راه‌های تشخیص و درمان حساسیت به پنیسیلین
زمان خواندن ۹ دقیقه دوشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۹ ۱۶:۵۵
بدن شما باید با باکتری‌هایی که بیمارتان کرده مبارزه کند، اما گاهی بدن خود دارو نیز مبارزه میکند. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که بدن به مصرف آن دارو حساسیت داشته باشد، در واقع، سیستم ایمنی بدن تصور میکند دارو، میکروبی متجاوز است که باید آن را از بین ببرد. یکی از حساسیت‌های رایج و البته مهم، حساسیت به پنیسیلین است که بهتر است حتما قبل از استفاده، تست حساسیت به پنیسیلین انجام شود. در ادامه مطلب، درباره داروی پنیسیلین و حساسیت دارویی به پنی سیلین بیشتر خواهیم نوشت.
فهرست مطالب
تعریف پنیسیلین
پنی سیلین به داروهایی گفته میشود که در دسته آنتیبیوتیک قرار دارند و برای درمان بیماری‌های میکروبی تجویز می‌شوند. پنی سیلین خود شامل چندین نوع است که از انواع آن می‌توان به پنی سیلین جی (به صورت تزریق وریدی)، پنیسیلین وی (به صورت خوراکی)، بنزاتین بنزیل پنی سیلین (به صورت تزریق ماهیچه‌ای) و پروکائین بنزیل پنی سیلین اشاره کرد.
پنیسیلین که اولین بار توسط الکساندر فلمینگ کشف شد، جزو نخستین داروهای ساخته شده برای درمان بیماری‌های باکتریال است و تا به امروز در پزشکی کاربرد دارد. این دارو امروزه برای درمان بسیاری از بیماری‌های باکتریال مثل عفونت گوش تجویز میشود.
عوارض مصرف داروی پنیسیلین چیست
پنیسیلین در میزان و مقداری که توسط پزشک و به جهت درمان بیماری تجویز می‌شوند، سمی نیستند. اما حدود ۱ تا ۱۰ درصد افراد به آن واکنش نشان می‌دهند و حساسیت دارند. این واکنش‌ها از علائم خفیف شروع شده و حتی به آنافیلاکسی منجر میشود. ۰.۵ درصد از مردم با مصرف پنی سیلین دچار آنافیلاکسی می‌شوند که بسیار خطرناک است.
البته آمار نشان می‌دهد تنها ۰.۰۰۲ درصد از آنافیلاکسی می‌میرند. یعنی یک نفر در پنجاه هزار نفر. با وجود این، پیش از مصرف یا تزریق پنی سیلین بهتر است تست حساسیت به پنیسیلین انجام شود.
حساسیت به پنیسیلین چیست و چه عوارضی دارد
حساسیت به پنیسیلین یک واکنش غیرعادی سیستم ایمنی بدن به داروی پنی سیلین است. علائم حساسیت به صورت خلاصه شامل کهیر، خارش و قرمزی پوست است. علائم شدید آن آنافیلاکسی است که یک موقعیت خطرناک و تهدیدکننده برای زندگی فرد خواهد یود.
علائم حساسیت پنیسیلین
علائم و نشانه‌های حساسیت به پنیسیلین معمولا یک ساعت پس از مصرف آن ظاهر میشود. علائم خفیف‌تر و غیرمعمول آن می‌تواند روزها، هفته‌ها یا ماه‌های بعد معلوم شود. اما به طور کلی، علائم حساسیت به پنیسیلین شامل این موارد می شود:
- خارش پوست
- کهیر
- جوش
- تب
- التهاب و ورم
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- آبریزش بینی
- خارش چشم و اشک آمدن از آن
- آنافیلاکسی
آنافیلاکسی چیست
آنافیلاکسی موقعیتی است که زندگی فرد را تهدید میکند و ممکن است موجب مرگ او شود. علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- بسته شدن راه تنفس و گلو که باعث مشکل در تنفس میشود.
- اسهال یا استفراغ
- سرگیجه
- ضربان فلب ضعیف و نامنظم
- افت فشار خون
- از دست دادن هوشیاری
- تشنج
- حالت تهوع و دردهای غیرطبیعی
باید دقت کنیم که علائمی همانند اسهال، استفراغ، سردرد، آبریزش بینی و غیره ممکن است به خاطر بیماری میکروبی باشد که برای درمان آن پنی سیلین مصرف کرده‌ایم. به همین دلیل در صورت بروز نشانه‌ها از دکتر مشورت بخواهیم.
