطرات گذشته سعی کنید بر وقایع مثبت تمرکز کنید. مثلا وقتی به عکسی که با دوستانتان در رستوران مورد علاقه‌ خود گرفته‌اید نگاه می‌کنید، به جای ناراحتی از تعطیلی رستوران‌ها، بر دوستی ماندگارتان تمرکز کنید. خوشبختانه در اکثر مواقع، یادآوری لحظات خوب -حتی کوچک- می‌تواند موارد بد -هرچند بزرگ- را جبران کند. 

شما همیشه می‌توانید لحظات خوب ایجاد کرده و بر موارد مثبت تمرکز داشته باشید. به طور مثال، لیستی از صفات و ویژگی‌های خوب شریک زندگی خود، که قدردان آن‌ها هستید، تهیه کنید. به همسرتان اطمینان دهید که از خوبی‌های او مطلع و قدردان آن‌ها هستید. قانون چهار به یک را فراموش نکنید.

خواندن این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: چگونه دورکاری در زمان کرونا را آسان‌تر کنیم

دوری از اشتباهات کوچک به جای کارهای خارق‌العاده

به جای آنکه بکوشید همسری بی‌‌عیب و نقص باشید، بهتر است از تکرار اشتباهات پایه‌ای جلوگیری کنید. تحقیقات نشان داده زمانی‌ که افراد بر سر عهدهای خود بوده یا حتی بیش از تعهدات خود عمل می‌کنند، آن‌قدر که شایسته است مورد تقدیر قرار نمی‌گیرند؛ اما در صورت کوتاهی کردن، تاوان سختی را می‌پردازند. بنابراین، پیش از دادن هرگونه وعده به «خطای برنامه‌ریزی» توجه داشته و مراقب باشید تا تعهدی را سهوا دست کم نگیرید. اینکه بر سر قول‌های کوچک خود بمانید بهتر است تا قول بزرگی داده و نتوانید آن را عملی کنید.

یک راه دیگر برای صلح‌آمیز ماندن روابط زوجین در خانه مبارزه با واکنش‌های منفی خود در مواجهه با تعارضات است. اگر همسرتان درباره چیزی که به نظرتان توهین آمیز می‌رسد عصبانی شده، بهتر است به جای واکنش غیرمنطقی، سعی کنید مسئله را درک کنید. هر چقدر هم موضوع غیر منطقی باشد، باید با این شرایط کنار بیایید. یادتان باشد وقتی ناراحتی همسرتان را بی‌اهمیت می‌دانید، تصویری مسئولیت‌ناپذیر و بی عاطفه‌ از خود در ذهن او ایجاد کرده‌اید. یک کلمه انتقادی، یا بی‌حرمتی از جانب شما ممکن است بیشتر از هر حرف و عمل مثبتی به چشم همسرتان بیاید. به خصوص در شرایط فعلی که تمام لحظات و روزها را کنار هم سپری می‌کنید.

علاوه بر این، اگر همسرتان کاری بر خلاف خوشایند شما انجام می‌دهد، بهتر است به جای واکنش ناراحت کننده و شماتت، کمی درنگ و تحمل کنید تا در تله «خطای بنیادی برچسب‌زدن» نیافتید. وقتی خود ما مرتکب اشتباهی می‌شویم، معمولا آن را به شرایط و اتفاقات پیرامون ربط می‌دهیم؛ «بله، امروز چند بار بدخلقی کردم، اما این فقط به دلیل استرس ناشی از قرنطینه است». اما وقتی همسر ما کار نادرستی می‌‌کند، تمایل داریم آن را امری درونی دانسته و به نقص شخصیتی او نسبت دهیم؛ «او بدخلقی می‌کند، زیرا خودشیفته است و به احساس من اهمیتی نمی‌دهد».

در سال ۲۰۰۰، محققان «سبک انتسابی» روابط تعدادی زوج را مور مطالعه قرار داده و دریافتند که نسبت دادن رفتارهای طرف مقابل به نقص شخصیتی و فردی منجر به نارضایتی بیشتر و بالا رفتن احتمال طلاق می‌شود. قبل از سرزنش رفتار همسرتان به دلیل مشکلات فردی، خود را جای او قرار داده و سعی کرده شرایطش را درک کنید و دلیل عمل یا حرف ناراحت کننده‌اش را بفهمید.