- با بروز حساسیت به پنیسیلین چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم
در صورت مشاهده علائم مشابه به حساسیت به پنیسیلین هرچه زودتر به دکتر مراجعه کنیم بهتر است. باید درباره چیستی حساسیت و تفاوت حساسیت به دارو، با عوارض مصرف آن و مقدار بی‌خطر مصرف آن دارو، با پزشکتان مشورت کنید. اگر علائم حساسیت شدید به پنیسیلین و آنافیلاکسی را تجربه کردید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
علت بروز حساسیت به پنیسیلین چیست
حساسیت به پنی سیلین زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به این دارو حساس میشود و با آن به شکل عاملی بیگانه یا باکتری رفتار میکند. برای اینکه سیستم ایمنی به پنی سیلین حساس شود حداقل باید یکبار در معرض آن قرار گرفته باشید. در این وضعیت بدن برای مقابله با پنیسیلین، پادتن ترشح میکند. سپس، زمانی که پنیسیلین مصرف کنید، سیستم ایمنی این پادتن‌ها را در بدن رها کرده و همین مواد شیمیایی باعث ایجاد علائم حساسیت پنیسیلین می‌شوند.
از کجا بفهمیم به پنی سیلین حساسیت داریم
انجام یک آزمایش کامل و تستهای مناسب برای تشخیص درست حساسیت به پنیسیلین نیاز است. اگر حساسیت به پنیسیلین اشتباه در بیمار تشحیص داده شود، باعث تجویز آنتیبیوتیک های قویتر و گرانتر میشود.پزشک ضمن انجام معاینه دقیق، درباره علائم حساسیت شما میپرسد و متناسب با آن، آزمایشهای لازم را تجویز میکند. شما ممکن است برای انجام این آزمایشها به یک متخصص آلرژی نیز ارجاع داده شوید.
تستهای لازم برای تشخیص حساسیت به پنیسیلین
- تست روی پوست: متخصص آلرژی یا پرستار برای انجام تست پنیسیلین بر روی پوست شما، مقدار دوز کمتر پنیسیلین را توسط سرنگ به زیر پوستتان تزریق میکند. اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد پوست شما قرمز شده و در آن ناحیه احساس خارش می‌کنید. حتی ممکن است سطح پوست برآمده یا ملتهب شود و باد کند. جواب مثبت آزمایش به این معنی است که شما به پنی سیلین حساسیت دارید و جواب منفی می‌تواند نشانه نداشتن حساسیت باشد. اما جواب منفی این تست دقیق نیست؛ زیرا حساسیت به بعضی از داروها را نمی‌توان با تست روی پوست تشخیص داد.
- تست درجه‌بندی شده: اگر تشخیص حساسیت به پنیسیلین نامشخص باشد، احتمالا پزشک شما تست درجه‌بندی شده را پیشنهاد کند. در این نوع تست پزشک نوع پنی سیلینی که مشکوک به ایجاد حساسیت است را در پنج دوز متفاوت – از کم به دوز مورد نظر- تقسیم بندی کرده و در ۵ مرتبه به شما تزریق میکند. اگر در طول این پنج بار هیچگونه علائمی نداشته باشید، پزشک با خیالی آسوده پنیسیلین موردنظر را برای شما تجویز میکند و نتیجه می‌گیرد که شما حساسیتی به پنیسیلین ندارید. اگر حساسیت شما تنها به نوع خاصی ازپنی‌سیلین باشد پزشک این تست را با سفالوسپورین انجام می‌دهد. این دارو به دلیل احتمال حساسیت‌زایی زیاد توسط پزشک استفاده میشود. نتایج این آزمایش می‌تواند به پزشک در تجویز آنتیبیوتیک مناسب کمک کند. هنگام انجام این تست شما تحت نظر پزشک خواهید بود تا در صورت بروز مشکل سریعا مداوا شوید.
درمان حساسیت به پنیسیلین
درمان حساسیت به پنیسیلین را به طور کلی می‌توان به دو رویکرد تقسیم کنیم:
- درمان فوری علائم حساسیت
- حساسیت زدایی از پنیسیلین
درمان فوری علائم حساسیت
روش‌های زیر ممکن است برای درمان کنونی حساسیت و علائم آن به پنی سیلین با تجویز پزشک متخصص انجام شود:
- قطع سریع پنی سیلین: اگر پزشک شما تشخیص حساسیت به پنی سیلین را دهد، اولین قدم قطع فوری استفده از آن است.
- آنتی هیستامین: پزشک شما ممکن است برای درمان علائم حساسیت شما آنتی هیستامین یا دیفن هیدرامین تجویز کند. این داروها مواد شیمیایی که سیستم ایمنی شما به آن واکنش نشان می‌دهد را از بین می‌برد.
- کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئید چه به صورت تزریق چه خوراکی سبب از بین رفتن التهابات به وجود آمده در نتیجه بروز علائم شدیدتر حساسیت می‌شوند.
- درمان آنافیلاکسی: درمان آنارفیلاکسی به تزریق سریع اپینفرین و مراقبت اورژانسی نیاز دارد و فرد مبتلا باید در بیمارستان بستری شود تا علائم حیاتی، تنفس و فشار خون او چک شود.
حساسیت زدایی از پنیسیلین
اگر برای درمان بیماری شما چاره دیگری جز مصرف پنی سیلین نباشد و آنتی‌بیوک مناسبی در دسترس نباشد، باید درمان حساسیت زدایی از پنیسیلین را تحت نظر پزشک انجام دهید. طی این درمان، شما دوز کمی از پنیسیلین را دریافت و سپس به تدریج دوزهای بیشتری را در هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه دریافت می‌کنید. اگر بتوانید بدون هیچ واکنشی به دوز مورد نظر برسید، میتوانید ازپنی سیلین برای درمان استفاده کنید.
پنیسیلین باید مطابق دستورالعمل مصرف شود. اگر در آینده هم برای درمان به پنی سیلین نیاز داشته باشید، باید این مراحل را تکرار کنید. در این روش شما با دقت تحت نظر پزشک قرار می‌گیرید تا در صورت بروز علائم سریعا درمان شوید. این روش همیشه موفقیت آمیز نیست و خطرات جدی به دنبال دارد.
داروی جایگزین پنی سیلین چیست
همانطور که گفتیم پنی سیلین دارویی است که برای از بین بردن و درمان بیماری‌های میکروبی تجویز میشود. پنی سیلین را می‌توانیم بخشی از خانواده آنتیبیوتیک بدانیم. در صورت بروز حساسیت به پنی سیلین، شما باید برای انتخاب جایگزین مناسب آن به پزشک متخصص مراجعه کنید.
پزشک احتمالا یکی از داروهای دیگر خانواده آنتیبیوتیک را جایگزین پنی سیلین کند؛ برای مثال آموکسی سیلین یا هر دارویی که به تشخیص دکتر در درمان بیماری موثر باشد. البته پزشک قبل از تجویز هر دارویی باید مطمئن شود که شما واکنش آلرژیک به آن نخواهید داشت و برای استفاده مناسب است.
آیا پنی سیلین در درمان کرونا موثر است
کووید ۱۹ یا کرونا بیماری ویروسی است که تا به حال درمان قطعی برای آن پیدا نشده است. پنی سیلین از دسته آنتی‌بیوتیکهاست و تنها قادر به درمان بیماری‌های وابسته به میکروارگانیسم‌ها یا همان باکتری‌ها خواهد بود. پنی سیلین تنها در درمان بیماری‌ها به وجود آمده توسط موجودات زنده موثر است و در از بین بردن ویرووس‌ها اثری ندارد. بنابراین نه تنها پنی سیلین، بلکه تمام آنتیبیوتیک ها تاثیری در درمان کرونا ندارند.
ممکن است بعضی از پزشکان برای بیماران مبتلا به کرونا پنی سیلین یا نوع دیگری آنتیبیوتیک تجویز کنند. دلیل این است که بدن و سیستم ایمنی افراد در طی درگیری با کرونا ضعیف میشود و دیگر قادر به محافظت بدن در برابر بیماری‌ها میکروبی نیست. بنابراین همراه با تجویز ویتامین و داروهای دیگر برای تقویت بدن، آنتیبیوتیک نیز برای مقابله با بیماری‌های میکروبی تجویز میشود ولی تاثیری در درمان کرونا ندارد. با دنبال کردن این صفحه در وبسایت سبک زندگی میتوانید اطلاعات کاملی درباره بیماری کرونا، علائم آن، مراقبت‌های خانگی و همچنین پروتکل مقابله با آن را به دست آورید.
سخن پایانی
شناخت طرز صحیح مصرف داروها و عوارض آنها نکته بسیار مهمی در حفظ سلامتی ماست. پنی سیلین داروی شناخته شدهای است که در بیشتر مواقع ممکن است برای افراد تجویز شود با اینحال موارد حساسیت و آلرژی به این دارو هم در بین افراد بسیاری گزارش شده است. با آگاهی و شناخت سریع علائم می‌توانیم در صورت بروز آنها با پزشک تماس گرفته و زودتر درمان شویم. علاوه بر این می‌توانیم از بروز آنافیلاکسی جلوگیری کنیم. در ضمن به یاد داشته باشیم برای تشخیص حساسیت به پنیسیلین، نحوه درمان آن و تجویز داروها مشابه به پزشک متخصص و مورد اطمینان خود مراجعه کنیم.
شاید از این موارد هم خوشتان بیاید
نظرات کاربران