شخصی، خطاهای همسرش را روی برگه‌ای می‌نوشت و آن را به آینه اتاق خود می‌چسباند تا با خواندن آن سعی کند علل رفتار همسرش را -بدون ربط دادن به نقص شخصیتی- تحلیل و ارزیابی کند؛ با چنین اقداماتی مشاجرات شما با همسرتان کمتر خواهد شد. در واقع، توانایی نادیده گرفتن گناهان و خطاهای شریک زندگی، در حفظ و ماندگاری یک رابطه مهم است؛ روانشناسان به این توانایی «توهم مثبت» می‌گویند. براساس آزمایش‌های انجام شده، برخی از افراد به طور خودکار توانایی آن را دارند تا از اشتباهات همسر خود چشم‌پوشی کنند. پژوهشی بر اسکن مغزی این افراد مشخص کرد هنگامی که به این افراد تصویری از همسرشان نشان داده شود، به طور غیرارادی بخش تصمیم‌گیری‌های منفی مغزشان عملکرد ضعیف‌تری خواهد داشت. تجربه شخصی همین افراد نشان می‌داد که همین ویژگی در دوام زندگی آن‌ها نقش داشته است. به هر حال اگر نتوانستید اشتباهات همسرتان را نادیده بگیرید، حداقل در ظاهر وانمود کنید که متوجه این خطاها نیستید.

«روث بیدر گینزبرگ»، قاضی دیوان عالی ایالات متحده آمریکا به نقل از مادرهمسرش می‌گوید: «در هر ازدواج موفقی، لازم است گاهی خود را به نشنیدن بزنید». 

اگر در رابطه شما بی‌حرمتی اتفاق افتاده که نمی‌توانید درمورد آن سکوت کنید با آرامش و بدون قصد تلافی، موضوع را با همسرتان در میان بگذارید. زیرا پیامدهای منفی این واکنش می‌تواند به سرعت اختلاف نظر کوچکی را به بحثی جدی تبدیل کند. دانشگاه شیکاگو آزمایشی را با شرکت چند زوج انجام داد. در این آزمایش، همسران می‌توانستند برای انجام یک بازی هم تیمی بوده و یا هر یک از طرفین به صورت تنهایی و خودخواهانه بازی را ادامه دهند. زمانی که یکی از طرفین رفتار خوب و خیرخواهانه‌ای داشت، همسرش نیز با مهربانی واکنش نشان می‌داد. اما در صورت رفتار خودخواهانه، طرف مقابل نه تنها تمایل به تلافی داشت، بلکه به دنبال آن بود تا شرایط را سخت‌ و دشوارتر کند. به گفته روانشناسان: «اگر پشت مرا خراش دهی، من نیز پشت تو را می‌خراشم. اما اگر یک چشم مرا بگیری آنگاه من هر دو چشم تو را خواهم گرفت».

به یاد داشته باشید روحیه‌ ایرادگیر و رفتار جاه‌طلبانه ـبه‌ویژه در این روزهاـ می‌تواند مخرب روابط زوجین در خانه باشد. شما می‌توانید به راحتی از فراز و نشیب‌های رابطه خود؛ حتی در شرایطی که خانه‌نشینی و شیوع بیماری استرس‌ها را تشدید کرده، عبور کنید. گذشته از همه این موارد، این روزها فرصتی تکرار نشدنی برای شناخت همسرتان در اختیار شما قرار می‌دهد.

«هلن فیشر»، دانشمندی در زمینه انسان‌شناسی، که  روابط عاشقانه‌ را در سراسر جهان مطالعه کرده، می‌گوید: «این دوران پیشرفتی بزرگ برای روابط خواهد بود. زوج‌ها یا در حال رشد هستند و یا از هم جدا می‌شوند». 

درمانگران همیشه به زوج‌ها توصیه می‌کنند که برای خودشان زمان باکیفیتی ایجاد کنند و اکنون که ما آن زمان را در اختیار داریم، بهتر است از آن عاقلانه و درست استفاده کنیم.